حجت الاسلام دکتر علیرضا پیروزمند معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم در گفتگو با خبرنگار مهر به تحلیل از انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی در وهله نخست انقلابی در مواجه با نظام استبدادی بود؛ نظامی که به اسم اسلام بی عدالتی می کرد و مروج فرهنگ غیراسلامی در جامعه بود و در مقیاس دوم مواجه ای با نظام استکباری و استعماری بود که در مقیاس جهانی می خواست اراده خود را بر کشورهای ضعیفتر تحمیل کند.
وی تأکید کرد: انقلاب اسلامی با فریاد بلند اعلام کرد که می خواهد و می تواند با اراده خود تصمیم بگیرد و تحت سیطره قدرتهای جهانی وقت نباشد اما در مقیاس سوم، انقلاب اسلامی نقطه عزیمتی برای شکل گیری آرایش جدید جبهه ایمان در مقابل جبهه کفر بود و گام جدیدی به سمت عصر ظهور قلمداد می شد.
این پژوهشگر افزود: در این تحلیل انقلاب اسلامی ایران را از مقیاس جهانی به مقیاس تاریخی ارتقاء می دهیم؛ یعنی رسالت و تأثیری را برای انقلاب اسلامی در تحولات تاریخی قائل می شویم و اگر اینگونه بپذیریم که تاریخ تحولات بشر بر اساس تقابل دو جبهه کفر و ایمان شکل گرفته و بنا به ایده اسلامی و شیعی منتهای عالم به سمت عصر ظهور است که غلبه تام جبهه حق علیه جبهه باطل اتفاق می افتد طبیعتا روند تحولات تاریخی را بر محور اولیا الهی باید به این سمت تعریف و تبیین کنیم.
حجت الاسلام پیروزمند با بیان اینکه انقلاب اسلامی یک نقطه عزیمتی برای حرکت به سمت جلو بود که جبهه کفر را به عقب نشینی واداشت و جبهه ایمان را به یک پیشروی ستودنی رهنمون شد، تأکید کرد: اگر از این دریچه به پدیده انقلاب اسلامی نگاه شود آنگاه به تأثیرات فکری انقلاب اسلامی بر منطقه و جهان می توان پی برد.
وی افزود: اگر انقلاب اسلامی انقلابی بود که در یک منطقه جغرافیایی و یا در مقیاس ملی اتفاق افتاده بود، طبیعتا تغییراتی در مقیاس ملی محدود می شد اما از آنجا که انقلاب اسلامی ایران با ویژگیهای ذکر شده، اتفاق افتاد، مشاهده می کنیم که از بدو پیروزی انقلاب و اتفاقات بعدی آن، معادله جهانی را به هم زد و فرهنگ مادی که به شکل غالب بر جهان سیطره پیدا کرده بود را با چالشهای جدی روبرو کرد و از این طریق توانست نقطه ضعفهای حاکم بر نظام مادی را نمایان کند.
وی تأکید کرد: جالب آنکه نظام مادی حاکم بر جهان مدعی بود که توانسته است از بنیانی ترین مفاهیم تا کاربردی ترین محصولات را به صورت فراگیر و جهانی و در عین حال منتظم و جامع در اختیار جامعه جهانی قرار دهد و همه نیازهای انسان را در همه سطوح و اقشار به شکل پویا پاسخ دهد به گونه ای که مشارکت حداکثری، منافع حداکثری و بهره وری حداکثری به تدریج در همه جوامع به وجود آید و در یک کلمه خودش را به عنوان الگوی پاسخگو و توسعه یاب معرفی می کرد.
معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم یادآور شد: انقلاب اسلامی از دو طریق مقابل این ادعا ایستاد و ترکی را در این ادعا ایجاد کرد که این ترک هرچه به جلو آمدیم بزرگتر و عمیق تر شد؛ یکی از طریق طرح یک ایده نو به بشریت که می توان بر اساس شریعت الهی زندگی متفاوت تری را تجربه کرد و دیگری عیان کردن نواقص بنیادی که در نظام مادی وجود داشت و این نظام سعی در کتمان آنها می کرد.
