خبرگزاری مهر - گروه استانها - مختار رحیمی: افت شدید قیمت‌های برخی از محصولات کشاورزی در فصل برداشت، محصولات مزارع شرق هرمزگان به ویژه در شهرستان‌های میناب، رودان، جاسک و سیریک را به یک مشکل حاد تبدیل کرده است. هر ساله کشاورزان این مناطق با مشکل فروش روبرو هستند. انگار سریال اختلال و نوسان بازار در بخش کشاورزی پایان یافتنی نیست.
کشاورزان هر ساله با ریختن محصولات در جاده‌ها، حیاط فرمانداری‌ها و یا رودخانه‌ها دست به اعتراض می‌زنند. اما حل این موضوع به بهانه‌های مختلف بین نهادهای ذی ربط به خصوص جهاد کشاورزی و صنعت معدن و تجارت پاسکاری می‌شود و بدون هیچ اصلاح و اقدام مؤثری، با پایان یافتن فصل برداشت، این موضوع به بایگانی می‌رود و تا فصل کاشت و برداشت سال بعد روز از نو و روزی از نو. بازنده اصلی این بازی تکراری کشاورزان، مرم و اقتصاد است.
پیگیری‌های خبرنگار مهر نشان می‌دهد که کشاورزان با نا امیدی از حل مشکل کاشت و فروش محصول به دنبال تغییر اراضی کشاورزی و رفتن به سمت ارزهای دیجیتالی هستند. نکته قابل تأمل اینکه برخی از کشاورزان عنوان کرده‌اند برداشت بیت کوین سود بیشتری دارد و شاهد کشف دستگاه‌های ارز دیجیتالی در برخی از مزارع کشاورزی هستیم. شاید اگر مسئولان به فکر راه حلی برای مشکل کشاورزان نباشند در سالهای آینده بیت کوین محصول این کشاورزان در بازارهای دیجیتالی باشد.
بی تدبیری که هر ساله دامن یکی از محصولات کشاورزی را می‌گیرد
بی تدبیری مسئولان هر ساله دامن یک یا دو محصول را می‌گیرد و کشاورزان به جای فروش و دریافت حتی سودهای اندک از سر ناچاری محصولات شأن را خوراک دام یا به آب روان می‌سپارند. اینجا است که با آغاز روزهای برداشت محصولات کشاورزی، اخبار افزایش اعتراض کشاورزان نسبت به افت قیمت‌ها، سر خط عناوین خبرها قرار می‌گیرند.
آذر ماه سال جاری بود که بادمجان کاران رودانی و مینایی در اعتراض به افت قیمت بادمجان محصولشان را مقابل چشم مسئولان به عنوان خوراک در مقابل شترها رها کردند و بخشی از محصولات را در جاده و رودخانه ریختند. برخی از کشاورزان هم مجبور شدند در همان زمین محصولات خود را رها کنند و مجدداً اراضی کشاورزی را شخم بزنند تا برای سال آینده محیای کشت بعدی شود.
این موضوع برای کشاورزان هرمزگانی به یک اتفاق تکراری تبدیل شده است، ترس کشاورزان این است. اگر برای کوتاه کردن دست دلالان چاره اندیشی نشود و مسئولان برای رفع موانع و مشکلات چاره اندیشی نکنند سالهای بعد هم باید شاهد تکرار مکررات بود.
با خرید توافقی مشکل حل نمی‌شود
با وجود افزایش اعتراضات کشاورزان، زمزمه‌های از فراهم شدن ساز و کاری برای خرید توافقی بادمجان توسط تعاونی روستایی هرمزگان به گوش می‌رسد و شاید که مشکل موجود به صورت مقطعی حل شود ولی این راهکار نمی‌تواند به صورت دائم مشکلات کشاورزان هرمزگانی را نیز حل کند.
