پیام‌نما

الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَ صَلَوَاتٌ وَ مَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ‌اللَّهِ كَثِيرًا وَ لَيَنْصُرَنَّ‌اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ‌اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ * * * همانان که به ناحق از خانه‌هایشان اخراج شدند [و گناه و جرمی نداشتند] جز اینکه می‌گفتند: پروردگار ما خداست و اگر خدا برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، همانا صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مسجدهایی که در آنها بسیار نام خدا ذکر می‌شود به شدت ویران می‌شدند؛ و قطعاً خدا به کسانی که [دین] او را یاری می‌دهند یاری می‌رساند؛ مسلماً خدا نیرومند و توانای شکست‌ناپذیر است. * * كسى كاو دهد يارى كردگار / بود ياورش نيز پروردگار

۱۴ شهریور ۱۳۹۱، ۸:۵۹

بزرگان تمدن ایرانی-اسلامی-2/

ابوریحان بیرونی؛ نخستین کسی که به وجود قاره آمریکا پی برد

ابوریحان بیرونی؛ نخستین کسی که به وجود قاره آمریکا پی برد

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: بیرونی دانشمندی جامع الاطراف که به علوم مختلف زمان خود اشراف داشت و نخستین کسی است که به وجود سرزمین و قاره آمریکا پی برده است.

بیرونی ستاره شناس و رصدگر متبحری بوده است. وی یک خورشید گرفتگی را در نزدیکی لمغان، میان کابل و قندهار، رصد کرد. از جمادی الاول 410 ه.ق یک سلسله رصد را در غزنه آغاز کرد که تا 412 به طول انجامید. رصد انقلاب تابستانی 412 آخرین رصدی است که وی در عمر خود انجام داده است.

بیرونی درسال 420 کتاب مهم" التفهیم لاوائل صناعه التنجیم" را به خواهش ریحانه، دختر حسین خوارزمی به دو زبان عربی و فارسی نوشت که روایت فارسی آن از کهن‏ترین متون فارسی علمی و کهن‏ترین متن ریاضی-نجومی باقی مانده به زبان فارسی به شمار می‏رود.

کتاب"قانون مسعودی" به پاس سپاسگزاری از مسعود غزنوی که پس از محمود بر تخت پدر نشست نوشت، که دانش‏نامه‏ای از آگاهی‏های نجومی آن دوران بود. وی در 427 اثر مهمی در تاریخ علم از خود به جای گذاشت. فهرستی مشتمل بر 184 اثر ابوبکر محمدبن زکریای رازی را گردآوری و بر حسب موضوع دسته بندی کرد. وی از پی این فهرست به نقل از کتاب تاریخ الاطباء حنین بن اسحاق و کتاب یحیی نحوی، درباره نخستین پزشکان یونانی به بحث پرداخت و در آخر نیز فهرستی از 103 اثر به پایان رسیده خود را با دسته بندی موضوعی و ده اثر در دست تکمیل خود و نیز 25 اثر دیگر را که ابونصر عراق و ابوسهل مسیحی و ابوعلی حسن بن علی گیلانی به نام او نوشته بودند، ذکر کرد. این فهرست کهن‏ترین مأخذ شناسایی آثار رازی و بیرونی است.

ابوریحان حتی پس از 26 سال همچنان مطالب را به کتاب الآثار الباقیه خود اضافه می‏کرده و بخش‏هایی از آن را اصلاح می‎کرده که این نکته نشان از روحیه علمی ستودنی وی و دقت و وسواس کم‏نظیر او در تألیف دارد. وی در زمان حکومت پادشاه مودود بن مسعود دو کتاب  "دستور" و" الجماهر" را به نام وی تألیف کرد.

شاید ارزنده‏ترین اثر اسلامی در داروشناسی کتاب"الصیدنه" بیرونی باشد که آن را به عربی نوشت و ابوبکر کاشانی آن را به زبان فارسی برگرداند. این کتاب که ثمره آخرین سال‏های زندگی بیرونی است اثر عظیمی است مشتمل بر شرح 850 دارو که آنها را از همه منابع موجود فراهم آورده و نام داروها را به زبان‏های یونانی و سریانی و سنسکریت و عربی و فارسی و گاه خوارزمی و سغدی و نظایر این‎ها ذکر کرده است.
 
الصیدنه بیرونی الگویی برای کتاب‏های داروشناسی بعدی بوده است. یک قرن پس از آن ابن جزله کتاب مشابهی به ترتیب الفبایی تألیف کرد که وسعت کتاب بیرونی را نداشت.
 
"تحدید نهایات الاماکن" و "راشیکات الهند" و کتاب‏های بی شمار دیگری از جمله تألیفات وی هستند. در کتاب کارنامه بیرونی تألیف بوآلو 109اثر از بیرونی ذکر شده است.
 
بیرونی در نجوم و ستاره شناسی، ریاضیات و فیزیک، مثلثات، طبیعیات، دارو شناسی،زمین شناسی و کانی شناسی، شیمی، جغرافیا، ادبیات و زبان فارسی، فلسفه و حکمت و الهیات، دستی توانا و اندیشه ژرفی داشته است.
 
استخراج جیب(سینوس) یک‏درجه، که یکی از مسائل مهم عالی ریاضی است، تسطیح کره و ترسیم نقشه‏های جغرافیایی، تعیین مساحت محیط و قطر کره زمین که شخصاً رصدکرده است، ساخت کره زمینی جغرافیایی، اختراع بیش از ده قسم از آلات رصدی، تعیین وزن مخصوص اجسام ترازویی موسوم به ترازوی ابوریحان، کشف خاصیت حقیقی فیزیکی الماس و زمرد، تحقیق در باره زنبورها برای ساختن عسل، ساخت گاهشمار ایرانی ، و موارد دیگری از اکتشافات و اختراعات وی به شمار می‏رود.
 
وی نخستین کسی است که طرز حساب و عدد نویسی هندیان را به معارف اسلامی انتقال داده و همچنین تضاعیف خانه‏های شطرنج را که مبتنی بر تصاعدهندسی است با قاعده صحیح حساب کرده و نتیجه آن را اعلام داشته همچنین نخستین کسی است که به وجود سرزمین و قاره آمریکا پی برد.
کد خبر 1683612

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha