امنیت شغلی کارگران در سايه احيا نظام استاد شاگردي/نرخ بيكاري كاهش مي يابد

به گزارش خبرنگار مهر، نرخ بيكاري خراسان رضوي 8.9 درصد اعلام شده و اين آمار در حالي ارائه مي شود كه بسياري از كارشناسان راه مقابله با نرخ بيكاري و امنیت شغلی کارگران را تقویت بنگاه های زود بازده و اجراي نظام استاد شاگردي می دانند چرا که همه این عوامل در کنار هم سبب ایجاد اشتغال مولد و پایدار مي شود.

مطابق برخی از تحلیل های کارشناسی با تحقق و اجرای کامل نظام استاد شاگردی نرخ بیکاری در این استان اختلاف معناداری با گذشته خواهد داشت و امکان دارد این نرخ از 8.9 درصد به مرز هفت و یا شش درصد کاهش یابد بنابراین در بازار کار کنونی، این نظام نقش موثری در اشتغالزایی و مهارت آموزی ایفا خواهد کرد.  

تقویت بنيان‏هاي اقتصادي

یکی از کارشناسان حوزه اقتصاد به خبرنگار مهر می گوید: طرح بنگاه‌هاي زود بازده و نظام استاد شاگردی در کنار هم می تواند فضايي برای افزايش سطح اشتغال جوانان و کارگرانی که به دلیل نداشتن سرمايه‌ اوليه قادر به حضور در چرخه توليد و نوآوري در بخش‌هاي مختلف از جمله صنعت نبودند را فراهم سازد.

علی نظام دار ادامه می دهد: توجه به بنگاه ها و نظام استاد شاگردی با وجود نرخ بيكاري 8.9 درصدی در استان، به توليد داخلي و افزايش فرصت‌هاي جديد شغلي شتاب می بخشد.

وی تاکید می کند: این طرح ها در بلند مدت بنيان‏هاي اقتصادي را قوت می بخشد و سبب اشتغالزایی و رونق اقتصادی خواهد شد و زمينه‌ساز توزيع عادلانه و تقويت كارآفريني است.

وی سپس با بیان اینکه امنيت شغلي كارگران و ایجاد فرصت های شغلی در گرو توسعه و پايداري كار است، می گوید: ایجاد فرصت های شغلی و احقاق حقوق کارگران در سایه توجه به نظام استاد شاگردی و نقش موثر بنگاه های زود بازده اقتصادی محقق می شود چرا که هم اکنون در نظام استاد و شاگردي افراد به صورت سنتي در کارگاه ها آموزش مي بينند و همه چيز حتی حقوق و مزایا نیز بر مبناي توافق کارگر و کارفرما خواهد بود.

کاهش میزان جمعیت بیکار در نظام استاد شاگردی

وی ادامه می دهد: در واقع این نظام به دنبال این است که دوباره شرایطی را فراهم کند تا جوانان در قالب شاگرد در مغازه‌ها و واحدهای تولیدی وارد کار شوند و از این طریق مورد حمایت قرار گرفته و با آموختن یک مهارت زمينه هاي كاري بيشتري پيش رويشان قرار داشته باشد و به این ترتیب از جمعيت بيكار كشور به ميزان قابل توجهي كاسته خواهد شد.

علی وجدانی به عنوان کارفرمای کارگاه تولیدی لباس در خصوص نظام استاد شاگردی نیز معتقد است، اجرای نظام استاد شاگردی زمینه های لازم را برای ایجاد اشتغال پایدار افزایش داده و توانایی های فنی افراد را در حرفه های مختلف مورد آزمایش قرار می دهد.

وی می گوید: روش استاد و شاگردی علی رغم همه مزیت هایی که دارد باعث می شود تا میزان بیکاران بسیار کاهش یابد و از سویی به آموزش های دقیق برای فراگیری یک شغل کمک می کند و سبب می شود تا افرادی که توانمندی و مهارت کافی را دارند در عرصه شغل مورد نظر فعالیت کنند.

وی تاکید می کند: سیاست این طرح انتقال و آموختن حرفه‌ها و مشاغل به شاگردان و کارآموزان است و در این روش آموزش های لازم برای فراگیری یک شغل از استاد کار به شاگرد انتقال داده می شود.

این کارفرما با تاکید بر اینکه طرح استاد شاگردي یکی از راهکارهای موثر در حوزه اشتغال و كارآفريني است، می گوید: این نظام می تواند نقش موثری را در زمینه استفاده از ظرفیت‌های آموزشی محیط کار در بخش غیردولتی، بکار گیری ظرفیت‌های این بخش در توسعه کمی و کیفی آموزش‌های فنی ‌وحرفه‌ای به دنبال داشته باشد.

وی تصریح می کند: اين طرح با نگاهی راهبردی به دنبال ايجاد اشتغال، حفظ و استمرار فعاليت در مشاغل سنتي است و تمام کارگرها و جوانان فارغ التحصیل می توانند مطابق توافق میان استاد و شاگرد مشغول به یادگیری شغل و مهارت های گوناگون توسط استاد شوند.

وجدانی یادآور می شود: نظام استاد شاگردی نوین در زمینه استفاده از ظرفیت های آموزشی محیط كار، به كارگیری پتانسیل های این بخش در توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و اشتغال پایدار در دراز مدت اثرات مطلوبي دارد.

