۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۰، ۱۱:۲۰

گزارش خبری مهر/

تفتان؛ زیبای خفته سیستان/ خروج گازهای آتشفشانی ادامه دارد

زاهدان - خبرگزاری مهر: تفتان سرفراز نگین درخشان پهن دشت کویر شرق ایران زمین با شکوه و مقتدر، نشانه ثبات و پایمردی مردمان سخت کوش و غیور سیستان و بلوچستان، قرنهاست که با زیبایی های دل انگیزش مامن و میزبان کوهنوردان و گردشگران داخلی و خارجی است.

به گزارش خبرنگار مهر در زاهدان، استان سیستان و بلوچستان سرشار از زیبایی های بی نظیر طبیعت بکر و دست نخورده ای است که می تواند این استان را به بهشت گردشگران تبدیل کند از مهمترین جاذبه های این استان آتشفشان نیمه فعال تفتان است.

این آتشفشان نیمه فعال است و از دهانه این کوه عظیم دود و گوگرد بیرون می آید و منظره ای بدیع را ایجاد کرده است.

در کنار گردشگری و طبیعتگردی این منطقه بهشتی برای گردشگران علمی و زمین شناسان است و در فصول مختلف سال میهمان گردشگران داخلی و خارجی است.

رئیس پژوهشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر در زاهدان اظهار داشت: تفتان به عنوان یکی از جاذبه های نمونه گردشگری ملی و استانی به ثبت رسیده است.

خروج دود از دهانه آتشفشان ادامه دارد

عیسی ابراهیم زاده بیان داشت: رشته کوه تفتان با مساحت کل هزار و 800 کیلومتر مربع بین 5 .28 الی 30 .28 عرض شمالی و50 . 60 الی 15.61 طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد.

ارتفاع آن از سطح متوسط آبهای خلیج فارسسه هزار و 941 متر و نسبت به دشتهای اطراف حدود دو هزار متر است.

خروج گاز از تفتان

وی افزود: صعود به این قله از چهار مسیر امکانپذیر است، جبهه غربی به مسیر پناهگاه معروف است و مسیر شرقی از روستای ترشاب و مسیر شمالی از روستای تمین می گذرد.

مسیر شمال شرقی دو راهی سنگان و روستای خنجک از دیگر مسیرهای ارتباطی به این قله است.

ابرایم زاده گفت: رشته کوه تفتان به طول 12 کیلومتر و دارای قله های متعدد می باشد تا زاهدان 100 کیلومتر تا مرز میرجاوه 55 کیلومتر و تا دریای عمان 380 کیلومتر فاصله دارد.

وی افزود: برخی مناطق و محدوده های تفتان به علت گوگردی بودن از پیدایش شرایط زیستی گیاهی و جانوری ممانعت بوجود آورده است.

دریاچه های مختلف تفتان را در برگرفته اند

عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان که به همراه یک گروه علمی برای انجام تحقیقات از بخشهای مختلف تفتان دیدن کرده است، ادامه داد: این کوه مورد احترام اهالی منطقه بوده و کوهنوردان زیادی را همه ساله به سوی خود جذب می کند.

وی گفت: در اطرف کوه تفتان دره های متعددی است که آبهای قسمت شمال و شرق آن به صورت رودخانه لادیز و گزد به رود میرجاوه که امتداد رود تلخ آب است می ریزد و آبهای دره های جنوبی تفتان از دره خاش می گذرد، درختان بنه، بادام کوهی، ارژن، سیاه چوب، گز و پوشش گیاهی آن آویشن، پونه، ریواس، کاسنی، پیاز کوهی در منطقه یافت می شود در ارتفاعات کوه تفتان سه دریاچه وجود دارد که به سر دریا معروف است این دریاچه در خط الراس ارتفاعات مرکزی رشته کوه تفتان و در قسمت شمال شرق روستای نرون و غرب قله قرار دارد.