هرچند که کشاورزان نسبت به قیمت خرید محصولات کشاورزی اعتراض دارند ولی در واقع این اعتراض نسبت به سو مدیریت و بی برنامگی مسئولان جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت است که از عدم توازن در عرضه و تقاضا، بی برنامگی در صادرات محصولات کشاورزی، نبود تقاضا به اندازه کافی در بازار داخلی و فقدان نقشه آمایش سرزمینی و نقشه جامع تولید کشاورزی در کشور و استان هرمزگان است.
سالانه بالغ بر ۲ میلیون ۹۰۰ هزار تن محصول زراعی و باغی در هرمزگان تولید می‌شود، که بخش عظیمی از این محصولات کشاورزی از مزارع کشاورزی شرق استان هرمزگان تولید و برداشت می‌شود و آماده ارسال برای مصرف داخلی و خارجی می‌شود. ولی متأسفانه نه کشاورزان و نه دستگاه متولی یعنی جهاد کشاورزی هیچ‌گونه برنامه‌ای برای تولیدات کشاورزی و مدیریت بازار فروش این محصولات نیز ندارند.
در بازار عرضه و تقاضا دلالان نقش اصلی دارند
حسین رئیسی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اذعان به اینکه برای حل مشکلات پیش آمده برای کشاورزان نیاز است که جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت هرمزگان با همکاری خود کشاورزان و بهره گیری از ظرفیت بخش خصوصی و تعاونی‌ها، طرح اصلاح الگوی کشت را اجرایی کنند، گفت: مسئولان مربوطه برای حل مشکل پای کار بیایند و از گسترش یک چالش جدی جلوگیری کنند.
رئیسی، با اشاره به اینکه مسئولان دولتی می‌توانند با توان بخش خصوصی، مشکل کشاورزان را حل کنند، افزود: حجم قابل توجهی از تولیدات کشور در حوزه کشاورزی صورت می‌گیرد اما هیچ امکاناتی برای سازماندهی فروش و صادرات محصولات کشاورزی از سوی دولت یا بخش خصوصی در نظر گرفته نشده است و از همه مهمتر اینکه مدیریت بازار عرضه و تقاضا در دست دلالان است.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از کشاورزان با وام و قرض اقدام به کشت محصول کرده‌اند و اگر چاره‌ای برای نوسانات قیمت محصولات کشاورزی اندیشی نشود یقیناً کشاورزان با مشکل جدی مواجه شده‌اند به طوری که در حوزه اشتغال پایدار تأثیر منفی گذاشته است.
وی اضافه کرد: مزارع کشاورزی شرق هرمزگان نیز به یک ساز و کار مدون و برنامه‌ریزی اصولی برای کشت، برداشت، عرضه، قیمت گذاری و حذف دلال نیاز دارد که البته اجرای طرح الگوی کشت به واسطه تعاونی‌ها نیز می‌تواند در این زمینه نقش مثبت داشته باشد.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: البته بررسی‌های میدانی در بین کشاورزان نشان می‌دهد که علل و ریشه‌های به‌هم‌ریختگی و نابسامانی قیمت و تولید در بازار محصولات کشاورزی فقدان نظارت بر اجرای طرح الگوی کشت در مزارع کشاورزی است.
لزوم راه اندازی پایانه‌های صادراتی در بنادر استان
وی راه اندازی پایانه‌های صادراتی در گمرکات استان یکی دیگر از راهکارهای ساماندهی این نابسامانی عنوان کرد و افزود: استان هرمزگان از یک مرز آبی وسیعی برخوردار است و گمرک زمینه ساز است و با پیگیری‌هایی که شده زمینه صادرات محصولات کشاورزی به کشور عمان فراهم شده به طوری که صادرکنندگان ما از گمرک شهرستان‌های جاسک و سیریک صادرات خود را می‌توانند انجام دهند.
