بومیان حیات را به تالاب کمجان فارس برگرداندند

به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، تالاب بین المللی کمجان از جمله تالابهای مهم کشور است و در اولین کنوانسیون بین المللی تالابها در رامسر ثبت و به تائید رسیده، این تالاب طی هزاره ها در مسیر کوچ پرندگان مهاجر قرار داشت و طبق نظر مجامع جهانی و زیست محیطی یک درصد از پرندگان خاورمیانه را در خود جای می داده است.

مطابق آخرین گونه شناسی صورت گرفته در سال اخیر بالغ بر 100 گونه پرنده آبزی، کنارآبزی، مهاجر، بومی ونیمه مهاجر در حوزه این تالاب توسط سرمحیط بانی خرامه شناسایی شد. به گفته بومیان محلی بخش کربال و به خصوص روستائیان کمجان در کناره های تالاب، آ‌هو، گراز، کفتار و گونه هایی از گربه های وحشی بزرگ جثه و کوچک مانند روباه و توره به وفور مشاهده می شود.

در این تالاب گونه های متنوعی از گیاهان تالابی و مردابی از جمله نی، لوئی، شوره، درمنه و غیره وجود دارد، که در بعضی نقاطع ارتفاع آنها به شش الی هشت متر در وسعتی به مساحت پنج هزار و 250 هکتار را شامل می شود.

تا پیش از خشکی تالاب ضمن اینکه این محیط با ویژگیهای منحصر به فردی که داشت از لحاظ زیست محیطی منطقه ای ارزشمند به شمار می رفت به لحاظ تامین معاش روستاهای اطراف منطقه نیز که معاش خود را از طریق دامداری تامین می کردند این تالاب اهمیت بسیار زیادی داشت.

بر همین اساس گروه های مردمی منطقه که به صورت فعال امور مربوط به احیای تالاب را دنبال می کرده با حضور در دفتر خبرگزاری مهر به تشریح اتفاقاتی که برای کمجان طی چند سال گذشته روی داده پرداختند و چنین عنوان کرد: در اوایل دهه 60 دو رشته زهکش در تالاب احداث و در پی این کار تالاب کمجان عملا خشک شد و ارزشهای زیست محیطی خود را از دست داد.

بازگشت پرندگان و تخم گذاری در تالاب

گفته شده که ایجاد این زهکشها به خاطر توسعه کشاورزی در منطقه صورت گرفته اما از زمانیکه این زهکشی صورت گرفته نه تنها تالاب به زمینی خشک و شوره زار تبدیل شده بود که انتقال این نمکزارها به دیگر اراضی نیز مشکلاتی را ایجاد کرده بود بلکه تالاب نیز در عمل خشک شد.

نماینده مردم منطقه در گفتگو با خبرنگار مهر همچنین گفت: مردم محل بدون درخواست کمکی از هیچ نهادی خودشان اقدام به انجام کارهایی برای احیای تالاب کردند که در اواخر سال 88 مبادرت به ایجاد آب بندهایی در مسیر زهکشیهای ساخته شده در دهه 60 کرده که این کار مردم محلی باعث شد که به مرور تالاب خشکیده کمجان خودش را بازسازی کرده و تاحدودی حیات به آن بازگردد.

وی افزود: این کار باعث شده که پوشش گیاهی برخی از مناطق دوباره بروید و پرنده ها نیز دوباره به خانه خود بازگردند به گونه ای که از شدت لانه سازی و تخمگذاری در علفزارهای منطقه تردد بدون اینکه به لانه های پرنده ها آسیب نرسد کاری دشوار شده است.

بازسازی تالاب و بازگشت آب

این کار مردم محله آنچنان با موفقیت همراه بود که اهالی حاضر بودند بدون اینکه از فرصت احیای تالاب برای دامداری استفاده کنند، همچنان حفظ ارزشهای زیست محیطی تالاب را در اولویت قرار دادند و به جای استفاده مرتع داری، از آن به عنوان تالاب به مفهوم واقعی بهره ببرند و اولویت مردم نیز به جای مرتع داری و تامین علوفه دام و احیای تالاب شد.

این گروه ها اعلام کردند: وقتی در دهه 60 زهکشها احداث و تالاب خشک شده خیلی از مردم محل بیکار شده و رو به مهاجرت و کارهای دیگر در شهرها آوردند حال اینکه اکنون با احیای تالاب نه تنها ارزشهای زیست محیطی تالاب دوباره احیا شده بلکه در گوشه ای از آن مردم نیز می توانند به شغل خود بپردازند بدون اینکه هیچگونه مشکلی در کار ایجاد شود.

درخواست اهالی 20 روستا برای احیای تالاب

این گروه های مردمی از درخواست حدود 20 روستای اطراف کمجان برای احیای تالاب خبر دادند که همگی اهالی این روستا خواستار احیای تالاب مهم کمجان هستند.

به گفته این گروه های محلی طی این مدت با احیای تالاب حدود 700 هکتار پوشش گیاهی مطلوب در تالاب ایجاد شده که طی سالها از بین رفته بود.

نماینده هماهنگ کننده طرح حفاظت از تالابهای استان فارس نیز در خصوص این تالاب در گفتگو با خبرنگار مهر در شیراز با بیان اینکه این تالاب از اولین تالابهای ایران است که در لیست تالابهای رامسر به ثبت رسیده، تصریح کرد: این تالاب یکی از تالابهای مهم کشور و استان فارس است که در گذشته زندگی مردم وابسته به حیات تالاب بوده است.

رویش پوشش گیاهی تالاب

علمدار علمداری با اشاره به نقش تالاب در بخش کشاورزی منطقه گفت: حدود 25 سال قبل سازمان آب منطقه ای اقدام به اجرای طرح زهکشی قسمتی در وسط تالاب کمجان کرد که این امر منجر به پایین آمدن سطح آب زیرزمینی تالاب، خشک شدن آن و در نهایت تبدیل کمجان به یک شوره زار شد.

وی ادامه داد: در گذشته تالاب کمجان برای اهالی محل یک منبع درآمد و سودآوری بود که در پی خشک شدن تالاب تعداد زیادی از اهالی محل مهاجرت کردند البته در زمان عملیات زهکشی مردم از اهمیت کمجان اطلاع چندانی نداشتند.

نماینده هماهنگ کننده طرح حفاظت از تالابهای استان فارس با اشاره به اینکه جوانان این منطقه طی مدت اخیر به اهمیت تالاب پی برده اند، اظهار داشت: در این راستا اقداماتی برای احیای تالاب انجام دادند بدین ترتیب زهکشی را منحرف کردند که این نشان دهنده این است که نسل جدید مدافع حقوق تالاب هستند.

به گزارش مهر، به هر حال در شرایطی که تالابهای استان فارس یکی پس از دیگری در حال خشک شدن و نابودی است این اقدام گروه های مردمی که موفق به احیای تالاب کمجان شده اند اقدامی در خور تحسین و شایسته است که باید مسئولین امر توجه مناسبی به آن داشته باشند و این گروه ها را برای احیای بیشتر تالاب تقویت و تشویق کنند.