به گزارش خبرنگار مهر، گوزن مینیاتوری منحصربه فرد بوزین و مره خیل کرمانشاه از سالیان دراز در زیستگاهش روزگار سپری کرده و اکنون خطر انقراض نسل شوکای اورامانات دغدغه بسیاری از فعالان محیط زیست کشور و به ویژه استان کرمانشاه شده است.
گوزن مینیاتوری نژاد خاص و منحصر به فرد منطقه حفاظت شده بوزین و مره‌خیل است و در هیچ کجای جهان همتا ندارد، بعضا نمونه‌هایی از شوکا در شمال کشور مشاهده شده اما تفاوت بسیاری با شوکای بوزین و مره خیل دارد. گوزن مینیاتوری حیوانی بسیار احساساتی خجالتی و تیزپاست، رنگ پیکرش قهوه‌ای و گوش‌های درازی دارد و حس شنوایی، بینایی و بویایی فوق تصورش او را در دنیا بی‌همتا کرده است.
گفته می‌شود حس بویایی شوکای اورامانات قدرت تشخیص بوی خون تا بعد ۷۰۰ متری و بیش از آن را دارد وزن معمولش ۱۵ کیلوگرم است اما تا ۳۰ کیلوگرم نیز مشاهده شده است. عمر متوسط شوکا ۱۳ تا ۱۵ سال است، گونه نر گوزن مینیاتوری شاخ‌های بلندی دارد و هرکس شوکا را از جثه ظریفش نشناسد شاخ‌های او گواه موجودیتش است البته شاخ شوکای نر در پاییز می‌افتد.
تندیس شوکا طراحی و آماده رونمایی است
بسیاری از فعالان محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات در تلاش اند تا این گوزن مینیاتوری را به ثبت جهانی رسانده و زیبایی منحصربه فردش را به رخ تمام دنیا بکشانند اما خطر انقراض و نابودی این گونه گوزن مینیاتوری مدیر موسسه یاران سبز ژینگه را بر آن داشت تا با طراحی تندیس شوکا قدمی در جهت معرفی و مطرح کردن این گونه گوزن‌سان در کشور و جهان بر دارد.
افشین عبداللهی نژاد در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه گونه‌های جانوری زیادی در استان کرمانشاه در معرض خطر انقراض قرار دارند، اما شوکا نماد کشور است و به منطقه بوزین و مره خیل اختصاص دارد و برای حمایت از این نژاد خاص اورامانات اقدامات نمادینی از جمله طراحی و ساخت تندیس شوکا انجام شده که امیدواریم در کمترین زمان ممکن با حضور مقام عالی استان رونمایی شود.
وی اعتبار و بودجه کافی برای حفاظت از این گونه نایاب و منحصر به فرد منطقه را خواسته فعالان محیط زیست از مسئولان دانست و گفت: مشخص کردن تعداد این گونه گوزن نیاز به اعتبار کافی دارد اما اقدامات نمادینی انجام گرفته و اداره کل ورزش و جوانان استان با همکاری محیط زیست برای حمایت از گوزن مینیاتوری درصدد طراحی تندیس‌های ورزشی با تمثال شوکا هستند.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان پاوه نیز در مورد ویژگی های منحصر به فرد گوزن مینیاتوری گفت: دوران بارداری جانوران وحشی همچون کل و بز ۶ ماه است در حالیکه این دوران در شوکا ۱۰ ماه طول می‌کشد دوران نهفتگی او در تابستان بوده و اوایل بهار زاد و ولد می‌کند و این ویژگی انحصاری شوکا است.
محمد اخگرزاده با بیان اینکه شوکا سازگاری عجیبی با منطقه دارد، افزود: گوزن مینیاتوری برای ادامه حیات به اقلیم مدیترانه ای نیاز دارد و بوزین و مره خیل این موقعیت منحصر به فرد را برای زیست این حیوان فراهم کرده، این گوزن قابل شمارش بوده و هم اکنون به تعداد مناسب اما در معرض خطر است و تهدید شکار و آتش‌سوزی برای آن وجود دارد.
وی تحریم محیط زیست را جفایی به کشور دانست و گفت: ثبت جهانی گوزن مینیاتوری باید از طریق نهادهای دولتی دنبال شود و موسسات و مراکز تخصصی به تنهایی توفیقی در این زمینه حاصل نمی کنند بلکه حمایت دولتمردان در این زمینه نیاز است.
ضرورت تشکیل انجمن های فعال در حمایت از شوکا
مدیر عامل مرکز توسعه سازمان‌های غیردولتی زیست‌محیطی کشور گفت: در حال حاضر نیاز مبرم به تشکیل انجمن‌های فعال در زمینه حمایت از شوکا و معرفی آن به سطح کشور و جهان داریم و هم اکنون انجمن دوستداران طبیعت سبز باینگان همسو با برنامه ما در این زمینه است و در این راستا به حمایت استاندار، سازمان محیط زیست، نیروهای انتظامی و نظامی مستقر در منطقه نیاز داریم.
عبداللهی نژاد با انتقاد از دیگر فعالان زیست محیطی در عدم توجه کافی به موقعیت حیوانات وحشی در حال انقراض اورامانات تصریح کرد: گاهی اخباری از وجود شکارچی شوکا در منطقه شنیده شده اما اینکه شکاری صورت گرفته یا نه اطلاعی در دست نداریم البته این که شکاری انفاق نیفتاده نیز زنگ خطر است به این معنا که شاید شوکایی نبوده که بخواهد شکار شود اما با وجود کمبود محیط بانان اقدامات حفاظتی قابل توجهی در منطقه صورت گرفته است.