رئیسی نبود صنایع جانبی و فرآوری در شرق هرمزگان را یکی دیگر از علت‌های این نابسامانی برشمرد و تصریح کرد: متأسفانه ما صنایع جانبی و فرآوری و تکمیلی به اندازه کافی در شهرستان‌های شرق هرمزگان نداریم و این یعنی بی توجهی به تولیدات کشاورزی در صورتی که ایجاد صنایع جانبی یکی از ضروریات این منطقه است.
نمایند مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید به الگوی کشت بازگردیم، بیان کرد: بهترین راهکار این است که کشاورزان به الگوی کشت برگردند و به این مسئله توجه داشته باشند و از طرفی جهاد کشاورزی هم نسبت به اجرای این طرح تاکید و نظارت داشته باشد.
میدان داران میوه و تره بار تنظیم کننده طرح الگوی کشت در بین کشاورزان
علیرضا سعیدی یکی از کشاورزان روستای تیرور میناب در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: از آنجائیکه هم مسئولان و هم کشاورزان، نبود الگوی کشت را از علت‌های مهم این نابسامانی می‌دانند ولی تا کنون نشده که به صورت جدی این موضوع را دنبال کنند.
سعیدی گفت: جهاد کشاورزی در بحث آموزش و آگاهی دادن به کشاورزان خیلی ورود نمی‌کند، از این رو کشاورزان هم با اطلاعات کم خود به سمت کشت یک محصول رفته و در زمان برداشت با مشکلاتی روبرو می‌شوند.
وی با بیان اینکه طرح الگوی کشت اجرا می‌شود البته نه به واسطه جهاد کشاورزی، بلکه توسط میدانداران میوه و تره بار، تصریح کرد: معمولاً کشاورزان برای یک سال زراعی با یک نفر میدان دار که خرید و فروش میوه و تره بار می‌کند شریک و یا به صورت ماهانه به آن حقوق می‌دهند تا که اطلاعاتی از نمونه‌های الگوی کشت در اختیار آنها قرار دهد.
این کشاورز مدعی است: اطلاعاتی که میدان دار به کشاورز می‌دهد بعضی وقت‌ها از کارشناسان جهاد کشاورزی بالاتر و دقیق‌تر است.
سعیدی با اشاره به ضرر سال گذشته در کاشت گوجه فرنگی، گفت: سال گذشته میدان دار که با ما شریک بود تاریخ کاشت نشاء گوجه فرنگی به ما اعلام کرد که ما به ۱۵ روز تأخیر کاشتیم و همین تأخیر ۱۵ روزه باعث شد که محصول دیرتر به بازار برسد و در نهایت منجر به ضرر ما شود.
سعیدی اضافه کرد: جهاد کشاورزی تا کنون آنچه که در توان داشت در اختیار کشاورزان قرار داده است، ولی نسبت به الگوی کشت جدیت به خرج نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه هر کالایی که تولید می‌شود معمولاً توسط نهاد و یا دستگاه مربوطه نرخ گذاری می‌شود، بیان کرد: ولی متأسفانه نسبت به قیمت گذاری محصولات کشاورزی اقدامی نمی‌شود در صورتی که بیشترین تولیدات در حوزه کشاورزی صورت می‌گیرد.
تحقق طرح اصلاح الگوی کشت نیازمند همراهی چندین دستگاه است
مهدی ترابی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان گفت: به منظور تحقق طرح الگوی کشت در بین کشاورزان، نیاز است که چندین دستگاه و در کنار آن بخش خصوصی با جهاد کشاورزی همراهی کنند.
ترابی در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه توجه به اجرای طرح الگوی کشت افزایش درآمد کشاورزان هرمزگانی را در پی خواهد داشت، عنوان کرد: کشاورزان بدون توجه به طرح الگوی کشت، به دنبال کشت محصولاتی هستند که سال گذشته سود برده‌اند و همین هم قدرت ریسک پذیری در بین آنها را پایین می‌آورد.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان به دنبال اجرای طرح الگوی کشت باشند و به سمت کشت مطلوب در مزارع کشاورزی بروند، به مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعیین الگوی کشت اشاره کرد و گفت: الگوی کشت تابع متغیرهایی همچون شرایط آب و هوایی، اقلیمی، شرایط اقتصادی و فرهنگی، مؤلفه‌های امنیت غذایی، اشتغال، دانش بومی و مهمتر از همه تقاضای بازار است.
