به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای این نشست منوچهر احترامی - طنزنویس - یاد ایرج وامقی را که نخستین بار در ایران به بحث و بررسی درباره طنز سعدی پرداخته بود، گرامی داشت و به نقل از وی گفت : معلوم نیست که سعدی ظرفیت زبان فارسی را به وجود آورده است یا نهایت ظرفیت زبان فارسی آن میزان است که سعدی بوستان و گلستان را با استفاده از آن نوشته است.
وی اقزود : زیبایی کلام سعدی در این است که از ظرافت زبان و شوخ طبعی استفاده کرده و اگر او را در استفاده از واژه ها با کسی مانند ناصرخسرو مقایسه کنیم، درمی یابیم که سعدی یک گونه صنعت در زبان نوشتاری اش به کار برده است.
این طنزنویس ادامه داد : سعدی در بسیاری از غزل هایش موضوعی را انتخاب و تا به آخر پیگیری می کند و در عین حال از پرداختن به طنز در جاهایی که کلام به او اجازه می دهد، کوتاهی نمی کند. او بسیاری از مسائل را از زاویه دید خودش می بیند و تمامی سوژه هایش از آن خودش است. گفتن آنها را هم عیب نمی دانسته و بنابراین سال های سال گفته می شد که او جانب انصاف، اخلاق و انسانیت را رعایت نکرده است. در حالی که باید سعدی را به عنوان کسی که حکمتی عملی را نوشته مورد بررسی قرار دهیم.
احترامی که سال ها در مجلات مختلف طنز همکار زنده یاد عمران صلاحی بوده است، درباره کتاب " گفتار طرب انگیز " وی نیز گفت : عمران در بررسی طنز سعدی نوتر از ما بود. به این دلیل که از کلیدواژه های ادبیات فرنگی برای بررسی این طنزها استفاده می کند.
وی با بیان این که صلاحی معتقد بود بسیاری از مقوله های غیرجدی در سه دسته هجو، مطایبه و هزل قرار می گیرند، افزود: عمران طنزهای سعدی را در مقوله هجو و تا حدودی هزل طبقه بندی می کند و نوع طنز خودش نیز بیشتر از این مقوله بود.
اسماعیل امینی طنزنویس نیز در این نشست در خصوص کتاب گفتار طرب انگیز عمران صلاحی، گفت: با اینکه این کتاب برای برنامه ای رادیویی تنظیم شده و با متن گونه کتاب یا روزنامه تفاوت دارد، اما همانند بیشتر کارهای پژوهشی عمران قلمی شیرین دارد؛ ضمن اینکه در تمام کتاب رجوع به منابع اصلی برای مطالعه بیشتر به چشم می خورد.
وی با اشاره به وجود یک سوء برداشت در شناخت طنز در میان ما ایرانیان، افزود : شناختی که ما از طنز داریم و تصور ما از آن با تصور جهانی مشترک درباره طنز متفاوت است. نتیجه این سوء برداشت این بوده است که وارونه نویسی و طنزهای حرفه ای در جاهایی -از جمله در مورد سعدی- موجب سوء تفاهم شده است.
امینی ادامه داد : مثلاً در مورد "جدال سعدی با مدعی" بسیاری این برداشت را کرده اند که سعدی از متمولان و توانگران دفاع می کرده ، در حالی که وی از کنار بسیاری از مسائل ریز به صورت تعمدی گذشته است تا از این طریق به نکته های دیگری بپردازد که من اسم این کار را ظرافت زبان می گذارم.
وی همچنین با مقایسه سعدی و مولانا گفت: سعدی در تمام آثارش بیش از اینکه درباره کلیات مربوط به هستی و جهان سخن بگوید، به روابط معمول میان مردم و زندگی روزمره آنها پرداخته و طنزهایش را نیز از همین طریق استفاده کرده است. اما کارهای مولانا به هیچ وجه اینگونه نیست و اساساً با طنز همه شاعران و طنزپردازان دیگر متفاوت است.
این طنزنویس افزود: ما در طنزهای مولانا، هیچ پیشینه ای از ملاحظات اجتماعی و ارزش گذاری ها نمی بینیم و از این منظر برای او اصلاً خط فاصلی میان پسند و ناپسند وجود ندارد. باید گفت برای مولانا و از جایی که او به مسائل می نگرد تمامی کارهایی که انسان انجام می دهد، حتی جدی ترین آنها، جدی نیست و اتفاقاً طنزآمیز و متضمن تناقض است. در واقع همه رفتاریهای انسان -از نظر مولانا- در مقایسه با چیزی که از او متوقع است، مضحک است.
در پایان این نشست، کمالی سروستانی رئیس مرکز سعدی شناسی در شیراز، به مناسبت چاپ کلیات سعدی توسط انتشارات هرمس، با اهدای لوح سپاس به لطف الله ساغروانی، از زحمات وی تقدیر کرد.
نظر شما