به گزارش خبرنگارمهر، «گروه ابراهیمی» عنوان انجمنی است که برای گفتوگو میان پیروان سه دین اسلام، مسیحیت و یهودیت در کشور آلمان شکل گرفته است. مسئولان این انجمن به دنبال از بین بردن سوتفاهمات، تعصبات و پیشداوریها در میان پیروان ادیان ابراهیمی هستند و میخواهند از این راه به ایجاد همزیستی مسالمتآمیز در جامعه آلمان کمک کنند. یورگن میکش، رئیس بنیاد مبارزه با نژادپرستی در آلمان و از مؤسسان این انجمن معتقد است که گفتوگوی بین مذهبی در جامعه آلمان پیشرفت زیادی داشته است. در ادامه گفتگویی که یک سایت آلمانی با وی انجام داده است را میخوانید؛
*ایده ایجاد «گروه ابراهیمی» چطور شکل گرفت؟
پس از حملات یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱، مسئولان مدرسه کاتولیک در یکی از ایالتهای آلمان، از من دعوت کردند تا برای سخنرانی درباره اسلام به مدرسه بروم. من پیشنهاد دادم که از یک سخنران مسلمان دعوت کنند. فردی که با من تماس گرفته بود، پاسخ داد که چنین کاری غیرممکن است، زیرا بچههای مدرسه از اسلام و مسلمانان میترسند. من مجدداً پیشنهاد دادم که همراه با دو سخنران مسلمان و یهودی به مدرسه بروم، اما دیگر از آن فرد خبری نشد. بدین ترتیب ایده شکلگیری گروه ابراهیمی به ذهنم رسید. در ابتدا هدف این بود که این گروه به مدارس بروند و درباره ادیان مختلف با دانشآموزان صحبت کنند. در نوامبر سال ۲۰۰۱ برای اولین بار، اعضای گروه ابراهیمی به مدرسهای کاتولیک در ماینتس رفتند. پس از آن، این پروژه در مدارس، موزهها، ادارات پلیس و حتی در جوامع کلیساها نیز اجرا شد. بدین ترتیب ما بیش از ۵۰۰ برنامه در مکانهای مختلف برگزار کردیم و اتفاقی که در ابتدا غیرممکن به نظر میرسید، انجام شد.
*گروه چگونه تشکیل شد؟
ما توانستیم بیش از ۲۰۰ کارشناس یهودی، مسیحی و مسلمان را از سراسر آلمان برای این پروژه جذب کنیم. آنها در مناطق مختلف و براساس نیاز به ما کمک میکنند. به عنوان مثال، اگر مسئولان مدرسهای از گروه ابراهیمی کمک بخواهند، ما با توجه به موضوع مورد نظر مسئولان مدرسه، گروهی از کارشناسان مربوطه را به آنجا میفرستیم. اعضای تیم معمولاً در حوزه الهیات تحصیل کردهاند و یا اطلاعات کاملی در این حوزه دارند. آنها معلمان، اساتید، امامان، روحانیون یهودی، کشیشان یا کارشناسان حوزه الهیات هستند. البته گاهی اوقات نیز برای پیدا کردن افراد مناسب و متخصص با مشکل مواجه میشویم.
*میتوانید درباره رویدادهایی که برگزار کردید، کمی بیشتر توضیح دهید؟
این رویدادها بسیار متنوعاند. برای مثال، ما تیمی از کارشناسان زن داریم که با زنان و دختران درباره مسائل مختلف صحبت میکنند. گاهی در مدارس میان پیروان ادیان مختلف درگیری ایجاد میشود و ما برای صحبت با دانشآموزان دعوت میشویم. همچنین “گروه ابراهیمی“ به ادارات پلیس دعوت میشوند تا درباره نحوه برگزاری مراسم تدفین در ادیان مختلف برای مأموران پلیس توضیح دهند. حتی گاهی برای موضوعاتی مانند جشنوارههای غذا و یا پختوپز نیز از گروه ما دعوت میشود. در واقع سازمانها و نهادهای مختلف از “گروه ابراهیمی“ برای گفتوگو درباره موضوعات متفاوت مانند مناقشات سیاسی در خاورمیانه یا پاسخ به سوالات دینی دعوت میکنند. البته گروه ما کمتر به مسائل سیاسی ورود میکند.
*معمولاً سوالات دینی درباره چه موضوعاتی هستند؟
دانشآموزان معمولاً درباره موقعیت زنان در ادیان مختلف سوال میپرسند و اینکه چرا زنان مسلمان حجاب دارند. در بیشتر مدارس، دانشآموزان و معلمان برای اولینبار با روحانی یهودی ملاقات میکنند و این تجربه متفاوتی برای آنهاست. به نظر من، بیش از برگزاری رویدادها، دوستیهایی که در تیمها شکل میگیرد، اهمیت دارد. این دوستیها تأثیر زیادی بر روی افراد میگذارند. به طور مثال در مراسم سخنرانی در یکی از مدارس، کارشناس یهودی دیر رسید و امام پیش از او در کلاس حضور داشت. هنگام ورود کارشناس، امام از جای خود بلند شد و آن دو همدیگر را در آغوش گرفتند. این مسئله تأثیر بسیار خوبی بر روی دانشآموزان داشت. من مطمئنم که تصویر در آغوش کشیدن یک مسلمان و یک یهودی تا ابد در ذهن این دانشآموزان باقی خواهد ماند.