ترابی در پاسخ به اذعان عمومی راجع به اجرای طرح الگوی کشت اینگونه پاسخ داد و گفت: حال یک سوال مطرح است، در برخی از سال‌ها محصولات سبزی و صیفی قیمت بسیار بالایی پیدا می‌کنند و این یعنی اینکه الگوی مناسبی وجود دارد اما در سال‌هایی که قیمت آنها پایین می‌رود الگوی نامناسبی است؟! قطعاً این استدلال غلط است و تحلیل درست در این مورد خصوصاً جنوب کشور این بوده که انتخاب کشت محصولاتی همچون گوجه، پیاز، بادمجان، خیار سبز، هندوانه و سایر صیفی جات بر مبنای آیتم‌های معرفی شده درالگوی کشت بوده اما تغییرات اقلیمی، شرایط بازار و شرایط صادرات و واردات می‌تواند در افزایش یا کاهش قیمت تأثیر بسزایی داشته باشد که این متغیرها بعضاً از حیطه وظایف و اختیارات مجریان استانی خارج و به سیاستگذاری‌های کلان کشوری باز می‌گردد.
وی با بیان اینکه الگوی کشت هیچوقت اجباری نبوده و نمی‌تواند باشد، خاطرنشان کرد: از آنجایی که سیاست‌های تشویقی برای توسعه محصولات استراتژیک همچون گندم، دانه‌های روغنی و علوفه همیشه در دستور کار دولت بوده، ولی صیفی جات همچنان انتخاب اکثریت کشاورزان در جنوب کشور است و آن هم قیمت مناسب و سود بسیار بالایی که عاید کشاورزان می‌شود می‌توان دلیل بر انتخاب کشت صیفی جات باشد.
ترابی به راهکارها پرداخت و گفت: یکی از استراتژی‌هایی که وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار قرار داده است، تولید محصولات سبزی و صیفی در فضای کنترل شده است که با کنترل شرایط اقلیمی کیفیت محصول نیز بالا رفته و صادرات پسند می‌شود.
وی اضافه کرد: انتقال کشت فضای باز به بسته نیز باعث افزایش ظرفیت کشت محصولات استراتژیک که خرید تضمین شده نیز دارند خواهد شد وبا این اهداف می‌توان هم نیاز جامعه را به محصولات اساسی همچون گندم و روغن تأمین کرد و هم صیفی جات را هدفمندتر تولید کرد.
وی به دیگر مواردی که به کاهش نوسانات قیمت در صیفی جات کمک کند اشاره‌ای کرد و افزود: نقش سایر وزارت خانه‌ها همچون صمت و امور خارجه را پر رنگ تر می‌کند و در نهایت توسعه صنایع فرآوری و زیرساخت‌ها جهت تبدیل این محصولات ارزشمند به محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر و قابلیت نگهداری بالاتر نیز نیاز می‌تواند باشد.
به گزارش مهر، علیرغم اینکه بیش از یک دهه از مشکلات عدم فروش محصولات کشاورزی در فصل پاییز می‌گذرد ولی مسئولان استانی همچنان به دنبال عوام دیگر در بیرون از مجموعه خود هستند و عدم مدیریت صحیح، بی توجهی به بازارهای کشورهای همسایه، ایجاد مکانیزم مناسب کاشت و برداشت، نبود پایانه‌های صادراتی در بنادر کشور را به عنوان ضعف مدیریت خودشان قبول ندارند و باز هم سعی می‌کنند سازمان، ارگان یا کشاورزان را مقصر اصلی این داستان تکراری قلمداد کنند.
نظر شما