به گزارش خبرنگار مهر، آنگاه که سرخی آفتاب و سیاهی شب تلاقی می یابد و پس از گذر از مسیر کوهستانی و 70 کیلومتری نوشهر به کجور به روستایی از توابع کجور می رسیم که " چناربن" نام دارد و رسم دیرینه اهالیش، برپایی سفره های مهربانی و آیین تعزیه خوانی در رمضان است.
صدای ربنا که از رادیوی کوچک و قدیمی و از بلندگوی مسجد محله به گوش می رسد، دسته دسته اهالی روستای کوچک اما با صفای چناربن را از گوشه و کنار محله، یا از سر مزارع و باغ به مسجد نیم ساخت و نیمه کاره اش که نام مبارک صاحب الزمان (عج) بر آن نقش بسته است و به تازگی اسکلت و سفت کاری آن به پایان رسیده است، می کشاند.
برپایی سفره های مهربانی و تعزیه خوانی از آیین های رمضانه مردمان بخش کجور مازندارن در دامنه های البرز بلند است که همزمان با ماه مبارک رمضان و شبهای احیاء با شور و حال خاصی در روستاهای مختلف برگزار می شود.
کلاهخود آهنی، زره، شمشیر، علم و یک تشت آب بهانه ای است تا کبوتر دل را از قرن 21 به قلب تاریخ پرواز دهد، زمانه ای که داستانش را حتی کودکان خردسال نیز از بر شده اند و گهگاهی برای هم بازگو می کنند.
برپایی سفره مهربانی
در این روستا که بنوعی عقربه های ساعت در آن از چرخش ایستاده اند و سکوت طبیعتش را هرازگاهی صدای عبور خودرویی می شکند، همه چیز برای اجرای یک آیین سنتی و دیرینه مهیا شده است و زنان محله از ظهر مشغول تهیه افطار و گستراندان سفره مهربانی هستند.
بوی اسپند فضای مسجد نیم ساخت را معطر ساخته است، یکی نان بر روی سفره می گذاشت، دیگری خرما و پنیر و آب می آورد و آن یکی نیز کاسه ای آش. اینجا همه در مهربانی و مهرورزی به قدر توانشان مایه می گذارد و از زرق و برق شهرنشینی، تکبر و غرور در مجلس خبری نیست.
هلال ماه به نیمه های آسمان می رسد، ماه در این روستای بکر و کوهستانی زیباتر از دیگر جاها بنظر می آید و ستارگانی که از آن بالا با سو سو زدن به اهالی چشمک می زنند. صدای سنچ، طبل و شیپور همه چیز را برای اجرا و برپایی رسمی دیگر فراهم می کند و برپایی تعزیه خوانی در شبهای قدر از دیگر سنتهایی است که در روستاهای بخش کجور، قدمتی دیرینه دارد.
با آنکه پاسی از شب گذشته است، اما گردادگرد شبستان مسجد نیمه کاره، مملو از حضور دخترکان، پسرکان و پیران و جوانهایی است که مشتاقانه آماده دیدن تعزیه هستتند و شبیه خوانان، نقش پوش هایشان را بر تن می کنند، یکی شمرخان می شود، دیگری عباس خوان، آن یکی حسین و آن دیگری نیز علی اکبر.
صدای سنچ و طبل دوباره اوج می گیرد، عباس خوان تعزیه چرخی در میدان می زند و تشت آب را که اکنون نمادی از رود فرات شده است، در گوشه ای از شبستان مسجد قرار می هد و با دیدن این صحنه، یکبار دیگر قصه آن حادثه تداعی و نوای یا حسین بلند می شود.
تعزیه رسم آیینی روستاهای مازندران
شمرخوان تعزیه که نعره می کشد، بند از بند دلتان پاره می شود و هر ضربه ای که بر سپر عباس خوان فرود می آید، ضجه جماعت بلند می شود و همنوا با شمرخوان که می گوید" بر شمر صحرای کربلا لعنت"، جماعت یکصدا، همراهی، لعن و نفرین می کنند.
دوباره مارش عزا و صدای سنچ و طبل در فضای مسجد می پیچید و وقتی شمرخوان رو به عباس خوان می گوید: " این آب بود بهر شما گوهر نایاب"، صدای هق هق گریه جماعت، امان نمی دهد و مادری که نوه بیمارش را به عباس خوان می سپارد و تقاضای شفایش را از صاحب مجلس دارد.
زمانیکه عباس خوان مجلس، مشک به دوش به میدان می رود، تعزیه به اوج می رسد و مشک عباس که به زمین می افتد، دیگر کار تمام شده است و اشکهای جماعت سرازیر می شود.
معین البلکاء یا میدان دار تعزیه از خاطره شفای کودکی که به بیماری سل استخوانی مبتلا بود در یکی از مجالس تعزیه خوانی سخن می گوید و می سراید" اگر خسته جانی بگو یا علی" و جماعت یکصدا ندا می دهند، " یاعلی".
