ثبت ملی آلوی ترش و بستنی گله برغان/ معجونی از جاذبه ها که گردشگران را به خود می خواند

به گزارش خبرنگار مهر، روستای برغان بین دو رود سنج و شاهرود قرار دارد، از دیرباز باغات زیادی در این روستا وجود داشته که خوشبختانه هنوز برخی از این باغات وجود دارند، برغان برای البرزی ها یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری استان محسوب می شود، آلوی برغان را البرزی ها به خوبی می شناسند، جاذبه های گردشگری این روستای خوش آب و هوا پای بسیاری از گردشگران را از نقاط مختلف کشور به این روستا باز کرده است و این موضوع باعث شهرت آلوی برغان در کشور شده است. محلی ها به آلوی برغان "گوجه برغان" هم می گویند و در واقع یک محصول پیوندی است که طعم و مزه خاصی دارد، طبق گفته محلی ها آلوی برغان از پیوند آلوی معمولی با آلوی بخارا به دست می آید.

در گذشته های نه چندان دور فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلفی در بین افراد ساکن در روستا رایج بوده است و با گذشت زمان برخی از این فرهنگ ها از میان رفته و در لابه لای زمان متروک شده اند و برخی دیگر به قوت گذشته پابرجا هستند.

در ایران شهرها و روستاهای زیادی وجود دارد که هر کدام به خاطر یک یا چند ویژگی دارای شهرت خاصی هستند، روستای برغان نیز از این قائده مستثنی نیست، ( دانش سنتی تهیه بستنی گله و دانش سنتی فراوری آلو در برغان) نیز مختص همین روستا است و به علت خاص بودن تهیه این دو محصول، اداره کل میراث فرهنگی البرز اقدام به ثبت (دانش سنتی فراوری) این محصولات کرده است.

در این خصوص مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی البرز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: زمان برداشت این محصول از اواسط مرداد ماه شروع می شود و به فاصله 2 هفته آلویی بر درخت نمی ماند.

فرزان احمدنژاد تاکید کرد: باریگاه نام محلی در برغان است که شیب ملایمی دارد و در بین دو رود سنج و شاهرود واقع شده است و در ارتفاع خاصی از سطح دو رود قرار دارد و با توجه به دمای آفتاب و رطوبت ناشی از این دو رودخانه، زمان خشک شدن آلوها 25 روز به درازا می کشد.

وی افزود: پس از خشک شدن، آلوها آبکشی می شوند و سپس یک روز در روی پشت بام و بر روی پارچه ای از کرباس نم کشی می شوند و به بازار برده می شوند.

احمدنژاد در ادامه یادآور شد: دانش و فنون بومي و سنتي یا همان "فرآوری" این محصول به ثبت میراث ناملموس رسیده است و با به ثبت رساندن این دانش می توان امیدوار بود چنین دانش های سنتی حفظ شود.

مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی البرز افزود: انتخاب محل مناسب باریگاه با شیبی ملایم و وزش باد متعادل برای خشک کردن آلوها و محاسبه محل دقیق شیب در ارتفاعی مناسب از سطح دو رود سنج و شاهرود از ویژگیهای بارز این میراث ناملموس است.

احمدنژاد با اشاره به شیوه سنتی تهیه بستنی در برغان گفت: یکی دیگر از محصولاتی که به ثبت میراث ناملموس رسیده و از شهرت خاصی بهره می برد بستنی برغان است، با توجه به اینکه این بستنی از شیر تازه گله گوسفند تهیه می شود، بین اهالی برغان و طالقان به بستنی گله مشهور است.

وی افزود: در روش تهیه بستنی گله ابتدا شیر تازه دام را به مدت نیم ساعت می جوشانند پس از اینکه به خوبی سرد شد شیر را درون ظرف آهنی گالوانیزه می ریزند و با شکر حل و گلاب هم می زنند. ظرف فلزی را داخل ظرف چوبی می گذارند که با آب خیس شده و باد کرده است. دور ظرف فلزی و داخل ظرف چوبی را پر از یخ می کنند و می چرخانند. سپس نمک را اظافه می کنند و چند بار همین کار را می کنند و با پارو بستنی را هم می زنند تا سفت شود.

این مسئول در ادامه اظهار داشت: انتقال سینه به سینه ( این دانش سنتی و بومی همچون)، "مقدار شیر، زمان جوشیدن شیر، مقدار گلاب، ثعلب یا خامه و زمان افزودن آنها به شیر، زمانبندی هم زدن شیر، زمانبندی تخلیه آب از ظرف چوبی، مقدار و زمانبندی افزودن نمک به یخ، تنطیم برودت دمای دور ظرف آهنی، زمانبندی کوبیدن پارو در ظرف" مهمترین ویژگیهای این دانش سنتی است که ما را ترغیب کرد تا در ششمین همایش میراث ناملموس ایران این دانش سنتی تهیه بستنی را به ثبت برسانیم.

وی در رابطه با تاثیر به ثبت رساندن این آثار ناملموس تاکید کرد: در ابتدا موجی از مخالفت برپا شد و در برخی از رسانه ها این موضوع مطرح شد که تعیین حریم آثار تاریخی مهم است یا ثبت آلوی برغان و بستنی گله؟!

احمدنژاد گفت: به همان میزان که تعیین حریم آثار مهم است ثبت میراث ناملموس ایرانی نیز از درجه اهمیت خاصی برخوردار است چون در لابه لای این میراث ناملموس، فرهنگ و آداب و رسوم پیشینیان نهفته است. در گذشته ای نه چندان دور در برغان پارچه و گلیم با طرح های بومی بافته می شده است که امروزه فقط در خانه های پدربزرگ ها و مادربزرگ های برغانی چند تکه ای باقی مانده و دانش سنتی نساجی در برغان همچون چلنگری برغان فراموش شده است. اداره کل میراث فرهنگی البرز با ثبت این دانش های سنتی تلاش داشته است که این میراث ناملموس را مستند سازد تا با هجوم مدرنیته به سنتهای ما حداقل این مواریث ناملموس مستند نگاری شده باشد.

وی افزود: در گوشه گوشه ایران شیوه سنتی دانش و تولید خوراک وجود دارد که اگر به این دانش های سنتی بپردازیم در زمینه جذب گردشگر می تواند تاثیرات زیادی داشته باشد.

این مسئول در پایان گفت: پس از آن که شیوه سنتی تهیه آلوی برغان و بستنی گله به ثبت رسید گردشگران زیادی به روستای برغان آمدند و این نشانه خوبی برای جذب گردشگر و همچنین توسعه پایدار در این روستا است.

................

گزارش: ساره نوری