منصور فرزامی راد در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان این مطلب که ادبیات کودک و نوجوان به نوشته‌ها و سروده‌های ادبی ویژه کودکان و نوجوانان می گویند، افزود: این نوع ادبیات هم شامل بخشی از فرهنگ شفاهی عامه، مانند لالائی‌ها، مثل‌ها، قصه‌ها است و هم داستان‌ها و نمایشنامه‌ها و اشعار و نیز نوشته‌هایی در زمینه دین، دانش اجتماعی، علم و کاربردهای آن، هنر و سرگرمی را در بر می گیرد که نویسندگان و سرایندگان برای کودکان و نوجوانان پدید می آورند.
وی با تاکید بر اینکه ادبیات کودکان به زبان و نثری مناسب سطح سواد کودکان نوشته شده و معمولا همراه با تصاویر است، خاطرنشان کرد: این نوع ادبیات، به عنوان یک شکل ادبی مستقل تقریبا از نیمه دوم سده هجدهم میلادی در جهان شکل گرفت.
دوران کودکی آغازی برای انجام نیک و سعادتمندانه با هدایت صحیح و رشد کمالی
این نویسنده و پژوهشگر سمنانی با یادآوری این مطلب که نويسنده ادبيّات كودك و نوجوان كسي است كه با قصد قبلي و در نظر گرفتن مخاطبی از پيش تعيين‌شده اثر خود را خلق می كند، تصریح کرد: گاهی نیز نويسنده‌ای است كه به‌هنگام نوشتن كاملاً آزادانه و بدون در نظر گرفتن مخاطبی معيّن عمل كرده است، امّا در حين نوشتن، كودك درونش فعّال شده و اثرش يا به سنجش ناقدان و كارشناسان ادبيّات كودك و نوجوان و يا به ذوق و سليقه خود كودكان و نوجوانان پسنديده و پذيرفته بچّه‌ها شده است.
فرزامی راد با اشاره به این مطلب که ادبیات کودک و نوجوان با ادبيّات بزرگسالان تفاوتی ندارد، جز اينكه مخاطبان اصلی آن كودكان و نوجوانان هستند، عنوان کرد: اين بدان معنی نيست كه ادبيّات بزرگسالان، اصل و ادبيّات كودك، از حيث ارزش ادبي، از ادبيّات بزرگسالان اندك مايه‌تر باشد.
وی دوران کودکی را دوران پاک و نیالوده که از فطرت پاک و منشأ نور سرچشمه گرفته دانست و اذعان داشت: این دوران آغازی است برای انجام نیک و سعادتمندانه و مقدمه ای است که اگر با هدایت صحیح، رشد یابد آدمی به کمال انسانی خواهد رسید و نیک بختی اش تأمین و تضمین خواهد شد.
ادبیات کودکانه، ادبیاتی کودکانه و ادیبانه است
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان یادآور شد: این نوع ادبیات، حاصل تلاش هنرمندانه ای است که با زبان مناسب و قابل فهم و روشی معقول، عرضه می شود تا کودک و نوجوان با هدایت صحیح به مرحله رشد برسد و از لابه لای این تلاش هنرمندانه، جلوه های کمال را دریابد و درس درست زندگی را بیاموزد.
فرزامی راد با اشاره به این که ادبیات کودک و نوجوان اصطلاح ویژه ای است که قاعدتا باید با هنری سرکار داشته باشیم تا در عین حال هم کودکانه باشد و هم ادیبانه ابراز داشت: ادبیات کودک و نوجوان، تظاهرات هنرمندانه هنرمندانی است که روان شناسی کودک و نوجوان و رشد را با هنر قصه نویسی آمیخته اند و با توجه به سن و نیاز دلبندان آینده دار جامعه، عرضه می کنند.
وی با بیان این نکته که در داستان کودک و نوجوان سه عنصر، مهم و اساسی در ساختار زبانی، هنر و فن قصه نویسی و داستان پردازی و پیام و درون مایه (محتوا) اهمیت و جایگاه ویژه دارد، اظهار داشت: جایگاه ادبیات کودک و نوجوان در استان خوب است، اسماعیل همتی قصه می نویسد، محمد جواهری شعر کودکانه می سراید، دیگرانی هم هستند که در بزرگسالی زبان کودکانه و کودکی گشوده اند و نمونه خوب قصه ها را می توان در نوشته های فریدون عموزاده خلیلی خواند و دیگرانی که دراین زمینه، کمر همت بسته اند.
اگر سرگرمی های تصویری بگذارد میزان مطالعه افزایش می یابد
این پژوهشگر سمنانی با تاکید بر نقش سازمان ها و مراکز فرهنگی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز گفت: سابق بر این، کانون پرورش فکری و کودکان و نوجوانان در این زمینه فعالیت می کردند و در مراکز تربیت معلم هم، این رشته تدریس می شد.
فرزامی راد با بیان این مطلب که اگر سرگرمی های تصویری بگذارد میزان مطالعه کودکان، بیشتر از نوجوانان و نوجوانان بیشتر از جوانان است و بزرگسالان هم گرفتار نان شب هستند، خاطر نشان کرد: ساختار زبانی و زیبایی هنرمندانه آن که نامش ادبیات است و ادبیات، زبانی است که هنرمندانه ادا می شود باید از منظر زیباشناختی و آموزشی مورد توجه ادبیات کودک و نوجوان قرار گیرد.
وی با اشاره به نقش اسطوره ها و افسانه ها در غنا بخشی به ادبیات کودک و نوجوان تصریح کرد: افسانه و اسطوره گرایی در شرایط خاص سنی رخ می دهد و آنجاست که کودک بر بال خیال می نشیند و همه چیز را در فراماده و عالم خواب و خیال می بیند.
مهمترین آسیب حوزه ادبیات کودک و نوجوان مغفول ماندن شخصیت این گروه است
این پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان با تاکید بر این که باید کمک کرد تا شخصیت و منش انسان با توجه به فطرتش شکل بگیرد و این شکل گیری، همه جانبه و بدون غفلت از جنبه های نا شناخته اش باشد عنوان کرد: زمانی که شخصیت کودک و نوجوان و منش فراگیرش مغفول بماند و شناخته نشود مهمترین آسیب های حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز شکل می گیرد.
فرزامی راد با بیان این مطلب که نقد، کار درستی است، به شرط آن که منتقد، انسان آگاه، اهل معرفت به دنیای کودک، بی حب و بغض و تعصب کورکورانه باشد اذعان داشت: منتقد باید محیط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را بشناسد، ضرورت های زمان را بداند، اهل اخلاق و ادب باشد، اصول و قواعد کار خود را بشناسد، از زبان پاک و محاسن اخلاقی برخوردار باشد و با زبان کودکانه، زیبا شناختی و نیاز های کودک، انس گرفته و مبانی کار را مورد دقت و ارزیابی قرار دهد.
وی در خاتمه ابراز داشت: آنان که در زمینه ادبیات کودک و نوجوان کار می کنند باید از جهات مختلف به خبرگی رسیده باشند و علم و هنر و فن را توأمان به کار گیرند.
نظر شما