تصاویر عمل جراحی پیوند لایه‌ای قرنیه بدون بخیه/ بازگشت بینایی به چشم

دکتر بهرام عین اللهی در گفتگو با خبرنگار مهر در توضیح این عمل گفت: این عمل کار مشترک و تیمی بوده است که با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در رابطه با خودباوری به همت همکاران قطب چشم پزشکی به صورت موفقیت آمیزی صورت گرفت.

وی افزود: امروزه لیزر در چشم پزشکی بیش از همه رشته ها پیشرفت داشته است که علت آن سیستم اپتیکال چشم است که نور قادر به عبور از آن است و هرجا که نور قابلیت عبور داشته باشد لیزر نیز عبور خواهد کرد. بنابراین لیزر در هیچ رشته ای از پزشکی به اندازه چشم پزشکی پیشرفت نکرده و در درمان انواع بیماریهای چشمی در بخشهای قرنیه، مردمک، عدسی و شبکیه استفاده می شود. ما در درمان بیماریهای قرنیه از انواع و اقسام لیزرها استفاده می کنیم اما بیشتر مردم،  لیزر را تنها به عنوان درمان اصلاح عیب انکساری می شناسند که در این نوع درمان از اگزایمر لیزر استفاده می شود.  

عین اللهی اظهار داشت: فمتوسکند لیزر یکی از پیشرفته ترین انواع لیزر در دنیا است که قادر به انجام برشهای بسیار ظریف در قرنیه در سطح فمتو (یک میلیونیوم نانو) است که هیچ چاقویی در طبیعت قادر به انجام چنین برش ظریفی نیست و انجام چنین برشی در چنین سطح ظریفی فقط توسط لیزر میسر است. به خاطر همین قابلیت این نوع لیزر برای درمانهای مختلف قرنیه مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به این که فمتوسکند لیزر سطح بسیار صاف و صیقلی را ایجاد می کند درصدد برآمدیم از آن برای پیوند قرنیه بدون استفاده از بخیه در کدورتهای سطحی قرنیه بهره بگیریم.

وی گفت: عمل پیوند با این شیوه برای اولین بار در ایران و شاید هم در سطح آسیا انجام پذیرفته و برای سومین یا چهارمین بار در سطح دنیا انجام شده است. البته با تغییراتی که ما در این روش ایجاد کرده ایم شاید اولین بار در سطح جهان باشد.

رئیس قطب چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: پیوند قرنیه به اشکال مختلف امکان پذیر است و سالهاست که پیوند لایه ای قرنیه انجام می شود اما یکی از محاسن پیوند قرنیه با استفاده از فمتوسکند لیزر این است که در این روش جدید با توجه به پیوند لایه نازکی از قرنیه، احتمال پس زدن پیوند کاهش می یابد. البته این روش جدید بیشتر در کدورتهای قرنیه در لایه های سطحی که در اثر ضربه، تروما، التهاب، عفونت و یا برخی از بیماریهای دیستروفی قرنیه (ارثی) پیش آمده باشند انجام می شود.

وی افزود: لایه برداری از قرنیه با توجه به سفت بودن نسج آن کاری بسیار دشوار است به ویژه در الیاف بخشهای جلویی که بسیار سفت و متراکم هستند. در لایه برداری قرنیه با چاقو برداشت لایه های صاف میسر نیست و برش ایجاد شده نامنظم خواهد بود که پس از پیوند سبب بروز آستیگماتیسم و همچنین کدورت قرنیه در بیمار می شود. برای رفع این مشکل در گذشته چاقوهای مکانیکالی (دارای موتور) بنام میکروکراتوم ساخته شد که با قدرت موتور و با استفاده از مایکروکراتوم این برش را انجام می دادند.

