لرستان در ته جدول فضای کتابخانه ای/ کتابخوان داریم، کتابخانه نداریم!

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از شاخصهای ارزیابی رشد، توسعه و پیشرفت فرهنگی هر کشوری در عصر حاضر میزان مطالعه و کتابخوانی مردم آن مرز و بوم است و کشور تاریخی ایران اسلامی نیز از قدیم الایام تاکنون با داشتن تمدنی چندین هزارساله و مراکز متعدد علمی، فرهنگی و کتابخانه های معتبر و علما و دانشمندان بزرگ با آثار ارزشمند تاریخی سرآمد دول و ملل دیگر بوده است.

این در حالی است که متأسفانه آمار و ارقام ارائه شده از سوی مجامع و سازمانهای فرهنگی داخلی و خارجی در مورد سرانه مطالعه هر ایرانی چندان امیدوارکننده نیست و رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز از این وضعیت بارها اظهار گله و ناخشنودی کرده اند و از مسئولان و ارگانهای مختلف خواسته اند تا با برنامه ریزیهای شایسته موانع و مشکلات ترویج و گسترش فرهنگ مطالعه را حل و برطرف کنند تا توجه به کتاب و کتاب خوانی با وارد شدن به زندگی مردم به یک سیره و سنت رایج عمومی، همگانی و فراگیر تبدیل شود.

به ازای هر لرستانی تنها نیم جلد کتاب در کتابخانه های عمومی وجود دارد

نمونه انتقادات رهبری از وضعیت کتاب و کتابخوانی در کشور را می توان در دیدار اخیر ایشان با مسئولان کتابخانه های بزرگ و عمومی و جمعی از کتابداران سراسر کشور مشاهده کرد که به نظر می رسد این دغدغه معظم له باید از سوی مسئولان مورد توجه قرار گرفته و در صدد حل چالش های پیش روی کتابخوانی در کشور برآیند.

با این تفاسیر شاید یک از چالشهای پیش روی کتابخوانی در استانهای مختلف کشور به ویژه استان لرستان ضعف در زیرساخت های مربوط به کتابخوانی از جمله وجود کتابهای جدید و کتابخانه های استاندارد است به طوریکه هم اکنون به ازای هر لرستانی در کتابخانه های عمومی این استان تنها نیم جلد کتاب وجود دارد و سرانه مطالعه برای هر لرستانی نیز کمتر از یک متر است.

عکس تزئینی است

مطابق سند چشم‌ اندازی که سیاستهای کلان جمهوری اسلامی ایران را مشخص می‌کند اعضای کتابخانه‌های عمومی ایران باید تا سال ۱۴۰۴ به ۲۰ میلیون نفر برسد که برای رسیدن به چنین موقعیتی لازم است استفاده کنندگان از کتابخانه‌های عمومی تقریبا ۲۰ برابر شوند و تعداد کتابخانه‌ها و امکاناتشان نیز به همان نسبت افزایش یابد که با وضعیت امروز و با توجه به تجربه سالهای اخیر، دست یافتن به چنین هدفی نیازمند برنامه ریزی جدی و هدفمند است.

از آنجا که ایران اسلامی قرار است تا سال ۱۴۰۴ خورشیدی به یکی از 15 کشور برتر جهان در زمینه کتا‌بخوانی و کتابداری تبدیل شود باید سرانه مطالعه و تعداد کتابخانه ها به استانداردهای جهانی نزدیک شود در حالیکه تازه ‌ترین آماری که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منتشر شده نشان می‌دهد کتابخانه‌های ایران با استانداردهای جهانی فاصله‌ زیادی دارند.

همچنین مطابق معیارهای پیشنهادی اتحادیه بین المللی انجمنهای کتابداری در کشورهای در حال توسعه باید به ازای هر باسواد حداقل 1.5 جلد کتاب در کتابخانه‌های عمومی وجود داشته باشد که با این حساب لازم است بیش از ۷۹ میلیون جلد کتاب در قفسه کتابخانه‌های ایران جا بگیرد تا کشور به کمترین میزان پیشنهاد شده برای کشورهای در حال توسعه برسد که این میزان در شرایط کنونی 24 میلیون جلد است و تعداد کل کتابخانه‌های زیرپوشش نهاد یاد شده بیش از هزار و 700 باب است.

وضعیت کتابخوانی در لرستان با وجود فقر زیرساخت ها مطلوب است

از سوی دیگر نهاد کتابخانه‌های عمومی اعلام کرده که سرانه مطالعه کتابهای غیردرسی به نسبت 10 سال پیش سه برابر شده و به ۱۸ دقیقه در روز رسیده است که به نظر این رقم میزان شایسته ای برای کشور ایران با سابقه فرهنگی چندین هزار ساله نیست.

به هر روی وضعیت کنونی کتاب و کتابخوانی در کشور که مورد انتقاد نیز قرار دارد متاثر از چالش های مختلفی در این بخش است که کمبود فضای کتابخانه ای در دسترس عموم مردم از جمله این مشکلات است که کتابخوانی در کشورمان را درگیر خود کرده است.

