خبرگزاری مهر- گروه استانها: امروزه صنعت گردشگری به‌عنوان یکی از سه صنعت برتر جهان عواید بسیار زیادی به‌ویژه برای کشورهای درحال‌توسعه به ارمغان آورده و دولت‌ها در تلاش برای دستیابی به حداکثر سود ممکن از بازار گردشگری و افزایش سهم خود از انواع آن هستند.
یکی از قدیمی‌ترین انواع گردشگری که ازجمله بزرگ‌ترین بخش‌های بازار سفر نیز به شمار می‌رود، «گردشگری مذهبی» است کما اینکه مسلمانان چهارده قرن است که همه‌ساله به‌منظور انجام فریضه حج و زیارت مرقد پیامبر خاتم از اقصی نقاط جهان به‌سوی مکه و مدینه رهسپار می‌شوند.
گردشگری مذهبی در میان مسلمانان نمود بیشتری دارد و دلیل اصلی این امر را می‌توان در میان اعتقادات و باورها، و همچنین دستورات دین مبین اسلام در خصوص انجام برخی فرایض دینی یافت.
مسلمانان در سراسر دنیا به توصیه اسلام و طبق باورها و اعتقادات خود به زیارتگاه‌ها و اماکن متبرکه می‌روند، امامزاده‌ها را زیارت و یا در مراسم مذهبی شرکت می‌کنند و بدین لحاظ مسلمانان با اکثریت قابل‌توجه در ایران، سالانه به سفرهای متعدد مذهبی خارجی مثل سفر حج در عربستان، عتبات عالیات در عراق و اماکن مقدسه کشور سوریه همین‌طور سفرهای مذهبی داخلی نظیر مشهد، قم، ری، شیراز و نظایر آن‌ها رفته و اثرات مختلف جهانگردی در این مناطق بر جای می‌گذارند.
با این تفاسیر با توجه به جایگاهی که ایران از دیرباز در بین کشورهای جهان ازلحاظ دارا بودن مناطق سیاحتی- زیارتی دارد و در این میان شهر همدان هم تعداد زیادی امامزاده‌ها و بقاع متبرکه را در خود جای داده است، به نظر می‌رسد پتانسیل خوبی برای تبدیل‌شدن به یکی از مقاصد گردشگری مذهبی در ایران باشد به‌گونه‌ای که برخورداری استان همدان از جاذبه‌های مذهبی و اماکن زیارتی و بهره‌مندی از ۲۵۵ بقعه و امامزاده واجب‌التعظیم می‌تواند این استان را به یکی از مناطق مستعد برای تبدیل به محور گردشگری مذهبی تبدیل کند.
کارشناسان گردشگری میزبانی از رویداد بین‌المللی همدان ۲۰۱۸ را فرصتی برای معرفی جاذبه‌های مذهبی این شهر می دانند گذشته از همه این موارد کارشناسان گردشگری میزبانی همدان از رویداد بین‌المللی همدان ۲۰۱۸ را فرصتی می‌دانند تا با استفاده بهینه از جاذبه‌های مذهبی، تاریخی و فرهنگی این شهر در کنار سودآوری اقتصادی به ترویج و معرفی داشته‌ها پرداخته شود.
نگاهی به امامزاده‌های شاخص استان همدان بیانگر این واقعیت است که «دارالمؤمنین» به‌اندازه کافی ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب مذهبی گردشگری را داراست و باید بیش از این به آن بها داد که در ادامه برخی از شاخص‌ترین امامزادگان استان همدان معرفی می‌شود.
امامزاده عبدالله(ع)
این امامزاده در شهر همدان در محله و میدانی به نام امامزاده عبدالله قرار دارد و صاحب این مرقد را عبدالله بن احمد از نوادگان امام موسی کاظم(ع) می‌دانند و در کنار عبدالله پدرش احمد نیز مدفون است.
امامزاده حسین(ع)
مرقد این امامزاده با وسعتی حدود ۱۳۰۰ مترمربع در نزدیک میدان امام خمینی در ابتدای خیابان شهدای همدان واقع است و بنای امامزاده از آثار دوره صفویه است.
قدمت نخستین بنای مقبره را از دوره ایلخانان مغول حدود سال‌های ۶۵۴-۶۶۳ هجری قمری یعنی زمان هلاکوخان مغول دانسته‌اند که در دوران مختلف تعمیر شده است.