ابراهیم زاده اظهار داشت: این دریاچه قابلیت قایقرانی در فصول گرم سال را دارد و می تواند سالانه هزاران گردشگر را به منطقه جذب کند.

وی افزود: دو دریاچه دیگر در قسمت شمال قرا دارد و با عمق کم آب آنها شیرین است و دیگری نسبتا دارای آب شور دائمی است، واژه تفتان را از کلمه تفت به معنی گرم و سوزان گرفته اند و این وجه تشبیه بخاطر خروج بخار آب و گوگرد از دهانه آن است، کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است و شایع است چهل تن از راشدین مذهبی در این کوه ناپدید شده اند و به همین دلیل به آن کوه چهل تن می گویند و شاخک شمال آن نیز به همین سبب به اسم کوه زیارت معروف است.

کوه تفتان دارای چهار قله به نامهای زیارت قله شمالی، مادر کوه قله جنوبی و آتشفشانی است، قله شمال شرقی که صبح کوه نام دارد، قله ای که در مغرب مادر کوه است نر کوه نامیده می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان داشت: ارتفاعات استان به دوران سوم و چهارم زمین شناسی و سنگهای آن اغلب آهکی، گچی و گوگردی است.

بخش رسوبی پایه آتشفشان شامل فلیش، آلوئولین و نومولیت و بخش آذرین از سنگهای اولتر بازیک است.

ابراهیم زاده گفت: پوسته اقیانوس هند با شیب بسیار تندی در زیر منطقه جنوبی استان سیستان و بلوچستان به داخل زمین می رود که یکی از علتهای به وجود آمدن گل فشان و چشمه های آب معدنی در شرق قله و آب گرم فراوان منطقه است.

در طول سال بر قله تفتان برف نشسته و ماده خروجی از قله تفتان در صورتی که با آب مخلوط شود تولید اسید سولفوریک می کند که ماده بسیار خطرناکی است که در اصطلاح محلی به تیز آب سلطانی هم معروف است.

گیاه خاص منطقه تفتان زیتون وحشی، بنه، بادام کوهی، زرشک وحشی، پونه، درمنه، آویشن خار گلک و گرمونه که برای دل درد بسیار مفید است و تقریبا تمام ارتفاعات را پوشانده است.

وجود این قله در استان علاوه بر تنوع آب و هوایی و حیات جانوری و گیاهی متنوع منجر به تغییر و تنوع آب و هوایی در کل استان شده است.

وجود چشمه های معدنی طبیعی سرد و گرم و پوشش گیاهی نسبتا انبوه و در عین حال متفاوت و با تنوع گونه های خوب شامل درختچه بوته ای، دامنه های تفتان را نسبت به سایر مناطق متمایز کرده است.

همچنین وجود درختان کهنسال و روستای دهپایید و سنگان با قدمت هزار و 200 سال از دیگر جاذبه های گردشگری در تفتان است.

رئیس پژوهشکده علوم زمین و جغرافیا دانشگاه سیستان بلوچستان اظهار داشت: بیش از 70 نوع از پرندگان ایران و هزار و 450 گونه جانوری در حوزه تفتان زیست می کنند.

اطلاعات لازم در خصوص تفتان در اختیار گردشگران قرار نگرفنه است

فقدان اطلاع رسانی لازم و کمبود امکانات رفاهی و همچنین بعد مسافت باعث شده هموطنان سایر نقاط کشور از این نعمت بزرگ و جذابیت های ویژه آن بی اطلاع باشند.

یک کارشناس گردشگری و استاد دانشگاه گفت: در حوزه تفتان حدود 34 طرح عملیاتی می توان اجرا کرد که می تواند زمینه های جذب گردشگر را فراهم کند.

وی افزود: احداث اکو پارک و موزه و حداقل هتل سه ستاره در حوزه خاش، دو رستوران درجه یک، مهمانپذیر ممتاز در خاش، دو دفتر خدمات مسافرتی، شهرک ییلاقی در منطقه سنگان و قهوه خانه سنتی و آلاچیق پیشنهاد شده که هنوز به مرحله اجرا در نیامده است.

