به گزارش خبرنگار تئاتر "مهر " اصغر دشتي كارگردان، علي قلي پور نمايشنامه نويس ، مسعود شيخي بازيگر و فرشاد فزوني آهنگساز نمايش دن كيشوت طي نشستي در خبرگزاري "مهر" به توضيحاتي درباره اين نمايش كه بر مبناي شبيه مضحكه و بازي فوتبال اجرا مي شود، پرداختند.
اصغر دشتي درباره شكل اجرايي اثر جديد خود گفت: گروه ما در حال تجربه كردن شكلي از فرم اجرا است و در اين تجربه به سراغ آثار آشنا مي رود و آن را در شكلهاي مختلف نمايش ايراني به طور خاص شبيه خواني اجرا مي كند.
وي افزود: وقتي از شبيه خواني صحبت مي كنيم معناي خاص آن مورد نظر ما نيست ،چون معتقديم شبيه خواني و تعزيه در جامعه به شكل بهتري در حال اجرا است و مخاطبان خود رادارد. آن چه مد نظر ما است امكانات و شيوه هاي اجرايي تعزيه در تئاتر است ، چيزي كه مورد توجه هنرمندان قرن بيستم است.
دشتي با اشاره به تجربه هاي ديگر گروهش در زمينه نمايشهاي مدرن در قالب نمايشهاي ايراني تصريح كرد: اولين كارما نزديك به شمايل خواني بود كه طي آن يكي از حكايتهاي عطار را اجرا مي كرديم ، سپس تجربخه اي ديگر در عرصه شبيه اجراي " شازده كوچولو" در قالب اجرايي شبيه خواني بود كه به شكل يك تعزيه كوچك در تالار نو اجرا شد . اين شكل اجرايي يك سري علايم آشنا دارد كه چندان بديع نيست و حزن انگيز است . پس گروه تصميم گرفت در تجربه جديد شعر و آواز سنتي را حذف كند وتنها به شكل اجرايي شبيه خواني بسنده كند.
وي افزود: ما دراجراي نمايش " دن كيشوت" با حذف شعر و آواز از شكل اجرايي شبيه خواني رويكردي به اجراي شبيه خواني مضحكه داشته باشيم.
اين كارگردان در توضيح شبيه خواني مضحكه گفت: در دوره ناصر الدين شاه كه تكيه دولت محل اجراهاي گروهاي تعزيه خوان بود، اين گروهها بعد از مدتها به اين نتيجه رسيدند كه تعزيه ظرفيت اجراي مجالس مضحكه را هم دارد و مي توان از طريق مضحكه كردن دشمنان امام حسين مجالس خنده آور در قالب تعزيه اجرا كرد و به اين شكل تعزيه مضحك شكل گرفت.
دشتي در ادامه افزود: رمان دن كيشوت اولين رمان مدرن دنيا است كه رويكردي كمدي و خنده آور دارد و بيانگر وضعيت روز جامعه سروانتس ( نويسنده اثر ) است ، كه به صورت هجويه ارائه شده . گروه ما فكر كرد رمان " دن كيشوت" هنوز پس از 400 سال خنده آوراست و در قالب تعزيه مضحك مي گنجد.
وي درباره محتواي نمايش نيز توضيح داد: تئاتر ما از روشي الهام گرفته است كه ريشه در تئاتر مردمي دارد ونياز به تفسيرهاي شفاهي ندارد تا با آن ارتباط برقرار كنيد . ما در اجرايمان همواره به دنبال اين سوأل هستيم كه آيا دن كيشوت بودن خوب است يا خير؟
دشتي گفت: دو شخصيت در نمايش هستند كه همواره سعي دارند دن كيشوت بيمار را به خانه خود برگردانند در حالي كه در پيان نمايش ما متوجه مي شويم دن كيشوت بيمار نيست بلكه اگر شرايط ، عادتها و نوع زندگي فردي را از كسي بگيريم ، ديگر نمي تواند به زندگي عادي خود ادامه دهد.
كارگردان " دن كيشوت" متذكر شد: ريشه اين فكردر زمان اجراي " شازده كوچولو" شروع شد، ما در اجراي شازده كوچولو تمام هدفمان ايجاد حزن و اندوه نبود ولي با استفاده كامل از شيوه اجرايي شبيه خواني ، اين نمايش براي تماشاگر فقط ايجاد حزن و اندوه مي كرد. بنابراين با توجه به ظرفيت بالاي رمان دن كيشوت در زمينه شبيه خواني مضحكه ، اين اثر را اجرا كرديم.