با توجه به متن شجره‌نامه؛ این محل مدفن امامزاده حسین بن علی النقی(ع) و عموی بزرگوار امام زمان(عج) است.
امامزاده یحیی(ع)
این امامزاده در محلهای به همین نام در حاشیه شمالی بلوار آیت‌الله مدنی شهر همدان قرار دارد و بقعه آن به سبک آستان شاه نعمت اله ولی در ماهان کرمان ساخته‌شده و از آثار باشکوه دوره صفویان است.
این بنا دارای دو ورودی است که یک در آن به داخل کوچه و در دیگر به بلوار مدنی باز می‌شود و ورودی اصلی این امامزاده در ضلع غربی دارای سردری قوس‌دار و دو مناره ساده است و نسب این امامزاده با هشت واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد.
امامزاده محسن(ع)
بقعه امامزاده محسن در دامنه الوند و در دره‌ای به نام ماوشان(مادستان) در نزدیکی روستای «وفرجین» مریانج واقع‌شده و به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوه به امامزاده کوه نیز معروف است.
بنای بقعه از آثار دوره مغول و مربوط به قرن هشتم هجری و ساختمان بقعه از بیرون به شکل مستطیل است و در قسمت جلو ایوان بزرگی احداث‌شده که ورودی مقبره را تشکیل می‌دهد و دو اتاق دوطبقه در طرفین آن قرار دارد.
پلان داخلی مقبره از دو شبستان مربع و مستطیل شکل درست‌شده که شبستان اول محل دفن سه نفر از صحابه حضرت امیر و شبستان دوم نیز مدفن امامزاده محسن(ع) است.
امامزاده هادی بن علی(ع)
این امامزاده در شمال غربی شهر همدان در میدان آرامگاه باباطاهر واقع‌شده و در زیارت‌نامه، نسب صاحب مرقد، هادی فرزند امام سجاد(ع) معرفی‌شده که به فرزند علی معروف است.
این بنا از آثار اواخر قرن ششم هجری قمری و اوایل قرن هفتم است و بنای آن دارای پلان مربع شکل است که بر بالای ۴ گوشه آن چهارطاق اریب ایجادشده که بنا را به ۸ ضلعی تبدیل کرده است.
زیارتگاه خضر
این زیارتگاه در منطقه خضر در شمال شرقی همدان واقع است و مردم خضر آن را زیارتگاه «خَدَر» می‌نامند و درباره نسب آن اطلاع دقیقی در دست نیست.
زبیده خاتون(س)
این زیارتگاه در خیابان بوعلی همدان نزدیک میدان امام خمینی واقع‌شده و بر اساس زیارت‌نامه این بقعه، زبیده خاتون دختر امام موسی بن جعفر (ع) است.
امامزاده اهل بن علی(ع)
این زیارتگاه در دامنه شمال غربی تپه مصلی همدان واقع و اصل و نسب این امامزاده به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد و بنا بر روایات تاریخ‌نگاران صاحب مرقد، امامزاده اهل بن علی بن الحسین (ع) است.
امامزاده اسماعیل(ع)
در سمت جنوب شرقی میدان باباطاهر بنای آجری امامزاده اسمعیل قرار دارد؛ اسماعیل را فرزند بلافصل امام موسی بن جعفر (ع) دانسته‌اند و با توجه به برخورداری امامزاده از چشم‌انداز زیبا و هوای فرحناک، یکی از محلهای تفریحی و زیارتی تویسرکان محسوب می‌شود.
امامزاده سید جلال‌الدین(ع)
این زیارتگاه در خیابان عباس‌آباد همدان واقع بوده و از اولاد امام چهارم شیعیان، امام زین‌العابدین (ع) است.
امامزاده اظهر
این مرقد مطهر در روستای درجزین شهر رزن واقع بوده و نسب امامزاده در زیارت‌نامه، اظهر بن علی ذکرشده و این زیارتگاه برای مردم آن سامان بسیار معتبر و مهم است.
خاتونیه
این زیارتگاه در محله درود آباد، در سمت جنوب غربی آرامگاه بوعلی سینا واقع‌شده و صاحب مرقد دختر امام موسی کاظم(ع) است؛ مردان کمتر و بسیار به‌ندرت به زیارت این محل می‌آیند و بیشتر زوار آن را بانوان تشکیل می‌دهند.
امامزاده ابراهیم و امامزاده محمد در نهاوند
امامزاده ابراهیم (ع) یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادر امام هشتم (ع) است که در ۱۱ کیلومتری جنوب شرقی نهاوند و در روستایی به همین نام واقع‌شده است.