دکتر عین اللهی اظهار داشت: بنابراین با توجه به قابلیتهای فمتوسکندلیزر درصدد استفاده از آن برای پیوند سطحی قرنیه برآمدیم. فمتولیزر با دارا بودن سیستم دیجیتالی کاملا هوشمند قادر به انجام برش قرنیه به اندازه، شکل، عمق و تعداد دلخواه جراح است به نحوی که اندازه برش قرنیه در دهنده و گیرنده کاملا دقیق، یکسان، استاندارد و بدون وجود اختلاف و به یک اندازه خواهد بود و با توجه به این که سطح برش بسیار صاف و کاملاصیقلی است، بیمار پس از پیوند دچار آستیگماتیسم و کدورت قرنیه نخواهد شد و راهی امن و موثر برای انجام عمل پیوند سطحی قرنیه است.

وی با اشاره به محاسن این روش درمانی گفت: ترمیم بسیار سریع زخم، عدم نیاز به بخیه زدن، کاهش احتمال پس زدن پیوند، انجام عمل پیوند قرنیه به صورت سرپایی با بی حسی موضعی (تبدیل عمل پیوند قرنیه از یک عمل طولانی همراه با بیهوشی عمومی به یک عمل سرپایی با بی حسی موضعی)، عدم ابتلای بیمار به آستیگماتیسم  و کدورت قرنیه از جمله محاسن آن است. تنها عیب این روش هزینه بالای وسایل مصرفی است که البته با توجه به عدم بیهوشی عمومی بیمار، تقریبا هزینه این روش جدید معادل روش قبلی پیوند است.

رئیس قطب چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره روند انجام این عمل یادآور شد: در این روش ابتدا اندازه دقیق ضخامت کدورت قرنیه بیمار با استفاده از روش تشخیصی OCT (با استفاده از لیزر) و تحت بی حسی موضعی تعیین می شود و با توجه به آن برش قرنیه در گیرنده و دهنده توسط فمتو سکندلیزر صورت می گیرد. سپس بیمار به اتاق عمل انتقال یافته، قرنیه کدر برداشته شده و قرنیه سالم جایگزین آن می شود، در انتها لنزی به عنوان پانسمان بر روی چشم بیمار قرار گرفته و بیمار مرخص می شود و با پای خود به منزل برمی گردد. این لنز به مدت دو هفته بر روی سطح چشم فرد باقی می ماند و قطره آنتی بیوتیک و استروئید نیز برای وی تجویز می شود.

وی افزود: این نوع پیوند قرنیه به صورت سرپایی انجام می شود، زمان عمل بسیار کوتاه و در حد 10 دقیقه، بدون درد و شبیه لیزیک است. بیمار پیوند شده از روز بعد از عمل قادر به دیدن است اما لنز پانسمان به مدت دو هفته برای ترمیم قرنیه پیوند زده شده در چشم بیمار باقی می ماند.

دکتر عین اللهی خاطرنشان کرد: اندیکاسیون های انجام این شیوه پیوند در کدورتهای قرنیه ای است که تمام قرنیه گرفتار نشده و فقط لایه های سطحی درگیر است. درمان بیمار در مواردی که لایه های عمقی قرنیه درگیر است نیز جزء برنامه های آینده مرکز است.

این عمل جراحی توسط تیم جراحی قطب چشم مرکز پزشکی لبافی نژاد و با استفاده از دستگاه فمتوسکند در مرکز بصیر برای اولین بار در ایران بر روی چشم چپ یک زن مازندرانی انجام شد که به صورت ژنتیکی دچار کدورت قرنیه شده و بینایی خود را از دست داده بود.

به گزارش خبرنگار مهر، این عمل جراحی بر روی یک بانوی مازندرانی که از سالها پیش قادر به دیدن نبوده انجام شده است وی چندین بار تحت عمل جراحی چشم با روش تراشیدن قرنیه قرار گرفته که موثر واقع نشده بود. وی پس از مراجعه به بیمارستان لبافی نژاد توسط دکتر عین اللهی مورد معاینه قرار گرفت و پس از اعلام موافقت خود، کاندید انجام این عمل برای اولین بار در کشور شد و از همان روز بعد از عمل قادر به دیدن بوده است.

هم اکنون چشم پیوند شده بیمار بینایی کامل داشته و دکتر عین اللهی و تیم جراحی کاملا از روند بهبودش ابراز رضایت دارند و در سه ماه آینده چشم دیگر وی را نیز مورد عمل قرار خواهند داد.