چند نکته درباره مصرف درمانی ادرار شتر

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از حجت الاسلام مهدی مسائلی است که در ادامه می‌خوانید؛

۱. درباره مصرف طبی و درمانی ادرار شتر، روایات متعددی در منابع شیعه و سنی وجود دارد.

در منابع اهل‌سنت، کتاب صحیح بخاری حدیثی را دراین‌باره نقل کرده است، در منابع شیعه نیز چند حدیثی در کتاب‌های کافی و تهذیب درباره خاصیت درمانی ادرار شتر نقل شده است. البته تقریباً همه روایات منابع شیعه از جهت سندی ضعیف هستند. روایتی را نیز که یکی از مدعیان طب اسلامی در فیلمی به آن استناد می‌کند، مربوط به کتاب طب‌الائمه است که هم از جهتِ خود کتاب و منبع ضعیف است و هم از جهت سند. پس توصیه به مصرف دارویی ادرار شتر را نمی‌توان یک گزاره ثابت شده دینی تلقی کرد.

۲. بر فرض پذیرش این توصیه‌ها، ادرار شتر داروی مطلق و درمان‌کننده یا پیشگیری‌کننده همه بیماری‌ها نیست، بلکه تأثیر درمانی آن نسبت به بیماری خاصی است که روایات نیز درباره‌ی آن اختلاف بیان دارند. در روایتی که در کافی آمده مصرف آن برای درمان نوعی بیماری گوارشی توصیه شده است ولی در نسخه‌های دیگری از همین روایت خاصیت درمانی آن برای بیماری آسم دانسته شده است. در منابع اهل‌سنت نیز اختلاف درباره وجه درمانی آن دیده می‌شود. پس در صورت پذیرش خاصیت درمانی ادرار شتر، نوع بیماری آن نیز مسلم و مشخص نیست و باید از طریق آزمایش به آن رسید.

۳. در بعضی از روایات خاصیت درمانی ادرار شتر مقید به شتر ماده شیرده شده است. پس ادرار هر شتری نیز خاصیت درمانی ندارد.

۴. در بعضی روایات از جواز شرعی نوشیدن طبی و درمانی ادرار شتر سوال شده است، این سوالات بیان‌گر آن است که در زمان گذشته تأثیر درمانی ادرار شتر یک پیش‌فرض طبی میان مردم بوده است و توصیه موجود در روایات نیز کشف یک دارو از ناحیه دین نیست. حتی این احتمال نیز وجود دارد که بعضی برای مؤکد کردن و گسترش این توصیه‌ی طبی، آن را به صورت روایت درآورده و نقل کرده باشند.

۵. برخلاف تلقی عمومی، خوردن و نوشیدن هرچیزی که پاک بوده و نجس نیست، جایز نیست. مثلاً اخلاط یا استفراغ انسان اگرچه پاک هستند، ولی خوردن آنها جایز نیست. ادرار یا مدفوع حیوانات حلال گوشت نیز اگرچه پاک هستند ولی مصرف خوراکی آنها به خاطر خباثت و آلودگی‌شان جایز نیست. حال اگر فرض کنیم خاصیت درمانی برای آنها وجود دارد، دو شرط برای جواز استفاده خوراکی آنها وجود دارد:

الف) مصرف آنها ضروری باشد، یعنی شخص بیمار باشد و درمان او متوقف بر مصرف این ماده باشد.

ب) داروی مشابهی که چنین خباثت و آلودگی را نداشته باشد، در دسترس نباشد.(نمونه فتوای مراجع دراین‌باره :https://b۲n.ir/۷۹۴۴۹۶)

۶. بر فرض اثبات خاصیت درمانی ادرار شتر، این درمان‌گری مربوط به مواد خاص موجود در آن است که با فناوری‌های جدید قابل شناسایی و استخراج هستند. پس به جای توصیه‌ی مستقیم به مصرف ادرار شتر، می‌توان این مواد را شناسایی و در تولید داروهای جدید از آنها بهره‌برداری کرد. چنانچه چند مقاله‌ی علمی پزشکی به مطالعه این موضوع پرداخته‌اند.
نمونه‌ای از آنها: (https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=۱۲۴۵۱)

از این گذشته باید دید این مواد بر روی چه عوامل بیماری‌زا تأثیر گذار هستند و خاصیت آنها درمانی است یا تسکینی؟ پس نباید با این ادعا که ادرار شتر برای تنگی نفس یا آسم توصیه شده، برای کرونا و بیماری‌های مشابهی که تنگی نفس در آنها وجود دارد، نیز تجویز شوند. پس فارغ از این‌که چنین توصیه‌هایی، از جهت پزشکی خلاف و نادرست هستند، انتساب آن به دین نیز یک بدعت و انحراف دینی است چون دین چنین توصیه‌ای برای درمان کرونا ندارد.