وی تصریح کرد: اما انقلاب اسلامی با مقاومتی که نشان داد توانست کمک کند که این ضعفهای نظام مادی بیش از پیش نمایان شود و طبیعتا این دو پدیده، مبدأ این شد که اعتماد مردم به این نظام مسلط جهانی به تدریج تضعیف شود و طبیعتا این مسئله توأم بود با ضعفی که نظامهای دست نشانده نظام استکباری در مواجه با ملتهای خودشان داشتند و این روشنگری در مجموع منجر به تحولات امروز در حوزه بیداری اسلامی شد.
وی در مورد نسبت انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی در منطقه گفت: آنچه که در ایران در نظام ستمشاهی اتفاق افتاد، دول غربی مشابه این الگو را در کشورهایی چون مصر، تونس، لیبی و... اجرا کرد و آن عبارت بود از اینکه دولی که از نظر سیاسی دست نشانده هستند، از نظر فرهنگی دروازه های کشورشان را بر روی ورود فرهنگ غرب گشودند و مذهب را به حوزه زندگی خصوصی محدود کردند و شرایط اجتماعی برای دینداری به شدت محدود شد.
پیروزمند افزود: همچنین در این کشورها از نظر ارتباط با مردم، مشارکت مردم را کاهش داده و از نظر اقتصادی با نمایش دادن الگوی اقتصاد سرمایه داری و عمدتا خصوصی سازی بخشهای اقتصادی وانمود به رونق اقتصادی کردند. این الگویی بوده که در این کشورها دنبال می شد و در این حوزه از طریق صادرات مواد خام این کشورها و توزیع ثروت از طریق فروش این منابع اولیه و ایجاد رفاه نسبی در جامعه، مردم را از این طریق راضی نگه داشته و از این طریق می خواستند اعتماد مردم را به این جریان حفظ کنند و در پشت صحنه منافع اصلی را کشورهای استعمارگر می بردند.
وی تأکید کرد: انقلاب اسلامی که در مقیاس ملی واقع شده بود را به سرعت به کشورهای دیگر صادر کرد و نشان داد این لایه و پوسته ای که نظام سرمایه داری از خود به نمایش گذاشتند دارای یک ماهیت پوشالی و سست بنیادی است که در استمرار او سرمایه های اقتصادی، سرمایه انسانی و فرهنگی کشورهای اسلامی را به تاراج می برد و یکی از عمده ترین تأثیرات انقلاب اسلامی بر این کشورها، نشان دادن این پیامدها بود، البته شرایط داخلی آن کشورها و زیاده خواهی دول دست نشانده و افراط کشورهای استعمارگر در دوشیدن منابع کشورهای اسلامی دست به دست هم می داد تا بی عدالتی و عقب ماندگی این کشورها را بیشتر نشان دهد و به همین دلیل مردم به واکنش واداشته شوند.
وی با بیان اینکه الگوی مقابله با این دول استعمارگر و استبدادگر هم در کشور ما تجربه شده بود و آن الگوی خیزش مردمی بود، افزود: برخلاف برخی انقلابات گذشته - که بیشتر به نظر می رسید یک گروههای تشکل یافته در قالب مواجهه نظامی با دول مرکزی، قدرت فروکشیدن نظامها را داشتند و یا در قالب کودتاهای نظامی، تغییر نظام سیاسی را رقم بزنند- انقلاب اسلامی نشان داد که از طریق خیزش عمومی مردمی و وحدت اراده های اجتماعی می توان حرکتهای تأثیرگذاری انجام داد و در ادامه هم علاوه بر الگوی پیروزی انقلاب الگوی ایستادگی در مقابل موانع بعدی نیز مسئله مهمی است که مورد نیاز این کشورهایی که مرحله اول را پشت سر گذاشتند، قرار می گیرد.
معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم تصریح کرد: یکی از ایده های مهمی که انقلاب اسلامی عملی کرد، پیوند بین نظام سیاسی و آرمانها و مکتب؛ و شکل دادن یک نظام سیاسی مبتنی بر یک آرمان مذهبی بوده است. به عبارت دیگر انقلاب اسلامی پیوند دادن بین ولایت و شریعت در الگو سیاسی جامعه بود. لذا مشاهده می کنید برخلاف رژیم شاه و رژیمهای مشابهی که در این منطقه هستند و یا بودند و بین حوزه سیاسی و حوزه مذهبی و دینی تفکیک کردند، اما انقلاب اسلامی با هوشنمدی حضرت امام، این پیوند را برقرار کرد.