"علي قلي پور" نويسنده نمايشنامه " دن كيشوت" نيز درباره متن اين اثر توضيح داد: متن اين نمايشنامه همراه با تمرين آن نوشته شد ما در طول تمرين به دو ايده رسيديم كه انگيزه نوشتن اين نمايشنامه شد،يكي نزديك بودن سالگرد 400 سالگي دن كيشوت و دوم ترجمه خوب محمد قاضي از اين اثر.
وي افزود: زبان دن كيشوت يك زبان پريشان است كه در كنار ساختار رمان دن كيشوت با محوريت اين دو شخصيت پيش مي رود.سروانتس در طول رمان به نقد خود مي پردازد و حتي در بخشي خودش را مورد تمسخر قرار مي دهد . در حاشيه اين اثرموضوع منتشر شدن دن كيشوت جعلي و سرقت ادبي توسط يك كشيش فرصت طلب است كه جلد دوم دن كيشوت را مي نويسد و بعد ها موجب مي شود تا خود سروانتس نيز در اعتراض به اين حركت ادبي جلد دوم دن كيشوت را تأليف كند رخ مي دهد . در قسمت دوم سروانتس مدام از حركت كشيش انتقاد كند. مانيز مانند سروانتس كه به وضعيت ادبيات كشور خود معترض است ، به وضعيت تئاتر خود معترض هستيم . اين موارد براي پرورش طرح متن به ما ايده مي داد.
نمايشنامه نويس "دن كيشوت" گفت: نوشتن نمايشنامه كمدي ، راه رفتن بر روي لبه تيغ است اگر مواظب نباشي ازآن طرف مي افتي و دچار ابتذال مي شوي به همين خاطر هم ما از زبان فاخر استفاده كرديم .
قلي پور افزود: ما زبان سروانتس را ايراني كرديم وگذاشتن اشعار و ضرب المثل هاي فارسي توسط ترجمه محمد قاضي در جاي اصطلاحات و ضرب المثل هاي اسپانيايي به موفقيت اثر بسيار كمك كرد. براي نوشتن اين اثر نمايشي از قابليتهاي نازل هر اصطلاحي استفاده كرده ايم .
در ادامه اصغر دشتي كارگردان خاطر نشان كرد: ما هم در اجراي دن كيشوت مانند سروانتس ( نويسنده اثر) كه به خود هم رحم نكرده است وخودش راهم در اين رمان مورد نقد قرار مي دهد ، خودمان را مورد نقد قرار مي دهيم . از اين هم فراتر مي رويم و نمي خواهيم در يك زاويه عقل كلي قراربگيريم پس در طول اجرا خودمان را هم مسخره مي كنيم.
وي افزود: به نظر من پيرامون تئاتر ما خيلي موضوعات مورد انتقاد وجود دارد كه به اين انتقاد نيازمند است و همه ما جزءسيستمي هستيم كه به مرور دارد جديت خودرا ازدست مي دهد و مضحك مي شود.
دشتي همچنين اظهار داشت : تئاتر هنر فرم و شكل است و بايد معنا در دل فرم گنجانده شود. من با افتخار مي گويم تئاتر ما يك تئاتر سرگرم كننده است .
اين كارگردان گفت: كمدي گونه اي از تئاتر است كه ما در اين اجرا به آن نظر داريم. اين اجرا را ساده به دست نياورده ايم . هر روز طي اجرايمان به دنبال يك چيز جديد هستيم و به صورت بداهه موارد جديدي را اجرا مي كنيم . ما علاقمنديم كه اجرايمان يك كارگاه دلنشين تئاتري باشد.
وي افزود: اگر تماشاگران ما ازاين اجرا خوششان بيايد و سرگرم شوند ما موفق بوده ايم وگرنه موفق نبوده ايم . تئاتر ما نباد خراب شود و ازاندازه وظايف خود خارج شود .از 80 اجراي تئاتر نمي توان انتظار كاركردهاي مختلف را داشت .
دشتي گفت: كارما نقد كردن تماشاگر هم هست . بخشي از آيين تئاتر تماشاگر است . متأسفانه ما با دو دسته تماشاگر مواجه هستيم ، يكي تماشاگري كه صادقانه مي خندد وصادقانه متأثر مي شوند و دسته اي ديگر تماشاگراني كه به دنبال مفهوم هستند. من عاشق تماشاگران دسته اول هستم و دوست دارم اين تماشاگران از نمايشهايم ديدن كنند.
"فرشاد فزوني " آهنگساز اين نمايش نيزدرباره موسيقي خاص آن تصريح كرد: آهنگسازي اين نمايش با استفاده وسايل فانتزي ،گيتار، جقجقه و اسباب بازي شكل مي گيرد و سعي شده است همه حسهاي كار هم مسخره گي و هم وجه غم انگيز اثر توأمان به مخاطب ارائه شود.