اجرای طرحهای مختلف زیر بنایی و همچنین تامین امکانات رفاهی در حوزه تفتان و خاش می تواند زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم و اقتصاد منطقه را متحول کند.

این کوه در 55 کیلومتری شمال شهر خاش و 150 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان قله سر به فلک کشیده تفتان با 4050 متر ارتفاع مستحکم و استوار، نمادی از پایمردی و استقامت ملت سلحشور ایران اسلامی را به تصویر کشیده است.

برای دیدن این زیبایی خلقت، باید زاهدان را در مسیر جاده خاش به سمت تفتان، ترک کردنیم، با طی حدود 100 کیلومتر و گذر از کوهها و تپه های بین راه، مشاهده مناظر زیبا و برخی روستاها هر فردی را به وجد می آورد و هر چه به مقصد نزدیکتر می شدیم بر سرسبزی و زیبایی و باشکوهی طبیعت افزوده می شد و تمامی تصاویر منقوش شده در ذهن از کویری بودن منطقه، رفته رفته از فکر و خاطر رخت بر می بندد.

با رسیدن به دوراهی خاش - تفتان وارد راه آسفالته فرعی می شویم و پس از طی حدود 10 کیلومتر روستاهای سرسبز حاشیه تفتان و شکوفه های درختان میوه طبیعت زیبای حاشیه تفتان را به رخ می کشد.

سفیدی برف قله تفتان از دور نمایان است، شکوه و عظمت این کوه سر به فلک کشیده انسان را محو تماشای زیبایی های خلق شده توسط نقاش هستی می کند.

هر چه به دامنه تفتان نزدیکتر می شویم، بر سرسبزی منطقه افزوده می شود و دو طرف جاده شاخه های آویزان از دیواره باغها مرا به یاد کوچه باغهای شهر حافظ می اندازد، اینجا بهشتی کوچک از خلقت است، دشت های سرسبز، باغهای زیبا، چشمه سارها و آب جاری در رودخانه ای که از قلب تفتان سرچشمه می گیرد، همه و همه نشان از جذابیت تفتان و حاشیه آن دارد.

در دامنه تفتان با یکی از کوهنوردانی که در حال بازگشت از قله بود به گفتگو نشستیم، وی که خود را ناصر گرگیچ معرفی کرد، اظهار داشت: تفتان نمونه بارزی از نظم و ترتیب خلقت است، قله آن که همواره از چند دهانه دود و گوگرد متصاعد می شود، تلفیق سفیدی برف و زردی گوگرد، مناظری بی نظیر و با شکوه خلق کرده است.

وی گفت: برای صعود به قله باید ابتدا از میان دره ای با شکوه که آب چشمه از آن سرازیر است و اطراف آن را گیاهان دارویی و خوشبو چون پونه، درمنه و غیره پوشانده آغاز کنی و با طی کردن سخت گذری به نام کتل نرده به نزدیکی پناهگاه صبح برسید.

دیدن این پناهگاه آن هم پس از چهار تا پنج ساعت کوهنوردی چنان شادمانت می کند که سراز پا نمی شناسی، شب را باید در این مکان سپری کنی و بامدادان راه قله را در پیش گیری.

این کوهنورد زاهدانی با تقدیر از بانیان ساخت این پناهگاه می گوید: بیشتر شبها در این محیط باران و یا برف می بارد، هوا حتی در تابستان سرد است، وقتی به قله می رسی، دشت و دمن و باغ و کوهسار را در زیر پا احساس می کنی و غرور سر تا پایت را فرا می گیرد و خدا را شکر می کنی که این سعادت را نصیبم کرد تا یکی دیگر از زیبایی های خلقت را از نزدیک نظاره گر باشی.

رشته کوه 12 کیلومتری تفتان قله های متعددی دارد که نوع آتشفشانی نیمه فعال آن با نام چهل تن همواره ازحفره های سه دهانه مجاور آن بخار و گازهای گوگردی متصاعد می شود.