وی یادآور شد: حجم قابل توجهی از فرمایشات حضرت امام قبل از انقلاب، زیر سؤال بردن نظریه جدایی دین از سیاست بود و متوجه بودند که رژیم شاه و دیگر رژیمهای مشابه از طریق تثبیت این نظریه مشروعیت خود را به دست آوردند و امام از طریق زیرسؤال بردن این نظریه و اعلام اینکه «سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ماست» عملا مردم را به مشارکت در ایجاد نظام سیاسی واداشت که بر اساس آرمانهای انقلابی و اسلامی شکل گرفته است. لذا می بینیم بعد از پیروزی انقلاب و شکل گیری قانون اساسی شاهد یک نظام سیاسی هستیم که نماد پیوند ولایت و شریعت است. این پیوند پیوندی ضروری است که اگر کشورهای در حال بیداری اسلامی هم به هر میزان بتوانند به اقتضای فرهنگ خودشان این الگو را تعریف کنند موفق خواهند شد.
حجت الاسلام دکتر پیروزمند افزود: اما آنچه قابل پیش بینی است اینکه در کشورهایی که بیداری اسلامی اتفاق افتاده سعی می کنند این مسئله را القا کنند که رژیم گذشته رژیمی مستبد بوده و به آرای مردم اهمیت نمی داده است، پس آنچه باید اتفاق بیفتد نظام دموکراسی و لیبرال دموکراسی است تا بتواند یک نظام سیاسی مردم مداری در کشور ایجاد شود و این باز از چاله درآمدن و به چاه افتادن است چراکه پیوند بین شریعت و سیاست و ولایت در این الگو پیاده نشده است. اگر این کشورها بر این مسئله تأکید کنند که باید نظام سیاسی را اتخاذ کنیم که ولایت اسلامی وشریعت اسلامی با هم پیوند بخورد قاعدتا الگوی اسلامی در این کشورها شکل می گیرد که در امتداد الگوهای نظام لیبرال دموکراسی را به عنوان قمری به عنوان مرکزیت آنها نخواهد پذیرفت.
وی تأکید کرد: انقلاب اسلامی ایده جدیدی را ارائه کرد که می شود بر اساس شریعت اسلام الگوی زندگی فردی و اجتماعی جدیدی را تجربه کرد و این ایده را به طور نسبی محقق کرد یعنی قانون اساسی که جمهوری اسلامی ایران نوشته است مترقی و بر محور شریعت اسلام است و نظام سیاسی آن نیز بر همین اساس شکل گرفت و ایستادگی و مقاومتی که کرده است نشان دهنده این است که توانسته بر آرمانهای خود بایستد و منفعل از جریانهای معارض قرار نگیرد و خود این مقاومت بیش از 30 ساله نشان دهنده این است که انقلاب اسلامی ظرفیت بالایی داشته است که توانسته ماندگاری و پویایی خود را حفظ کند و یکی از برجسته ترین دستاوردهایی که انقلاب اسلامی داشته است محقق کردن ایده مردم سالاری دینی بوده است که نمود پیوند شریعت و ولایت است.
معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم به نقطه ضعفی که بر انقلاب اسلامی وارد است، اشاره کرد و گفت: تبدیل ایده پیوند حکومت و شریعت به عنوان الگوی پیشرفت جامع و تولید دانش متناسب با چنین پیشرفتی از خلأهایی است که باید برای رفع آن اهتمام داشته باشیم و مسئولیت آن هم متوجه نخبگان حوزه و دانشگاه است و به هر میزانی که در این جهت توفیق پیدا کنیم قدرت صادرات جهانی انقلاب ما نسبت به کشورهای دیگر بیشتر می شود و هم قدرت پیشروی و مقاومت انقلاب اسلامی افزایش می یابد و هم جبهه مقابل شکننده خواهد شد و هم کشورهای اسلامی با امید و اطمینان بیشتر تحرک خود را دنبال می کند.
حجت الاسلام پیروزمند در پایان یادآور شد: این مسئله حرکت بلند مدتی را می طلبد اما در کوتاه مدت لازم است تجربه های موفق و ناموفق انقلاب اسلامی مورد بازبینی قرار گیرد و بر اساس آنچه محقق شده است بتوانیم به یک جمع بندی برسیم و این جمع بندی را در اختیار دیگر کشورها قرار دهیم و به آنها کمک کنیم تا این تجربه را متناسب با وضعیت فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی خود بومی سازی کنند.
نظر شما