کوچ سیستانی ها همزمان با غروب هامون/ کارگروه نجات باید تشکیل شود

به گزارش خبرنگار مهر، قهر 15 ساله طبیعت و خشکیدگی تالاب هامون سوژه تکراری است که این روز ها نه خواننده دارد و نه گوش شنوایی برای شنیدن این رنجنامه باقی گذاشته است اما جلوگیری از مهاجرت مردم به دلایل و بهانه های مختلف و کارشکنی های متعدد به تازگی داستان جدیدی است که شنیدن دارد.

بسیاری از ساکنان روستاها و شهرستان زابل که این روزها برای فرار از مشکلات کوله بار سفر و هجرت بسته اند به بهانه های مختلف از مهاجرت منع شده و یا در میانه راه توسط نیروهای انتطامی بازگشت داده می شوند و برای اجاره کامیون و یا انتقال پرونده های فرزندان خود با مشکلات فراوانی روبرو هستند.

جلوگیری از انتقال کامیون های حامل اثاثیه خانواده های سیستانی و یا عدم صدورمجوز حمل وسایل منزل از سیستان تدبیر جدیدی برای پیشگیری از سیل مهاجران سیستانی در طی ماه های گذشته است که موجب نارضایتی بسیاری از ساکنان این منطقه و از آن طرف رونق بازار سمساری ها در زابل شده است.

در حالی که دولت تدبیر در آن سوی کشور برای حفظ و حمایت از با نمک ترین دریاچه کشور اقدام به تشکیل کارگروه نجات کرده است اما در این سوی کشور به دلیل شور شدن اوضاع بیکاری و فقر بسیاری از مردم سیستان سوار بر موج هجرت و خانه به دوشی شده اند .

بیکاری به عنوان یکی از مهمترین دلایل هجرت مردم سیستان موجب شده تا بسیاری از خانواده ها به خصوص روستائییان برای امرار معاش بخت خود را در استان های همجوار جست و جو کنند.

آمار بیکاری که از طرف مسئولان کشوری و استانی تاکنون با ارقام تک رقمی انعکاس می یافت برای نخستین بار با حضور وزیر کار دولت یازدهم رنگ واقعیت به خود گرفت و مدیر کل کار و رفاه اجتماعی استان را وادار ساخت تا با اعتراف به نرخ بیکاری بیش از 33 درصد در زابل بر پوشالی بودن آمار های گذشته خط بطلان بکشد. 

موج بیکاری و مرگ دریاچه هامون در این روز ها به جای اینکه مسئولان را وادار به ایجاد کارگروه نجات برای هامون سازد منجر به تشکیل گروهی برای سنگ اندازی در پیش پای مهاجران کرده است.

هر چند که به گفته بسیاری از مسئولان از ابتدای سال تاکنون بیش از 3 هزار خانواده از سیستان به استان های همجوار کوچ کرده اند اما روند مهاجرت همچنان با شدت بیشتری حتی در روز های پایان تعطیلات ادامه دارد.

جلوگیری از مهاجرت تدبیر می خواهد 

نادر میرشکار که به قول خودش تمامی زندگی  و آرزوهایش را ماه گذشته در کامیونی جای داده است تا به خراسان جنوبی عزیمت کند از جمله کسانی است که در پاسگاه میل نادر توسط نیروهای انتطامی از مهاجرت او جلوگیری شده است.

وی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: بدون شک اگر امکان ادامه زندگی با وضعیت موجود در سیستان فراهم بود امثال من هیچ وقت سرزمین آباء و اجدادی خود را با خانه دوشی و غربت در استان های دیگر عوض نمی کردند.

وی که در کارهای ساختمانی و رشته گچ کاری تبحر دارد افزود: موج بیکاری حتی کارگر های ساده را نیز برای یافتن یک لقمه نان مجبوربه کوچ به شهر های زاهدان و یا بیرجند کرده است.

وی افزود: حتی پیامبر اسلام نیز راه حل ایجاد تحول در زندگی را در هجرت عنوان فرموده است و باید از دولتمردان پرسید چرا مردم به اجبار باید اسیر و محکوم به زندگی در منطقه ای باشند که امید به زندگی هر روز در آن کمرنگ تر می شود.

وی گفت: جلوگیری از انتقال 2 عدد تخته و یخچال نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه وضعیت افراد مهاجر را سخت تر می سازد.

وی ادامه داد: سرمایه سیستان وسایل منزل نیست و اجبار راه حل مناسبی برای این چاره نیست بلکه باید مسئولان کشوری را محکوم به چاره اندیشی و به قول دولت جدید تدبیر در این رابطه کرد.

کارشکنی به منظور پیشگیری از مهاجرت

زهرا سنچولی از جمله بانوان سیستانی است که در طی ماه گذشته برای انتقال پرونده فرزندش از آموزش و پرورش زابل با مشکلات بسیاری روبرو بوده است.