با همه این تفاسیر و با وجود همه مشکلاتی که در زمینه فضای کتابخانه ای و کمبود کتاب در لرستان وجود دارد ولی این استان به لحاظ سرانه مطالعه در کشور در جایگاه نسبتا مطلوبی قرار گرفته است که این امر نشان می دهد که وضعیت کتابخوانی در این استان با وجود فقر زیرساخت ها مطلوب است و در صورت ارتقا در زیرساخت ها می توان امیدوار بود که لرستان با سابقه فرهنگ و تمدن چندین هزار ساله حتی به صدر جدول کتاب خوانان کشور برسد.

آخرین وضعیت مطالعه در میان لرستانیها

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان لرستان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت لرستان در زمینه مطالعه اظهار داشت: در این راستا شورای فرهنگ عمومی کشور نسبت به تهیه آمار مطالعه در استانها مختلف کشور اقدام کرده است.

رضا دریکوند با تاکید بر اینکه در تهیه این آمار مسئولان استان هیچ دخل و تصرفی نداشته اند، عنوان کرد: آمار کتابخوانی و مطالعه استانهای مختلف کشور در قالب کتابچه ای منتشر شده است.

وی عنوان کرد: مطابق این آمار سرانه مطالعه کتابهای غیردرسی چاپی در استان لرستان 15 دقیقه و 30 ثانیه است که لرستان در این زمینه در جایگاه دوازدهم کشور قرار دارد.

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان لرستان ادامه داد: این در حالیست که میزان مطالعه کتب غیردرسی در فضای مجازی در استان لرستان سه دقیقه و 34 ثانیه است که در این بخش نیز لرستان در میان سایر استانهای کشور در رتبه سوم قرار دارد.

دریکوند افزود: همچنین سرانه مطالعه ادعیه و قرآن در میان افراد باسواد لرستانی 14 دقیقه و 20 ثانیه است که در این زمینه استان لرستان در رتبه هشتم کشور قرار دارد.

وی تصریح کرد: سرانه مطالعه روزنامه در استان لرستان برای افراد باسواد 46 دقیقه و 11 ثانیه است که در این زمینه نیز لرستان جایگاه ششم کشور را به خود اختصاص داده است.

آمار یاد شده نشان می دهد که با وجود رتبه 28 ام لرستان در زمینه فضای کتابخانه ای و کمبودهای موجود در این بخش همچنان مردم این استان در جدول رده بندی استانهای کشور به لحاظ میزان مطالعه جزء استانهای متوسط و رو به بالا قرار دارند.

لرستان دو میلیون نفری 30 کتابخانه عمومی دارد

با این اوصاف احداث فضای کتابخانه ای مورد نیاز لرستان 2 میلیون نفری یکی از مباحثی است که باید در دستور کار جدی مسئولان قرار گیرد تا وضعیت مطالعه در این استان ارتقا یابد.

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان لرستان همچنین با اشاره به تعداد کتابخانه های فعال در استان لرستان اظهار داشت: در حال حاضر 55 کتابخانه نهادی و مشارکتی در استان لرستان فعال است که از این تعداد 30 کتابخانه نهادی است.

دریکوند عنوان کرد: این در حالیست که مجموع زیربنای کتابخانه های عمومی استان لرستان 18 هزار و 418 مترمربع است.

وی با اشاره به وضعیت سرانه فضای کتابخانه ای استان لرستان، بیان داشت: در سالجاری به مجموع کتابخانه های استان چهار کتابخانه مشارکتی اضافه شده است.

لرستان در جایگاه 28 ام فضای کتابخانه ای در کشور

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان لرستان با اشاره به مصوبات سفر سوم هیئت دولت به استان در حوزه کتاب و کتابخوانی، عنوان کرد: در این سفر مصوب شد که 15 باب کتابخانه در استان لرستان احداث و تجهیز شود.

دریکوند تصریح کرد: در صورتیکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه مساعدت کند با ساخت این کتابخانه های رتبه استان در زمینه فضای کتابخانه ای ارتقا خواهد یافت.

وی جایگاه سال گذشته لرستان در زمینه فضای کتابخانه ای را در کشور 28 ام عنوان کرد و بیان داشت: هنوز آمار سالجاری در این زمینه اعلام نشده است.

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان لرستان مراجعه لرستانیها به کتابخانه ها را مطلوب دانست و بیان داشت: با وجود اینکه مردم لرستان به مطالعه و کتابخوانی علاقمند هستند ولی متاسفانه فضاهای کتابخانه ای ما استاندارد نیستند.

لرستان به لحاظ استقبال مردم از مطالعه رشد قابل توجهی داشته است

دریکوند با تاکید بر اینکه جایگاه لرستان به لحاظ فضای کتابخانه ای مطلوب نیست، یادآور شد: با این حال لرستان به لحاظ استقبال مردم از مطالعه رشد قابل توجهی داشته است.

وی تصریح کرد: جهش سرانه امانت کتاب از کتابخانه های استان خود گویای علاقه لرستانیها به مطالعه و کتابخوانی است و این امر نشان می دهد که اگر زیرساخت ها در این بخش فراهم شود سرانه مطالعه استان ارتقا خواهد یافت.

به هر روی امید می رود با تسریع در بهره برداری هفت پروژه کتابخانه ای در دست ساخت در استان و احداث 15 کتابخانه تصویب شده در سفر سوم هیئت دولت به لرستان شاهد ارتقا جایگاه این استان به لحاظ فضای کتابخانه ای و رسیدن به استانداردها در این بخش باشیم.