گنبد این امامزاده در دوران قاجار تجدید بنا شد و در ماه محرم سال ۱۳۷۸ برای طرح توسعه حرم بنای متروکه قدیمی که گنبدی کوچک بود تخریب و به‌جای آن بنای فعلی با معماری زیبای اسلامی به شکلی تلفیقی از مدرن و سنتی احداث شد، ضمن اینکه امامزاده محمد معروف به شاهزاده محمد در ایام نوروز هر ساله شاهد حضور زائران و گردشگران است.
مدخل اصلی حرم، شامل ایوان بلندی به ارتفاع تقریبی ۱۲ متر است که در اطراف آن دو در ورودی قرارگرفته و پس از عبور از این در به ضریح نقره‌ای و آب‌طلای مرقد می‌رسیم که کتیبه‌هایی بر در ورودی آن نصب‌شده است.
امامزاده محمد در میدان قیصریه در نزدیکی میدان اصلی شهر نهاوند واقع‌شده که با توجه به وجود چندین بنای تاریخی مانند مسجد جامع بازار و امام حسن(ع)، حمام حاج‌آقا تراب و مسجد حاج خداکرم گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
زیارتگاه سام و هام در سامن ملایر
این بنا در داخل شهر سامن و در کنار گورستان قدیمی شهر واقع‌شده است؛ بنا از دو گنبد جدا از هم به ارتفاع تقریبی ۷ متر که هر دو از قاعده‌ای مربع شروع و به‌طرف بالا با انحنای خاصی به‌طرف داخل شکل مخروطی می‌یابند تشکیل‌شده و این دو گنبد بر مزار دو پیامبر زاده حضرت سام و حام از فرزندان حضرت نوح(ع) ساخته‌شده است.
این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند سال ۸۷ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
امامزاده ناصر(شاهزاده ناصر)
امامزاده ناصر در نزدیکی قریه زیوج در کنار کرزان رود و در ۴ کیلومتری شهر تویسرکان، واقع‌شده و نسب این بزرگوار، به نقل از کتاب خطی «سرّالانساب» به امام علی بن موسی‌الرضا(ع) می‌رسد و در محل به شاهزاده ناصر شهرت دارد.
مساحت بنای امامزاده حدود ۳۰۰ مترمربع است و نمای خارجی آن از چهار جهت مشابه و یکسان است.
این‌ها تنها بخشی از صدها ظرفیت گردشگری مذهبی در استان همدان است که باید برای بهره‌مندی مناسب از آن برنامه داشت.
کارشناس گردشگری استان همدان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه به‌منظور تحقق توسعه گردشگری مذهبی و فرهنگی، بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی ضروری به نظر می‌رسد، گفت: یکی از شاخصه‌های مهم گردشگری که سهم قابل‌توجهی از فعالیت‌های جهانگردی دارد، گردشگری مذهبی است.
گردشگری مذهبی از ظرفیت‌های ارزشمند توسعه صنعت توریسم در استان همدان است لیلا غفاری با بیان اینکه گردشگری مذهبی شکلی از گردشگری است که در آن افراد به‌صورت شخصی یا در قالب گروه‌های زائران، برای گذران اوقات فراغت سفر می‌کنند، گفت: گردشگری مذهبی از ظرفیت‌های ارزشمند توسعه صنعت توریسم در استان همدان است.
غفاری با اشاره به اینکه از ظرفیت توریسم مذهبی در استان همدان آن‌طور که باید استفاده چندانی نشده است، گفت: صنعت گردشگری به‌ویژه مذهبی را می‌توان از طریق فراهم کردن زیرساخت‌های لازم رونق بخشید تا زمینه‌ساز توسعه و رشد اقتصادی منطقه شود.
اما امسال و در آستانه برگزاری رویداد «همدان۲۰۱۸» اداره اوقاف و امور خیریه استان همدان در اقدامی ابتکاری برگزاری تورهای گردشگری مذهبی را در برنامه قرار داد تا شاید با این اتفاق توجه‌ها بیش از گذشته به ظرفیت‌های گردشگری در این بخش جلب شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان در همین خصوص در گفتگو با مهر با بیان اینکه امسال برگزاری تور گردشگری مذهبی در راستای انتخاب همدان به عنوان پایتخت گردشگری آسیا در سال ۲۰۱۸ مدنظر قرار گرفت، گفت: از پنجم فروردین‌ماه این برنامه با هدف آشنایی با بقاع متبرکه همدان و موقوفات شاخص استان برگزار شد.