وی در گفتگو با مهر اظهار داشت: مسئولان مدرسه فرزندم و همچنین اداره آموزش و پرورش این شهرستان از دادن پرونده پسرم برای انتقال به مشهد مقدس خودداری کردند و در همین رابطه با دوندگی و با کمک یکی از آشنایان  توانستم موفق به دریافت آن شوم.

شاهرخ شیبک نیز با بیان اینکه در طی ماه گذشته سعی داشته است لوازم منزل خود را به شهرستان بیرجند انتقال دهد به مهر گفت: بنگاه های باربری کامیون برای انتقال وسایل را منوط به دریافت نامه از فرمانداری می دانند و مسئولان حتی اختیار اجاره کامیون را از مردم سلب کرده اند.

وی ادامه داد: به نظر می رسد مسئولان با سنگ اندازی های متعدد و کارشکنی تصمیم دارند وضعیت را سخت تر کرده و موجب پشیمانی مردم از کوچ به شهر های دیگر شوند.

وی ادامه داد: برای انتقال وسایل به شهر های دیگر باید از فرمانداری مجوز گرفت و در این راستا مسئولان پس از بازدید تنها اجازه انتقال وسایل جزئی را می دهند.

نمک به زخم هامون

ابوالحسن سرابندی یکی از ساکنان شهرستان هیرمند است که اعتقاد دارد توجه بیش از حد به دریاچه ارومیه و معطوف شدن نگاه دولت به این منطقه نمک پاشی به زخم هامون و مردمان رنجدیده سیستان است.

وی گفت: در حالیکه دولت تدبیر و امید تلاش خود را برای احیای آب های شور دریاچه ارومیه متمرکز کرده است مردم سیستان با اعتقاد بر اینکه دولتمردان نمک بر زخم هامون می پاشند رخت سفر بسته و با دفن کردن آرزو ها و امید خود در زیر ماسه های سیستان گزینه کوچ را انتخاب کرده اند.

وی که همچون دیگر شهروندان سیستانی در یکی از پاسگاه های منتهی به شهرستان بیرجند کامیون حامل اسباب و اثاثیه منزلش بازگشت داده شده است افزود: به دلیل اینکه اجازه خروج اثاثیه منزلم را به استان خراسان جنوبی پیدا نکردم حاصل یک عمر زندگی ام را به قیمت 10 میلیون تومان به یک سمساری فروختم.

وی افزود: هر چند که می دانم دیگر قادر به جایگزینی این وسایل نخواهم بود اما هیچ چاره دیگری برایم باقی نمانده بود.

امیر شهری یکی از مهندسان عمران و ساکن شهرستان زابل نیز که به دلیل توقف ساخت و ساز ها و ابتلای فرزندانش به بیماری آسم هجرت را پیشه کرده است به مهر گفت: مهاجرت تنها گزینه پیش روی خانواده ها و به خصوص جامعه روستایی برای تامین معاش خانواده است.

وی اظهار داشت: اگر چاره اساسی برای این مشکل اندیشیده نشود در اینده ای نه چندان دور این منطقه با بحران های سیاسی،اجتماعی و کمبود نیروهای تحصیلکرده و متخصص روبرو خواهد شد.

عباس شیبک متصدی یکی از فروشگاه های سمساری در این شهرستان نیز با بیان اینکه بیش از 50 خانواده در ماه گذشته فروشنده لوازم منزل خود به وی بوده اند ابراز داشت: خانواده های سیستانی علاوه بر تحمل مصیبت به دلیل خشکسالی های مستمر در حال حاضر بهای گزافی را برای کوچ کردن می پردازند و به تمامی دارایی های خود چوب حراج زده اند.

سیستان نیاز به تحول دارد

هرچند که بسیاری از شهروندان مهاجرت از سیستان را منوط به داشتن مجوز و نامه از فرمانداری می خوانند اما فرماندار زابل با اظهار بی اطلاعی در این رابطه به مهر گفت: در این زمینه شایعات و اخبار زیادی شنیدم اما این موضوع صحت ندارد.

هوشنگ ناظری در پاسخ به مهر مبنی بر اینکه آیا جلوگیری از مهاجرت مردم به صورت اجباری راه مناسبی برای پیشگیری از مهاجرت ساکنان این منطقه است اظهار داشت: هیچ دستوری در این رابطه برای جلوگیری از انتقال وسایل مردم به پاسگاه های انتظامی داده نشده است و آنچه که مسلم است مردم سیستان به غیر از این‌ که مرزدارجغرافیایی ایران هستند مرزداران سیاسی و عقیدتی کشور نیز محسوب هستند و لذا باید زمینه تحول و بارقه امید در دل مردم ایجاد شود.

وی با تاکید بر ضرورت فعالیت در بخش طرح‌های آبی و خاکی تصریح کرد:  این منطقه که به «دارالولایه» معروف است منطقه‌ای حساس است که باید با همه‌ی توان از آن حمایت و به مردم خدمت رسانی شود.