کارآموزان نظام استاد شاگردی مشمول قانون بیمه تامین اجتماعی نیستند

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی می گوید: کارآموزان نظام استاد شاگردی نوین مشمول قانون کار و بیمه تامین اجتماعی نخواهند بود.

محمد سنجری با تاکید بر اینکه تاکنون تلاش شده تا موانعی که بر سر راه اجرای این نظام وجود دارد برداشته شود، می افزاید: در حال حاضر با ابلاغ دستورالعمل هایی افرادی که در قالب این نظام به فراگیری و آموزش می پردازند در مدت آموزش مشمول قوانین کار و قوانین تامین اجتماعی نمی شوند.

وی عنوان می کند: این حرکت می تواند انگیزه ای برای کارفرمایان و دریافت کنندگان بیمه بیکاری باشد زیرا از این طریق، نظام استاد شاگردی به صورت بهتر و دقیق تری اجرایی می شود.

وی معتقد است، پس از پایان دوره آموزشی این افراد به کارگیری می شوند و با دستور العمل های موجود می توان نیروهای جوان را در حوزه های مختلف مهارتی آموزش داد و ایجاد اشتغال کرد.

وی بیان می کند: هم اکنون خلاء قانونی برای اجرای نظام استاد شاگردی وجود ندارد و می توان به دستاوردهای این طرح امیدوار بود.

حداکثر دو سال آموزش

وی با اشاره به شرایط اجرای این طرح بیان می کند: حداکثر دو سال آموزش، حداقل شرط سنی 15 سال، عدم مشمولیت قانون کار و قانون تامین اجتماعی برای کارآموزان بخشی از شرایط اجرای این طرح خواهد بود.

مدیر کل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی  نیز می گوید: اشتغال مولد، تثبیت مشاغل سنتی، ارائه آموزش های هدفمند با توجه به نیاز بازار از مزایای اجرای نظام استاد شاگردی است.

جلال خوابنما اظهار می کند: اعلام استانداردهای آموزشی به استادکاران در زمینه توسعه آموزشهای نوین در قالب شیوه آموزش استاد شاگردی، ثبات و پایداری اشتغال سبب خواهد شد که این نظام در کوتاه مدت جایگاه خود را در جامعه پیدا کند.

وی ادامه می دهد: با اجرای این طرح فعالیت بخش دولتی در حوزه آموزشهای مهارتی محدود می شود و مهارت و توانمندی شاغلان در حوزه های مختلف افزایش می یابد.

نگرانی های جامعه کارگری

اما همه اين اظهارات در حالی مطرح می شود که در کنار احتمال حل مشکل بيکاري و آموختن مهارت به افراد، نگراني ها و اما و اگرهای فراوانی براي جامعه کارگري در خصوص اجرای نظام استاد شاگردی وجود دارد.

برخی از مخالفان اجرای این نظام می گویند: این طرح از گذشته موجود بوده لذا نباید نظام استاد شاگردی مسیری برای سو استفاده برخی کارفرمایان و زمینه سازی برای ضرر رساندن به این قشر آسیب پذیر باشد و تنها در صورتی که کارگاه ها به عنوان محلی برای کسب تجربه کارگر استفاده شود می توان این طرح را مثبت ارزیابی کرد.

کاهش بهره وری

یک کارگر ساختمانی در این رابطه می گوید: این طرح به دنبال آن است که با ایجاد شرایط مطلوب همانند گذشته جوانانی را در قالب شاگرد در مغازه‌ها و واحدهای تولیدی وارد کند تا با این روش مورد حمایت شغلی قرار بگیرند اما این اقدام موجب کاهش بهره وری شده و این امر همان مسئله ای است که این استان همواره با آن مشکل داشته است.

جواد ساری ادامه می دهد: نرخ بهره وري نيروي كار در استان وضعيت مناسبي ندارد طوري كه اكنون 8.2 درصد اشتغال كشور در این استان است اما تنها 6.2 درصد از ارزش افزوده فعاليت اقتصادي در این خطه پهناور شكل مي گيرد بنابراین اجرای این طرح به کاهش هر چه بیشتر بهره وری دامن می زند زیرا بسیار سنتی و قدیمی است.

وی بیان می کند: در برنامه چهارم و پنجم توسعه مقرر شد كه يك سوم نرخ رشد اقتصادي از بهره وري حاصل شود اما این مهم با نظر مخالفان طرح استاد شاگردی محقق نمی شود.

وی یادآور می شود: اجرای طرح استاد شاگردی با نگاه بدبینانه سبب تضعیف و تعدیل حقوق کارگر می شود و با نگاه خوش بینانه نیز نخواهد توانست گره ای از مشکلات این اقشار و چه بسا معضلات بیکاری را حل کند زیرا در این طرح کارگر اراده ای از خود ندارد و حقوق و مزایا او نیز بسیار کاهش می یابد.

به عقیده بسیاری از کارشناسان نظام استاد شاگردی نوین نرخ بیکاری را کاهش می دهد اما در مقابل برخی دیگر از منتقدان اجرای این نظام را در دنیای جدید موثر نمی دانند و معتقدند با این اقدام حقوق کارگران تضعیف خواهد شد.

................................

گزارش: مرضیه صاحبی