اجرای تور گردشگری مذهبی همدان
حجت‌الاسلام محمد کاروند با اشاره به اینکه اتوبوسی با تبلیغات رویداد همدان ۲۰۱۸ آماده شد و در خدمت مسافران قرار گرفت تا آن‌ها با اماکن مذهبی آشنا شوند، عنوان کرد: مبدأ تور گردشگری مذهبی از امامزاده فرزند علی(ع) در میدان باباطاهر بود که با ورود به امامزاده عبدالله(ع)، امامزاده یحیی(ع) و شاهزاده حسین ادامه می‌یافت و مقصد موقوفه بهاءالملک انتخاب شد و سپس بازگشت به سمت باباطاهر بود.
کارشناس اوقاف و امور خیریه استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه یکی از کارهای نو اداره کل اوقاف و امور خیریه استان همدان توجه به موضوع گردشگری مذهبی است، افزود: با توجه به میزبانی رویداد گردشگری همدان ۲۰۱۸ و ضرورت توجه همه دستگاه‌ها به این رویداد بزرگ استانی، اجرای تور گردشگری مذهبی همدان از ابتدای امسال کلید خورد.
مجتبی عباسی به شرکت گروه‌های مختلف اجتماعی در این برنامه اشاره کرد و افزود: مدیران روابط عمومی دستگاه‌های دولتی و خبرنگاران، فعالین فرهنگی و قرآنی، راهنمایان گردشگری و سایر اقشار در روزهای برگزاری این تور در این برنامه شرکت کردند.
مدیر روابط عمومی اوقاف استان همدان با تأکید بر توجه به بحث گردشگری مذهبی عنوان کرد: استفاده بهینه از ظرفیت‌های بقاع متبرکه به‌عنوان اماکن گردشگری و زیارتی به‌ویژه در استان دارالمؤمنین و دارالمجاهدین همدان که دارای شرایط مطلوب فرهنگی و گردشگری است، می‌تواند در ترویج و آشنایی هر چه بیشتر تمامی اقشار جامعه با معارف غنی اسلامی و دینی تأثیرگذارتر باشد.
مجتبی عباسی افزود: ویژه‌برنامه‌هایی در بخش مذهبی در مناسبت‌های مختلف در استان همدان اجرا می‌شود که به‌عنوان یک ظرفیت برای جذب گردشگر به شمار می‌رود.
ضرورت برنامه‌ریزی و نیازسنجی برای رونق هر چه بیشتر گردشگری
عباسی گفت: باید برای رونق هر چه بیشتر گردشگری به‌ویژه در بخش مذهبی برنامه‌ریزی و نیازسنجی صورت گیرد تا شاهد استفاده بهینه از این بخش و معرفی آن به دیگر مناطق کشور باشیم.
در همین خصوص یکی از شهروندان همدانی که در تور گردشگری اماکن مذهبی همدان شرکت کرده است؛ در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه برگزاری تورهای گردشگری مذهبی اتفاق خوبی در همدان است، اظهار داشت: برگزاری این‌گونه برنامه‌ها سبب شناخت بیشتر ظرفیت‌های موجود در این عرصه می‌شود.
صدیقه فکری با اشاره به اینکه برگزاری تورهای گردشگری مذهبی سبب شناسایی واقفان می‌شود، عنوان کرد: برگزاری تور گردشگری مذهبی برنامه‌ای بسیار مؤثر در عرصه معرفی بقاع متبرکه، موقوفات و واقفان استان همدان است.
همدان ظرفیت‌های گردشگری بسیاری دارد
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در تور مذهبی گردشگری همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این اقدام در معرفی ظرفیت‌های گردشگری مذهبی مؤثر است، اظهار داشت: همدان ظرفیت‌های گردشگری بسیاری
دارد .
جلال خسرو بیگی با اشاره به اینکه همدان به‌عنوان قدیمی‌ترین شهر جهان که توانسته به حیات خود ادامه دهد مکان خوبی برای سفر است، تأکید کرد: اجرای تور گردشگری مذهبی برنامه خوبی است و اگر با مشارکت و همراهی گردشگران و مردم روبه‌رو شود نتیجه‌بخش خواهد بود.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این تور مذهبی نیز با بیان اینکه امسال همدان شاهد برگزاری دو رویداد بزرگ بین‌المللی در حوزه گردشگری است، اظهار داشت: برگزاری تور گردشگری مذهبی که می‌تواند ظرفیت‌های استان در این عرصه را معرفی کند اقدامی ارزشمند است.
