پاسخ قانون به نوشته‌های «پارک مساوی با پنچری» چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، نوشتن عبارت‌هایی مانند «پارک مساوی با پنچری» سال‌هاست بر دیوارها و درِ پارکینگ‌ها دیده می‌شود؛ جملاتی که در نگاه نخست تهدیدآمیز به نظر می‌رسند و گاه موجب نگرانی شهروندان می‌شوند. این پرسش مطرح است که آیا چنین عبارات هشداری، از منظر حقوق کیفری، مصداق جرم تهدید محسوب می‌شوند یا خیر؛ موضوعی که یک وکیل دادگستری به بررسی ابعاد قانونی آن پرداخته است.

امین فلاح‌نژاد، وکیل پایه یک دادگستری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در حقوق کیفری ایران، جرم تهدید از جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص محسوب می‌شود، گفت: قانون‌گذار در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) به‌صراحت این جرم را تعریف کرده و مقرر داشته است هرگاه شخصی دیگری را به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سرّ نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، در صورت تحقق شرایط قانونی، مرتکب جرم شده است.

وی افزود: نکته اساسی در این ماده آن است که تهدید باید متوجه یک شخص معین و قابل شناسایی باشد، چرا که هدف قانون‌گذار حمایت از امنیت روانی فرد مشخص است، نه برخورد با تهدیدهای کلی و نامعلوم. به همین دلیل، استفاده از واژه «دیگری» در متن قانون اهمیت ویژه‌ای دارد.

تهدید عمومی، تهدید کیفری نیست

این وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به مصادیق موضوع تهدید تصریح کرد: تهدید می‌تواند ناظر به ضررهای جانی، مالی، شرفی یا افشای سرّ باشد و قانون‌گذار حتی تصریح کرده که تحقق جرم، منوط به مطالبه مال یا انجام عمل خاصی نیست؛ یعنی جرم تهدید، جرمی مطلق محسوب می‌شود.

فلاح‌نژاد ادامه داد: با این حال، تحقق این جرم مستلزم آن است که خوف و نگرانی در همان شخص مشخصی ایجاد شود که تهدید متوجه اوست. عباراتی مانند پارک مساوی با پنچری یا پارک مساوی با انفجار که به‌صورت عمومی روی دیوار یا در پارکینگ‌ها نوشته می‌شود، مخاطب مشخصی ندارد و معلوم نیست متوجه چه فردی، در چه زمان و نسبت به چه مالی است.

هشدار عرفی یا جرم قانونی؟

وی تأکید کرد: هرچند این قبیل عبارات ممکن است از نظر عرفی یا اخلاقی ناپسند یا تنش‌زا تلقی شوند، اما از منظر حقوق کیفری، فاقد یکی از ارکان اساسی جرم تهدید هستند و در نتیجه مشمول ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی نمی‌شوند.

این حقوقدان خاطرنشان کرد: بدیهی است اگر همین عبارات به‌صورت شخصی‌سازی‌شده و خطاب مستقیم به فرد معین، مثلاً از طریق پیامک، تماس تلفنی یا نوشته‌ای با قرائن مشخص به کار رود، می‌تواند واجد وصف کیفری تهدید باشد؛ اما در شکل کلی و عمومی فعلی، عنوان مجرمانه تهدید بر آن صدق نمی‌کند.