وی یادآور شد: درحماسه‌ اقتصادی با پتانسیل و ظرفیت‌های بزرگی که در این منطقه وجود دارد مردم می‌توانند نقش مفیدی را در شاخص افزایش سطح اقتصادی کشور داشته باشند و لذا ما به لحاظ کمک معیشتی به مردم ملتزم به زمینه سازی برای تحقق این حماسه هستیم.

کارگروه نجات هامون باید ایجاد شود

نماینده زهک، زابل و هیرمند در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه متاسفانه از ابتدای سال تاکنون ۲ تا ۳ هزار خانوار از سیستان و بلوچستان به دلیل خشکسالی مهاجرت کرده اند اظهار داشت: منطقه سیستان ۱۵ سال است که از خشکسالی رنج می برد و مردم این رنج را تحمل کردند اما ظاهرا طاقت مردم تمام شده است چراکه از ابتدای سال تاکنون ۲ تا ۳ هزار خانوار به دلیل خشکسالی مهاجرت کرده اند.

حلیمه عالی افزود: مردم سیستان و بلوچستان امیدوارند که دولت نسبت به تشکیل کارگروه احیای دریاچه هامون هم اقدام کند چون این موضوع موجب می‌شود مردم مهاجرت نکنند وخشکسالی برطرف شود و امنیت شرق کشور نیز به خطر نیفتد.

وی متذکر شد : در این منطقه به دلیل کم آبی و توفان های مستمر مردم کشاورزی و زراعت را رها کرده و برای جست وجوی کار به شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت کرده اند.

وی یادآور شد: رئیس جمهور محترم همان طور که برای احیای دریاچه ارومیه نسبت به تشکیل کار گروه اقدام کردند برای احیای دریاچه هامون و نجات منطقه سیستان و جلوگیری از مهاجرت نیز باید فکری بردارند.

وی گفت: مردم این استان مظلوم واقع شده‌اند و خشکسالی در این استان بیداد می‌کند.

مهاجرت از سیستان تهدیدی برای امنیت کشور

در این رابطه عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: در جلسات کمیسیون امنیت مجلس، بارها به مسئولان مربوطه تذکر و تأکید کردم که اگر به همین منوال و وضعیتی که مردم سیستان دارند و مهاجرت‌ها تداوم داشته باشد یک خطر و تهدید  جدی برای امنیت کشورمحسوب می شود.

سید باقر حسینی افزود: به تعبیر مقام معظم رهبری سیستان تنگه احد ایران است و چنانچه اینجا دچار مشکل شود به طور قطع جمهوری اسلامی و کل مملکت دچار مشکل امنیتی خواهد شد.

نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در مورد راه‌های برون رفت از این مشکل بیان داشت: همان طور که قبلاً به مسئولان مربوطه تأکید کردم، عاملی که می‌تواند با توجه به توفان‌های شن و مشکلات عدیده خشک شدن هامون، مهاجرت را کنترل کند اشتغال و حمایت از مردم به ویژه روستاییان و مناطق مرزی است.

حسینی ادامه داد: اگر مسئله اشتغال و حمایت از مردم شکل نگیرد به طور حتم  مشکلات زیادی را در آینده شاهد خواهیم بود.

وی در ادامه در مورد راه‌های حفظ و ابقاء مردم در مناطق روستایی و مرزی سیستان گفت: یکی از کارهای دولت در مورد مسکن روستایی بود که باید تداوم داشته باشد و همچنین از سرمایه‌گذاران در منطقه حمایت شود تا سرمایه‌گذاری کنند.

نماینده مردم سیستان ادامه داد: همجواری ما با مرز و نیاز شدید افغانستان به تولید ما فرصت بسیار مناسبی را برای این استان به وجود آورده است که باید با ایجاد سرمایه گذاری و بکارگیری جوانان در این مسیر عامل ماندگاری دربین جوانان و روستائیان را تقویت کرد.

حسینی گفت: مردم سیستان، مردم مقاوم و صبوری هستند و آنچه که آنها را وادار به مهاجرت می‌کند توفان و گرد و خاک نیست بلکه مشکل در امرار معاش است زیرا  در این راستا منبع و راهی و هیچگونه توجیه عقلانی برای زندگی آنها در این محیط باقی نمانده است.

وی خاطرنشان کرد: بخش اعظم روستاییان به دلیل اینکه به شغل هایی هم چون کشاورزی، دامداری و صیادی مشغول بودند بر اثر خشکسالی کار خود را از دست داده اند و در حال حاضر حیات آنها به یارانه ها وابسته است.

غروب هامون

در حالیکه هنوز هم تالاب بین المللی هامون با آخرین قطره های حیات خود امسال شاهد کوچ پلیکان های مهاجر از سراسر دنیا به این منطقه بود اما کوچ مردمان سیستان از همجواری با این تالاب به استان های دیگرغروب های این دریاچه بین المللی را غم انگیز تر از گذشته کرده است.

بسیاری از مردم سیستان همان طور که غروب غم انگیز هامون را باور کرده اند اما به طلوع دل انگیز احیای این دریاچه با تدبیر دولت یازدهم نیز دل خوش کرده اند.

...................

گزارش : بابک رحیمیان