ظرفیت‌های رویدادهای بین‌المللی برای معرفی همدان بکارگرفته شود
فریدون حسین پور افزود: باید از ظرفیت‌های رویدادهای بین‌المللی ۲۰۱۸ برای معرفی استان به مردم ایران و دیگر ملت‌ها استفاده کرد.
وی با تأکید بر اینکه هر نوع حرکتی که در راستای توسعه فرهنگی استان همدان باشد ارزشمند است و بازدید از مکان‌های مذهبی برای گردشگران داخلی و خارجی جذابیت بیشتری دارد، عنوان کرد: بازدید از اماکن بکر و یا کمتر دیده‌شده در جذب گردشگران مؤثر خواهد بود.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این برنامه بابیان اینکه گردشگران هر استان سفیران فرهنگی خوبی برای آن منطقه هستند، اظهار داشت: برگزاری تور گردشگری مذهبی حرکت خوبی است چراکه می‌تواند ظرفیت بقاع متبرکه که سال‌ها مورد غفلت واقع‌شده‌اند را به جامعه معرفی کند.
راه‌اندازی تورهای گردشگری مذهبی در کنار تورهای گردشگری تاریخی طبیعی اقدامی خوب است سعیده آقاخانی افزود: بسیاری از شهرهای کشور به دلیل وجود اماکن مذهبی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرند بنابراین راه‌اندازی تورهای گردشگری مذهبی در کنار تورهای گردشگری تاریخی، طبیعی و غیره اقدامی خوب است.
آقاخانی با بیان اینکه می‌توان در بخش توسعه تورهای گردشگری مذهبی سرمایه‌گذاری کرد، گفت: برگزاری چنین برنامه‌هایی باید با خلاقیت همراه باشد تا سبب افزایش مشارکت گردشگران شود .
عضو دبیرخانه رویداد ۲۰۱۸ همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه تور گردشگری مذهبی همدان ازنظر محتوایی برنامه خوبی است، اظهار داشت: تا پیش از شرکت در این تور به‌شخصه با موقوفه بهاء الملک آشنا نبودم اما با حضور در این برنامه توانستم اطلاعاتی درباره این فرد و برخی اقدامات اداره کل اوقاف به دست آورم.
برگزاری تورهای گردشگری مذهبی نتایج خوبی در جامعه دارد
وی با اشاره به اینکه برگزاری تورهای گردشگری مذهبی قطعاً نتایج خوبی دارد، افزود: این‌گونه برنامه‌ها برای پیدا کردن جایگاه خود در جامعه نیاز به زمان دارند و اگر اقشار مختلف مردم در اجرای این طرح مشارکت کنند نتایج خیلی بهتری به دست آید.
یاری با تأکید بر اینکه برگزاری تورهای گردشگری مذهبی می‌تواند در معرفی ظرفیت‌های مذهبی همدان نقش مهمی داشته باشد اظهار داشت: با توجه به فعالیت شبکه‌های اجتماعی و هجمه‌های فرهنگی دشمنان، برگزاری تورهای گردشگری مذهبی می‌تواند اقدامی مؤثر در عرصه معرفی داشته‌های فرهنگی همدان باشد.
وی بیان کرد: اگرچه همدان ظرفیت‌های فرهنگی مذهبی بسیاری دارد اما ضعف در امر اطلاع‌رسانی سبب شده این ظرفیت‌ها از نگاه جامعه مغفول بماند، بنابراین برای آشنایی بهتر و بیشتر مردم باید فرهنگ‌سازی کرد.
آنچه از گفته‌ها و شنیده‌ها برمی‌آید اینکه برنامه‌ریزی خوب و مؤثر می‌تواند استان همدان را از این دیدوبازدیدهای زیارتی منتفع کند، بنابراین باید به بهترین شکل از آن استفاده کرد و از ظرفیت گردشگری مذهبی در توسعه استان همدان بهره‌مند شد.
امیدواریم با رفع کمبودها و برنامه‌ریزی صحیح و اصولی شرایط مطلوب‌تری در جهت توسعه و رونق صنعت گردشگری در استان همدان فراهم‌شده و از ظرفیت‌های موجود به بهترین نحو ممکن استفاده شود.
نظر شما