در توضيح اين بخش دشتي نيز متذكر شد: موسيقي تئاتر نبايد از اجرا جدا باشد و بايد در دل آن قرار گيرد . به نظر من موسيقي كاركرد نقش است ؛ بر همين مبنا موسيقي تئاتر نبايد يك موسيقي شنيداري و ملوديك باشد بلكه بايد داراي نقش باشد .
وي افزود: در نمايش ما نيز نوازنده موسيقي يك بازيگر است. فزوني بر سر همه تمرينات تئاتر ما حضو رداشت و با بازيگران تمرين مي كرد. همچنين موسيقي نمايش ما در بخشهايي به صورت بداهه اجرا مي شود.
فزوني آهنگساز دن كيشوت همچنين گفت: تناقض موجود در اين نمايش براي من جالب بود .در طول تمرين و اجراي نمايش دشتي تأكيد خاصي بر روي لذت بردن داشت و همواره متذكر مي شد كه بايد از نقش خود لذت ببريد . به نظر من تئاتر ما از مردم دور شده است و بايد با ترفندهاي جذاب بار ديگر آن رابه مردم نزديك كنيم.
مسعود شيخي بازيگر نقش دن كيشوت نيز در اين ميزگرد حضور داشت ودرباره نقش خود توضيح داد:كاراكتر دن كيشوت براي همه روشن و شناخته شده است . اصل تفكر اين اثر مي گويد دن كيشوت واقعيت ما ابله ها است. خيلي از ويژگي هاي دن كيشوت در شخصيت من هم وجود دارد.
وي در باره انگيزه قبول بازي دراين نقش نيز گفت: وقتي متن اصلي را خواندم متن اثر و تجربه كار قبلي گروه ،شبيه خواني شازده كوچولوباعث شد تا بدون هيچ فكري كار را قبول كنم .
شيخي همچنين درمورد ويژگي خاص اين اثر در مورد ارتباط گيري با تماشاگر خاطرنشان كرد:تماشاگر يكي از اركان تئاتر است ونمي شودآن را از تئاتر حذف كرد. ما پستچي نيستيم كه پيامي را به تماشاگر برسانيم بلكه قراراست تئاتري را به روي صحنه ببريم كه تماشاگر در آن حضور دارد .هر روز زندگي يك تماشاگر تئاتر است.
وي افزود: ما در اين نمايش با ديدن دو بازيگر با دو توانايي خاص در نقش دن كيشوت و دانشجو اعمال سليقه مي كنيم تا دن كيشوت خود را انتخاب كند.
در اين رابطه اصغر دشتي نيز متذكر شد: براي نخستين بار است كه در يك صحنه و در يك تئاتر دوبازيگر يك نقش را ايفا مي كنند . ما حس كرديم مشتركاتي بين مجلس شبيه خواني ومجلس فوتبال وجود دارد در فوتبال تعدادي شركت كنند مهيج وجود دارد درشبيه خواني هم همين طور ، در فوتبال مهارتها و توانايي هاي بازيكن مورد استفاده قرار مي گيرد. در شبيه خواني نيز همين طور در فوتبال و شبيه خواني بازيكنها و شبيه خوانان توانايي اجراي مخالف خواني را دارند و موافق خواني را و نقش بزرگ كوچك وجود ندارد.
وي گفت: در اجراي ما نشان داده شده است كه كارگردان نيز مانند يك داورفوتبال مي تواند درحين تمرين وبازي به بازيگرانش در هرجا كه خطا كردند ، تذكر دهد و در هر جايي كه تشخيص بدهد جاي بازيگران يك نقش را باهم عوض مي كند. به همين خاطر هم در طول تمرين همه بازيگران براي همه نقشها تست زدند و نقش خاصي براي هر بازيگر در نظر گرفته نشد. در فوتبال نيز مانند اجراي ما هر كسي بر اساس توانايي بدني خود به روي صحنه مي آيد . گل زدن ما خنداندن تماشاگران است . هر شب كه اين خنديدن تماشاگر كم رنگ باشد مي فهميم آن شب گل نزده ايم و بازي را باخته ايم و.واقعيت اين است كه برخي اوقات نمي توانيم گل بزنيم.
دشتي يكي ديگر از نقاط مشترك اجراي خود با بازي فوتبال و شبيه خواني را در تماشاگر بودن بازيگران دانست و تصريح كرد: بازيگران نمايش ما لحظه اي به روي صحنه مي آيند و لحظه اي كه برروي صحنه نيستند مانند يك بازيكن فوتبال يا يك شبيه خوان در خارج از صحنه به ديدن اجرا مي پردازند.
كارگردان دن كيشوت درباره پريشاني اجرايش نيز تصريح كرد: ما نياز به برهم زدن نمايشنامه داشتيم به اين بي نظمي ها نيازمند بوديم ما بايد در زبان اثر شالوده شكني مي كرديم .
نظر شما