تفتان و دامنه و مناطق حاشیه ای آن در مقابل اقلیم متمایز سیستان و بلوچستان، آب و هوایی لطیف و دل انگیز دارد.

سنگان، کوشه، کوته، ولان، تمندان، تمین و دشت دقال از جمله روستاهای کوهپایه ای و مناطق ییلاقی رشته کوه تفتان هستند که جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوان آنها گردشگران زیادی را از سراسر کشور به خود جلب می کند.

سنگان در نزدیکی تفتان بیشترین میزان بارندگی سیستان را به خود اختصاص داده است

روستای سنگان بیشترین میزان بارندگی را بین سایر مناطق استان دارد و یکی از دهستان های آباد شهرستان خاش محسوب می شود به طوریکه میوه های گرمسیری آن به ویژه انار و انجیر در کشور از شهرت بالایی برخوردار است.

روستاهای کوته، کوشه و تمندان به علت بارندگی زیاد دارای اقلیمی بسیار مناسب برای کشاورزی و زراعت هستند و محصولات زراعی و میوه هایی مانند زردآلو، بادام، آلو و گردو در آنها تولید و به بازار های مصرف داخل و خارج استان عرضه می شود.

روستای تمین دارای ساختار ویژه ای در معماری صخره ای است که خانه های آن با سقفهای گنبدی در دل کوه تفتان ساخته شده و هر یک از داشتن پستو، راهرو و ستونهای متعدد و قدمت تاریخی برخوردار است.

دره زیبای جم چین، دشت دقال و روستای تمندان به عنوان عالی ترین مناطق گردشگری تفتان تلقی می شوند که بستر مناسبی را برای سرمایه گذاری و توسعه گردشگری استان فراهم می کند.

دریاچه سردریا در شمال تفتان از جاذبه های این منطقه است که به دلیل داشتن آب و هوای مناسب، مستعد رشد و پرورش ماهیان سردآبی است و به هنگام داشتن آب کافی، محل مناسبی برای قایقرانی با چشم انداز زیبای دهانه آتشفشان است.

چشمه آب گرم تفتان واقع در قسمت شرقی دامنه آن همه ساله تعداد زیادی از هموطنان و گردشگران را به خود جذب می کند تا با شست و شوی بدن خود در آب گرم شفابخش آن، امراض پوستی شان را مداوا کنند.

این منطقه بویژه در ایام نوروز و تعطیلات فصل بهار و تابستان میزبان تعداد زیادی از مردم سیستان و بوچستان و سایر نقاط کشور است.

در قسمت دامنه شمال شرقی رشته کوه تفتان، چشمه آب معدنی وجود دارد که به آن آب تلخ می گویند و به رنگهای مختلفی چون قرمز، بنفش و سبز دیده می شود و رودخانه سنگان محل سرازیری آب این چشمه است.

تنگه پنج کیلومتری خواجه آب، که آبشاری به ارتفاع 200 متر دارد در امتداد دامنه شرقی تفتان واقع شده است.

همچنین تنگه بسیار دیدنی دیگری بین دو کوه گنجمین و زرد شورک قرار دارد که غار چهل ملا با قدمتی کهن بر فراز این دو کوه، زیبا و دینی است.

تنگه های ترش آب، چمچن، پای لک، دیجوز و کوه های جک ریگ، میرحیدر، عقاب نشین از دیگر جاذبه های طبیعی این محدوده است.

ارتفاعات تفتان مملو از پوشش گیاهان دارویی از جمله بادام تلخ، پونه، درمنه، آویشن خار گلک و گرمونه است و گهگاه حیواناتی چون روباه، شغال، گرگ و کبک در این ناحیه دیده می شوند.

ساکنان این منطقه زندگی عشایری توام با روستایی دارند و معمولا برای چرای دامهایشان تابستان به دامنه های تفتان کوچ کرده و در چادرهایی به نام پلاس که جنسشان از موی بز و کرک است، زندگی می کنند.

کد خبر 1305404