به گزارش خبرنگار مهر، مردم اردبیل مانند سایر مناطق و فرهنگهای مختلف کشور، دارای آداب و رسوم و سنن خاصی در برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری بوده، اما برخی از این مراسم و آیینها از جمله طشت گذاری، شمع گردانی، برپایی دسته جات ششگانه و... نه تنها در کشور بلکه در سراسر دنیا بی نظیر و متعلق به منطقه اردبیل است و همیشه در بررسی آیینهای عاشورایی مورد مطالعه قرار گرفته است.
اردبیل به دلیل برخاستن تشیع علوی از سینه این شهر، عشق و عاشقی و وابستگی کامل خود را به خاندان رسالت و اهل بیت ایثار و شهادت به خصوص سرور شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به اثبات رسانده است و مردم آن از گذشته تاکنون ارادتی خالصانه به حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و یاران باوفای او دارند، به طوری که در طول تاریخ این شهر و منطقه به شهر حسینی شهرت داشته است.
آغاز آیین عزاداری ماه محرم در استان اردبیل، به ویژه مرکز استان، همزمان با 27 ذیحجه و با مراسم طشت گذاری در اردبیل برگزار می شود، طی این مراسم سوگواران پس از مدیحه سرایی و عزاداری طشتهایی را به یاد تشنه کامی شهیدان کربلا پر از آب کرده و با زیارت کردن این طشتها آب آن را به عنوان تبرک بر سر و صورت خود می ریزند.
زنان در روز تاسوعا با حضور در مساجد و شرکت در مراسم شمع روشن کردن ارادت خود را به شهیدان کربلا ابراز میدارند |
پژوهشگر تاریخی و دینی اردبیل: |
در روزهای دوم تا هشتم ماه محرم نیز محلات ششگانه اردبیل طبق سنت دیرین به ترتیب با حضور در بازار تاریخی مسجد جامع اردبیل عزاداری می کنند. هیئت محله "اونچی میدان" عالی قاپو، سرچشمه، پیرعبدالملک، اوچدوکان و طوی به عنوان محلات ششگانه اردبیل شناخته می شوند.
در دل این تربیت یومیه و مراسمات مختلف عزاداری، برخی از آیینها نیز وجود دارند که در طول تاریخ همواره بر سینه نسلهای یک منطقه، قوم و بین یک جمعیت مشخص و با فرهنگ خاص نشر یافته و منتقل شده است، چنانچه همزمان با تاسوعای حسینی روز اقتدا به علمدار نینوا، مردم استان اردبیل با برگزاری آئین سنتی و منحصر "شمعگردانی"، عشق و ارادت به علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) را نشان می دهند.

جامعی ابراز داشت: این مراسم نه تنها در اردبیل بلکه سایر شهرها و امامزادهها با حضور دستهها و گروههای عزاداری با حال و هوای خاص به ویژه در شکل و محتوای باشکوه برگزار می شود و نظیر آن را می توان در امامزاده سلیمان فخرآباد مشگین شهر، سید دانیال خلخال، مسجد غریب بیله سوار و دیگر اماکن مذهبی و مورد احترام مردم استان عنوان کرد.
وی حضور زنان در این آیین را از نکات برجسته آن برشمرد و گفت: زنان نیز در روز تاسوعا با حضور در مساجد و شرکت در مراسم شمع روشن کردن ارادت خود را به شهیدان کربلا ابراز میدارند و با حضور در سقّاخانه اردبیل اقدام به ادای نذر کرده و با روشن کردن شمع و گره بستن تکه پارچهای خواستار برآورده شدن حاجات خود میشوند.
گفتنی است آیین شمع گردانی در بین بانوان استان اردبیل از حال و هوای خاص برخوردار است، به طوری که بانوان در حالی که چادر و لباس سیاه بر تن کردهاند در سقاخانه ابوالفضل العباس (ع) اردبیل جمع شده و ضمن سر دادن ندای عزاداری به شکل خاص با روشن کردن شمع و گره زدن تکهپارچههایی خواستار برآورده شدن حاجات خود و خانواده میشوند.
آئین شمع گردانی پیش درآمدی برای عزاداری روز عاشوراست

امین رضاپور اضافه کرد: این مراسم که از صبح روز تاسوعا تا پاسی از شب ادامه مییابد، مردم عزادار اردبیل به صورت گروهی و در قالب دستجات عزاداری از یک مسجد به مسجد دیگر و از محلهای به محله دیگر رفته و اقدام به روشن کردن شمع میکنند.
وی با بیان اینکه مراسم شمعگذاری در غروب روز تاسوعا در اردبیل از حال و هوای خاصی برخوردار است، تاکید کرد: بعد از فرا رسیدن غروب نیز مردم و دستههای شمع گذار در کنار طشت مساجد گرد هم آمده و فاتحه مىخوانند.
وی یادآور شد: البته با پایان مراسم شمعگردانی در غروب روز تاسوعا، شهر اردبیل رنگ حزن به خود میگیرد و اهالی دلداده مکتب حسینی این شهر خود را مهیای حضور در آیین باشکوه عاشورای حسینی میکنند.
در عین حال پژوهشگر تاریخ و آیینهای دینی در استان اردبیل نیز ارزشمندترین ویژگی سوگواری امامان به ویژه حضرت امام حسین (ع) را در ساختار فرهنگی ایران اسلامی، نمادها و گوناگونی آنها عنوان کرد و گفت: گستردگی پدیدههای فرهنگی انگیزه بخش بندیهای گوناگونی در این زمینه از جمله فرهنگ مادی و فرهنگ غیرمادی شده است.
وی با بیان اینکه آیینها، روشها، باورها و... ماههای محرم، و... از پدیدههای فرهنگ غیرمادی به شمار میآید که در کنار پیمانهای دیگر نشانگر هویت فرهنگی یک سرزمین است، متذکر شد: در ایران آیینهای محرم و رمضان، به ویژه "نذری" یا "خیرات" برخاسته از فرهنگ ایرانی اسلامی است.
حجت الاسلام مهدی ستوده اظهار داشت: بر همین اساس امسال برای سومین سال متوالی در استان مراسم عزاداری تاسوعای حسینی با حضور 100 هزار نفر از سوگواران در اردبیل برگزار می شود.

همزمان با تاسوعای حسینی روز اقتدا به علمدار نینوا، مردم اردبیل با برگزاری آئین سنتی "شمع گردانی"، عشق و ارادت به علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) را نشان می دهند |
نظر شما