*آیا مسئله یهودیستیزی نیز در فعالیتهای تیم شما تأثیر داشته است؟
قطعاً تأثیرگذار بوده است. ما برای حل این مسئله گروه خود را گسترش دادیم. البته باید بگویم که هیچ مدرک معتبری درباره یهودیستیزی از سوی پناهجویان مسلمان وجود ندارد. درحالیکه بسیاری بر این باورند که با مهاجرت پناهجویان سوریه به آلمان، یهودیستیزی افزایش داشته است، اما من در هیچیک از مصاحبههایم با پناهجویان سوریه نتوانستم این مسئله را اثبات کنم. با این حال، چنین بحثهایی در جامعه آلمان وجود دارد و بسیاری از افزایش یهودیستیزی میترسند. به همین دلیل ما در هفته بینالمللی مبارزه با نژادپرستی از روحانیون یهودی خواستیم تا در مساجد سخنرانی کنند.
*به نظر شما این کار مؤثر بود؟
در ابتدا سخنرانی در مساجد برای همکاران یهودی ما چالش بزرگی بود، اما با حمایت انجمنها و سازمانهای اسلامی توانستیم این کار را انجام دهیم و به نظر ما بسیار تأثیرگذار بود. به همین دلیل قصد داریم از این روش بیشتر استفاده کنیم.
*چطور این کار را انجام دادید؟
ما پیشتر نیز با جوامع مسجد کار کرده بودیم. ما در طول هفته مبارزه با نژادپرستی در سال ۲۰۱۸، از مسئولان مساجد و انجمنهای اسلامی در آلمان خواستیم که اهالی مسلمان منطقه خودشان را برای نماز جمعه دعوت کنند و سپس این ایده در ذهنمان شکل گرفت که مسئولان محلی مانند شهرداران منطقه نیز برای بازدید از مساجد دعوت شوند. بدین ترتیب در حدود ۱۷۰۰ برنامه در مساجد برگزار شد و شهرداران زیادی در این مراسم شرکت کردند. وقتی مسئله یهودیستیزی مطرح شد، ما به این مسئله فکر کردیم که این بار یهودیان مهمان مسجد شوند. چرا که بسیاری از مسلمانان با یهودیان ملاقات نداشتهاند. ما در این باره با مسئولان انجمنها و سازمانهای اسلامی صحبت کردیم و هیچیک از آنها مخالفتی با این مسئله نداشتند.
*روحانیون یهودی درباره چه مسائلی در مساجد صحبت کردند؟
سخنرانی هر فرد با فرد دیگری تفاوت داشت، اما در مجموع اکثر آنان درباره مسائل و مشکلات یهودیان و تجربیاتشان از نژادپرستی و یهودیستیزی صحبت کردند. آنها همچنین از همکاریهای بینمذهبی برای از بینبردن مشکلات گفتند. امامان نیز پس از آنها درباره اسلامهراسی و یهودیستیزی در جامعه آلمان صحبت کردند. من فکر میکنم پیشداوریها پس از ملاقات حضوری از بین میرود.
*شما پیشرفتی در روابط میان پیروان ادیان میبینید؟
پیشرفتهای زیادی به دست آمده است، هر چند که شاید این پیشرفتها در سطح جامعه کمتر دیده شود. وقتی ما کارمان را با گروه ابراهیمی در سال ۲۰۰۱ شروع کردیم، مسئولان کلیساهای کاتولیک و پروتستان معتقد بودند که هیچ مسلمانی به این کلیساها نمیآید. از نظر آنها روابط میان پیروان ادیان مختلف غیرممکن بود. در حال حاضر اما چنین دیدگاهی وجود ندارد. حالا میبینیم که نمایندگان کلیساها، مساجد و کنیسهها با یکدیگر ارتباط بیشتری دارند. البته هنوز راه زیادی در پیش داریم.
*آیا پیش آمده که اعضای گروه ابراهیمی در زمان کار، با رفتار خصومتآمیز افراد مواجه شوند؟
اعضای گروه به ندرت با چنین برخوردی مواجه میشوند. به طور مثال، یکبار در شمال آلمان، یکی از افسران ارتش با نماینده یهودی ما رفتار نادرستی داشت. ما مورد مشابه دیگری هم داشتیم و درباره این مسئله با مسئولان ارتش صحبت کردیم. البته همانطور که گفتم چنین حوادثی بسیار نادر است. اوایل حتی برای کارمان اتاقی نداشتیم. ما میخواستیم مستقل باشیم و دوست نداشتیم از سوی ارگان یا نهادی حمایت شویم، اما حالا شرایط تغییر کرده و گروه ابراهیمی در جامعه آلمان کاملاً پذیرفته شده است.
نظر شما