این فعال محیط زیست عدم شناسایی گونه‌های حیوانی خاص منطقه را از معضلات اصلی حامیان محیط زیست در استان کرمانشاه دانست و گفت: گوزن مینیاتوری شوکا با ۹۵ تا ۱۳۵ سانتیمتر طول و ۶۵ تا ۷۵ سانتیمتر ارتفاع در ناحیه شانه گوزنی نسبتا کوچک است.
بنابر گفته‌های اهالی منطقه ۳۵ رأس از گونه گوزن مینیاتوری وجود دارد، شوکا بومی منطقه است و تنهایی را به زندگی با همسانانش ترجیح می‌دهد اما بومی‌های منطقه در گذشته به صورت گله‌ای و دسته جمعی نیز نظاره‌گر شوکا بودند، در زبان محلی به شوکا فیله گیجه می‌گویند زیرا از زیستگاهش خارج نمی‌شود و دور خودش می‌چرخد مگر اینکه او را دنبال کنند شوکا علاقه زیادی به خوردن علف‌های مرطوب و تازه دارد.
کسب اعتبار جهانی برای گوزن مینیاتوری
عبداللهی نژاد گفت: موسسه ژینگه بر آن است تا با اهدای تندیس شوکا به فعالان محیط زیست و منابع طبیعی و گردشگری کشور این گوزن مینیاتوری را به ایران و جهان بشناسانند تا اعتبار جهانی برای شوکا کسب کنیم و در این راستا یکی از اهداف اصلی ما برای تشکیل دبیرخانه اورامانات ثبت جهانی این منطقه به لحاظ داشتن گونه‌های جانوری و گیاهی خاص و نیز کسب اعتبار بین‌المللی برای شوکا است.
یک فعال محیط زیست نیز گفت: گونه شوکا در اروپا به فراوانی یافت می‌شود به طوری که مورد شکار قرار می‌گیرد اما در خاورمیانه به ویژه فلسطین اشغالی منقرض شده و اکنون در منطقه حفاظت شده بوزین و مره‌خیل گونه نایاب آن زیست می‌کند این منطقه ۲۳ هزار هکتار مساحت دارد و با توجه به مرزی بودن منطقه و شرایطی چون خشکسالی در موارد نادری تعرض عشایر منطقه، وجود شکارچیان متخلف منطقه بوزین و مره خیل را آسیب پذیر کرده است.
استفاده از توان و ظرفیت بخش خصوصی برای حفاظت از شوکای اورامانات
اسرافیل صالحی تهیه اصل و نسب این جانور وحشی را سبب شناخت و آگاهی بیشتر نسبت به آن دانست و افزود: گونه شوکا در مازندران، در منطقه بین گیلان و اردبیل وجود دارد که درشت اندام و بر خلاف گوزن مینیاتوری اورامانات است اما بسیاری از افراد حتی نمی دانند که شوکا چیست.
وی استفاده ازظرفیت بخش خصوصی و پتانسیل مردمی در حفاظت از منطقه بوزین و مره خیل را طرحی موثر برای رسیدن به اهداف متعالی دانست و گفت: در خلال ۱۲ سال گذشته از منطقه حفاظت شده، حفاظت جامعی صورت نپذیرفته و با این روند کنونی چشم انداز امیدوارکننده‌ای وجود ندارد با این طرح حراست و حفاظت از منطقه بوزین و مره‌خیل با حداقل امکانات و در سریع ترین زمان امکانپذیر است.
گونه گوزن مینیاتوری خاص منطقه حفاظت شده بوزین و مره خیل است و اینطور که به نظر می‌رسد نمونه آن در شمال کشور از بین رفته است شوکا نماد اورامانات و ایران است و هم اکنون خطر انقراض در کمین این گونه نایاب جانوری است و البته گرگ و شغال و گربه‌های وحشی دشمن گوزن مینیاتوری هسستند و خطر انقراض او را افزایش می‌دهند.
مشارکت محلی و استفاده از توان مردم منطقه برای جلوگیری از انقراض نسل گوزن مینیاتوری راه حلی مناسب و عملی است که نیاز به مساعت مسئولان دولتی و همراهی سازمان‌های مردم نهاد دارد.
با وجود عوامل تهدیده کننده همچون خشکسالی، آتش سوزی، شکار بی‌رویه، کمبود امکانات در مبارزه با متخلفین و وسعت زیاد مناطق بدون محافظ و نیز فراوانی اسحله در میان مردم اما علاقمندی مردم به حیات وحش و محیط زیست امیدوار کننده است و مدیریت صحیح توانمندی‌های مردمی و حمایت سازمان‌های متولی جان دوباره‌ای به پیکر زخم خورده محیط زیست می‌دهد.
اقدامات نمادین سازمان‌های مردم نهاد در معرفی شوکا به ایران و جهان قابل تقدیر بوده اما حمایت دولتیان و مسئولان ارشد در حفظ گوزن مینیاتوری و انتقال این سرمایه نایاب ملی به آیندگان نیز لازم است.
شوکا نماد اورامانات است و هم اکنون نیازمند دوستدارانش برای نجات از انقراض و امید به آینده‌ای روشن و زیستن در سکونت گاه همیشگی خویش است.
نظر شما