یکی از اعضای گروه تعزیه خوان قزوینی که از نوادگان میرزا محمد از شبیه خوانان برجسته کشور به شمار می رود، در گفتگو مهر می گوید: هر سال این گروه در ایام رمضان با حضور در محلات مختلف کشور از جمله کجور به تعزیه خوانی می پردازند.
وی با بیان اینکه تاکنون، این گروه در حین اجرای مراسم شاهد شفای بیماران متعددی بوده است بیان داشت: شفای کودک مبتلا به سل استخوانی در یکی از برنامه های تعزیه از خاطراتی است که همواره در ذهن این گروه نقش بسته است.
سفره های مهربانی و ضیافت افطار رسم دیرینه روستاییان کجور است که شمسعلی ترک عضو هیئت امنای مسجد به خبرنگار مهر گفت: برپایی آیین افطاردهی همزمان با شبهای قدر در این مسجد برگزار می شود و در این مراسم که با همکاری اعضای هیئت برگزار می شود، خانوارهای محل حضور می یابند و این آیین همه ساله به صورت یک رسم برگزار می شود.
وی با بیان اینکه امسال با آنکه مسجد محل بصورت نیمه کاره و در دست ساخت است، گفت: با این حال، مراسم شبهای قدر و برپایی سفره های مهربانی در آن اجرا شد.
مسجدی که 25 روزه 45 درصد پیشرفت فیزیکی دارد
ترک به بازسازی مسجد اشاره و اضافه کرد: کار تخریب و بازسازی مسجد محل از فروردین ماه سالجاری آغاز شد و تاکنون کار سفت کاری آن به پایان رسیده است و سربندی و پوشش سقف آن در دست اجراست.
نیکزاد ترک دهیار روستای چناربن نیز گفت: تاکنون حدود 200 میلیون تومان برای مسجد صاحب الزمان هزینه شده است و 300 میلیون تومان دیگر نیز برای تکمیل آن هزینه نیاز است و تمامی مبلغ هزنیه شده برای ساخت این مسجد تاکنون با کمکهای مردمی تامین شده است و چشم به مساعدت و کمک مسئولان امر داریم.
وی عنوان کرد: تاکنون ریالی از سوی مسئولان دست اندرکار برای ساخت این مسجد اهداء نشده است، درحالیکه اهالی منطقه برای تکمیل این پروژه نیاز به حمایت مسئولان دارند.
ترک یادآور شد: این پروژه 700 متری که تاکنون حدود 40 درصد پیشرفت فیزیکی دارد در مدت کمتر از 25 روز کار مفید به این مرحله از پیشرفت رسیده است.
وی با تقدیر از اهالی محل یادآور شد: برای ساخت این مسجد همه اعضای هیئت، بدون هیچ چشمداشتی پای کار بوده و ریالی بابت حق الزحمه دریافت نکرده اند.
دهیار روستای چناربن شماره حساب 170510032771 جاری شعبه پاسارگاد چالوس را برای جمع آوری خیران و نیکوکاران بیان کرد و گفت: مصمم بر آن هستیم تا محرم سال جاری، مراسم افتتاح این مسجد انجام شود.
وی با اشاره به اینکه هیچیک از ادارات شهرستان با دهیاری همکاری ندارند و گفت: به عنوان نمونه اداره راه و شهرسازی پس از دو سال مکاتبه و تایید مصوبات فرمانداری، در زمینه نصب علائم در محل و گاردریل روی پل همکاری نکرده است.
تشنگی و قطع 23 ساعته آب آشامیدنی روستا
محمد نوری عضو شورای روستای چناربن نیز، کمبود آب آشامیدنی را از جمله مشکلات بیان کرد و گفت: در ایام تابستان تنها نیم ساعت هنگام سحر و نیم ساعت نیز شامگاه آب آشامیدنی روستا برقرار و بقیه ساعتها قطع است.
وی با اشاره به اینکه شغل بیشتر اهالی منطقه کشاورزی است، وضعیت کشاورزی منطقه را بد توصیف کرد و گفت: بیشتر کشاورزان حتی هزینه های تولید را تامین نکرده اند.
اهالی روستای چناربن، مشکلات دیگری نیز دارند که بیکاری جوانان، مهاجرت، نداشتن سالن ورزشی، نداشتن مرکز فرهنگی از جمله آن است. این روستای کوهستانی بیش از 200 خانوار جمعیت دارد و بیشتر محصولات زراعی آن گندم، جو، عدس، سیب زمینی، لوبیاست و دامپروری نیز در کنار کشاورزی، اشتغال برخی از اهالی را بخود اختصاص داده است.
...............................
گزارش: علیرضا نوری کجوریان
نظر شما