به گزارش خبرنگار مهر، ضیا هاشمی در اجلاس روسای دانشگاهها گفت: در چهار سال گذشته دانشگاه هایی که تحویل گرفتیم با چالش ها و مسائل مختلفی مواجه بودند که رشد نامتوازن و بی ضابطه یکی از این چالش ها بود.
وی افزود: تاسیس دانشگاه های بدون کیفیت و مدرک گرایی نیز دیگر چالش های اموزش عالی بوده است.
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد: افزایش تقلب های علمی یکی دیگر از چالش های کمی گرایی اموزش عالی بشمار می رود.
وی تاکید کرد: شاخص اعتماد مردم به اساتید دانشگاه در سال ۹۲ از ۷۲ درصد به ۴۵ درصد رسید.
وی اظهار داشت: فعالیت امن تشکل های دانشجویی راهبرد جدی آموزش عالی است.
سرپرست وزارت علوم ادامه داد: امروز ضرورت ایجاد تحولات جدی در آموزش کشور احساس می شود و این نیازمند آن است که به تعبیر مقام معظم رهبری خودباوری، امید به موفقیت و حرکت جهادگونه با همدیگر همراه شوند. تنها در این صورت است که دانشگاه در جایگاه مغز متفکر کشور در حل مسائل و چالش های جدید قرار خواهد گرفت.
وی افزود: توسعه رابطه دانشگاه با صنعت و جامعه تعریف طرح های کلان ملی و ایجاد محافل ملی برای گردهمایی نخبگان و ایجاد گفتگو و دستیابی به راه حل های اجتماعی در حوزه های مهم ملی مانند روابط بین‌المللی، محیط زیست، صنعت و مسائل اجتماعی ضروری است.
هاشمی خاطرنشان کرد: حرکت موفق کاروان آموزش عالی کشور در گرو ارزیابی مجموعه موفقیت ها و ناکامی هاست تا بتواند بر مبنای آن خطوط حرکت آینده را ترسیم کرد. در راستای این ارزیابی باید به چند نکته اشاره کرد: آموزش عالی کشور پس از پیروزی انقلاب شاهد رشد کمی و گسترده دانشگاه ها و به تبع آن تعداد دانشجویان و دانش آموختگان بود که در طی سه دهه گذشته تعداد دانشجویان کشور به ازای هر صد هزار جمعیت از حدود ۴۰۰ نفر به ۶ هزار نفر افزایش یافته است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: همزمان با این رشد کمی گسترده، سرعت رشد علمی کشور نیز افزایش یافت به طوری که بیش از ۴۰ مرکز رشد علم و پارک فناوری، سه هزار شرکت دانش بنیان و بیش از ۵۰ پژوهشکده ایجاد شد.
سرپرست وزارت علوم تصریح کرد: توسعه آموزش عالی و افزایش دانشجویان دانشگاه ها موجب رشد گسترده آگاهی های اجتماعی و سیاسی در جامعه شد که از مصادیق مهم تحقق اهداف انقلاب اسلامی است. در حال حاضر ما به برکت انقلاب اسلامی با بیش از ۱۰ میلیون تحصیل کرده دانشگاهی روبرو هستیم که در آن مطالبات زیادی چون مردم سالاری دینی، حقوق شهروندی، آزادی بیان، حق تشکل، نقد و اعتراض و از همه مهمتر ارائه جامع و جذابی از اسلام در برابر اسلام جعلی داعشیان روبرو هستیم.
هاشمی افزود: در همین راستا دولت تدبیر و امید و در رأس آن رئیس جمهور به دلیل اهمیتی که برای دانشگاه و نظام نخبگان برای پیشرفت کشور قائل بودند همواره کوشیده است که در جهت تحقق منویات مقام معظم رهبری، اهداف مندرج در اسنادی مانند سیاست های کلی نظام علم و فناوری ابلاغی ایشان و همچنین نقشه جامع علمی کشور، روندهای اصلاح گرایانه و امید آفرین را در جهت رفع کاستی ها و جبران نواقص این حوزه پی بگیرد. با همه اینها در ابتدای دولت یازدهم، یعنی چهار سال پیش، دانشگاهی را تحویل گرفتیم که علیرغم توفیقات قابل توجه در رشد کمی علمی با چالش هایی متعدد روبرو بوده است. مهمترین این چالش ها عبارتند از: رشد نامتوازن و بی ضابطه کمی مجموعه آموزش عالی کشور.
وی بیان کرد: در همین بازه زمانی در حالی که دانشجویان دانشگاه های دولتی تقریبا دو برابر افزایش یافتند تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور ۴ برابر، علمی کاربردی ۹ برابر، غیر انتفاعی ها ۱۵ برابر رشد یافته است.
هاشمی خاطرنشان کرد: تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد در این مدت ۲ برابر شده است. در مجموع سهم دانشگاه های روزانه دولتی به ۱۳ درصد کاهش یافته است. در همین مدت سهم مدرسان غیر هیئت علمی از ۲۲ درصد به ۵۵ درصد افزایش یافته است و نسبت دارندگان مدارج دانشگاهی در بین بیکاران کشور از حدود ۱۰ درصد به ۴۰ درصد رسیده است.
سرپرست وزارت علوم عنوان کرد: این کمی گرایی در آموزش عالی و رقابت بر سر تصاحب سهم بیشتر در صندلی دانشگاه ها تبعات فراوانی را به دنبال داشته است. تأسیس دانشگاه های بدون کیفیت، رواج مدرک گرایی و حتی مدرک فروشی، کاهش آموزش عالی رایگان، افزایش سهم دانشجویان در هزینه های تحصیل، افزایش صندلی خالی دانشگاه ها، افزایش پایان نامه فروشی، کاهش انگیزه های دانشجویی و ناامیدی آنها، کثرت کارآموزان بی مهارت و به تبع آن کاهش منزلت اجتماعی و سرمایه اجتماعی دانشگاه ها و کاهش نقش مرجعیت نهادها در تصمیم گیری و مشارکت در حل مسائل کشور از تبعات این فرآیند بوده است.
هاشمی اظهار داشت: لذا امروز با این پرسش روبرو هستیم که با وجود این مشکلات، چگونه ارتقای کیفیت علمی آموزشی در دانشگاه ها، اعتماد را به دانشگاه بازگردانیم و سهم دانشگاه ها را در حل مسائل مرتبط با جامعه و حوزه علم و فناوری افزایش دهیم. امروز ما در یک نقطه عطف تعیین کننده در جهت بازآرایی نظام آموزش عالی کشور برای حل مسائل و چالش های پیش روی آن قرار داریم. به این دلیل که فشار ناشی از تقاضای گسترده جمعیت جوان برای ورود به دانشگا هها که خود ناشی از افزایش سریع جمعیت کشور در دهه ۶۰ بود امروز نقطه اوج خود را سپری کرده و ما با کاهش نسبی تقاضا برای ورود به دانشگاه روبرو هستیم.
وی افزود: با کاهش این فشار و پایان یافتن توسعه کمی آموزش عالی حرکت به سمت تحقق اسناد بالادستی نظیر سند آمایش آموزش عالی کشور و دستیابی به اهداف آن همچون توزیع عادلانه منابع، ایجاد فرصت های برابر، آموزش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز، مشارکت دانشگاه ها در تصمیم گیری و موضوعات ملی بیش از گذشته فراهم شده است.
سرپرست وزارت علوم در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: ما امروز می توانیم از طریق بازآرایی نظام دانشگاهی کشور بر سه محور اصلی افزایش کیفیت آموزش، هدایت تولید علم و فناوری به سمت حل نیازهای اساسی کشور، برقرار کردن هرچه بیشتر پیوند بین دانشگاه و جامعه، اعتماد به دانشگاه را مجدد افزایش داده و این تهدیدات را به فرصت تبدیل کنیم.
وی ادامه داد: براین اساس راهبردهای اصلی در حوزه آموزش عالی، رسیدگی به منزلت اجتماعی اعضای هیئت علمی، تقویت دوره های با کیفیت آموزشی و رشد سهم آنها در آموزش عالی کشور، کنترل روند پولی سازی دانشگاه ها، جلوگیری از تبدیل آن ها به بنگاه های مدرک فروشی و نیز مهارت آموزی بر مبنای نیازهای صنعت و جامعه در جهت افزایش کارآفرینی خواهد بود.
هاشمی اظهار داشت: در حوزه پژوهش و علم و فناوری، تقویت زیرساخت های پژوهشی در جهت تولید علم، نوآوری و اثرگذاری با اهداف معین و با تأکید ویژه بر پیشبرد تحقیقات کلان ملی در جهت حل نیازهای علمی و صنعتی کشور از راهبردهای اصلی خواهد بود. مهمترین هدف ما از گفتگو با وزارت خانه های مسئول در حوزه های صنعت و فناوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه حرکت در مسیر تعریف و پیشبرد همین پروژه های کلان است.
سرپرست وزارت علوم توضیح داد: در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز نهادینه شدن ایده دانشگاه به مثابه کانون گفتگوی ملی و ائتلاف اجتماعی در جهت تحکیم وحدت ملی و افزایش همبستگی اجتماعی در پرتو فعالیت امر و آزاد تشکل ها و فعالان سیاسی و صنفی و همچنین تسهیل آزاداندیشی و نقادی و نیز تقویت قانون گرایی از طریق پیگیری حقوق شهروندی و دانشجویی از راهبردهای اساسی است.
وی افزود: اعتماد به حوزه علوم انسانی و محور قراردادن نخبگان این حوزه در فرآیند گفتگو از لوازم ضروری پیشبرد این راهبرد خواهد بود. بر همین اساس تعامل مثبت ما با نیروهای مسئول در حوزه امنیت مانند وزارت اطلاعات و قوه قضائیه بسیار ضروری است.
هاشمی تأکید کرد: رسالت حیاتی ما در شرایط گوناگون دستیابی به آموزش کیفیت محور، پژوهش مسئله محور و دانشگاه گفتگو محور است.
سرپرست وزارت علوم در پایان خاطر نشان کرد: از همه مدیران و مسئولان و دستگاه های مختلف، اساتید و دانشجویان، منتقدین، تحلیل گران، نمایندگان مجلس و اصحاب رسانه دعوت می کنم تا از طریق پیوند و گفتگو میان همه این گروه ها بتوانیم شرایط را برای حل مسائل اساسی کشور فراهم کنیم. دانشگاه مسئله نیست بلکه راه حل مسئله است و دانشگاه مشکل نیست مشکل گشا است.
نظر شما