خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - سعید داغینه: اقدامات دیپلماتیک اخیر آمریکا که با هدف منصرف کردن ایران از لغو تعهدات نظارتی در برجام صورت گرفته است، به لحاظ تحریمی ارزشی ندارد و به همین دلیل ایران باید به کاهش تعهدات در چارچوب بند ۳۶ برجام ادامه بدهد.
در روز ۳۱ بهمن‌ماه نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت ادعای دولت پیشین آمریکا مبنی بر احیای همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را پس گرفت. رویترز با استناد به نامه «ریچارد میلز» به شورای امنیت که به رویت این رسانه رسیده نوشته ایالات متحده در این نامه از ادعای دولت «دونالد ترامپ» مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران عقب‌نشینی کرده است.
به دنبال این اقدام، وزارت امور خارجه آمریکا با حضور مقامات ارشد این وزارت نشستی با خبرنگاران برگزار و اعلام کرد که اقدام وزارت خارجه آمریکا در رابطه با پس گرفتن نامه پمپئو اولین اقدام بوده است و در اقدام دوم به نماینده ایران در سازمان ملل پیام داده‌اند که محدودیت کنترل مسافرتی داخلی نمایندگان ایران در نیویورک برداشته شده است.
هم‌چنین «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای بامداد جمعه (به وقت تهران) اعلام کرد دعوت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای حضور در جلسه گروه ۱+۵ و ایران را خواهد پذیرفت.
اقدامی در چارچوب سیاست «دیپلماسی با پشتوانه فشار»
زمانی می‌توان ماهیت اقدامات دیپلماتیک اخیر آمریکا را تجزیه و تحلیل نمود که سیاست کلان دولت بایدن در قبال ایران مد نظر قرار بگیرد. سیاست کلان ایالات متحده آمریکا در برابر ایران، «دیپلماسی با پشتوانه فشار» است. به این معنا که آمریکا ساختار تحریم‌ها را تضعیف و یا تعدیل نخواهد کرد و تلاش خواهد کرد با استفاده از دیپلماسی ایران را وادار به بازگشت به برجام و مذاکره در موضوعات دیگر نماید. این سیاست بارها از سوی مقامات کلیدی دولت جدید آمریکا از جمله جو بایدن، مشاور امنیت ملی و هم‌چنین وزیر امور خارجه وی اعلام شده است.
به عنوان مثال، جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با نشریه نیویورک تایمز به تاریخ ۱۲ آذر ۱۳۹۹ گفته است: «ما از طریق مشاوره با هم‌پیمانان و شرکای خود، قصد داریم وارد مذاکرات و توافق‌های بعدی برای تحکیم و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران و رسیدگی به برنامه موشکی ایران شویم. آمریکا همواره گزینه بازگرداندن تحریم‌ها در صورت لزوم را در اختیار دارد و ایران این را می‌داند».
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن در رابطه با سیاست دولت بایدن در قبال ایران گفته است: «اکنون همه باید به این درک رسیده باشند که فرمولی که دولت اوباما در پیش گرفت – که همان دیپلماسی با پشتوانه فشار بود – فرمولی است که می‌تواند دوباره درباره ایران کارساز باشد؛ نه فقط در مسأله هسته‌ای بلکه در تمام مسائل و چالش‌های مرتبط با ایران». وی هم‌چنین تاکید نمود: «توافق طراحی‌شده و حمایت‌شده بین امارات و اسرائیل نمونه‌ای از راه‌کارهایی است که بایدن از آنها برای مقابله با تهدیدات ایران بهره خواهد برد: ورود به دیپلماسی سرسختانه، مقتدرانه، با آگاهی کامل و مستظهر به پشتوانه فشار».
این مواضع در جدیدترین اظهارات مقامات آمریکا نیز تکرار شده است و در این رابطه بین اروپا و آمریکا همگرایی وجود دارد. وزرای خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام و وزیر امور خارجه ایالات متحده در ۳۰ بهمن‌ماه اقدام به برگزاری نشست مجازی با محوریت برنامه هسته‌ای ایران کرده‌اند و در بخشی از بیانیه حاصل از این نشست آمده است: «بلینکن با اشاره به اظهارات جو بایدن تاکید کرد که اگر ایران به اجرای کامل تعهدات خود در برجام بازگردد، آمریکا هم همین کار را خواهد کرد و حاضر است در این رابطه با ایران وارد گفتگو شود». هم‌چنین در بیانیه مذکور با ابراز نگرانی در رابطه با غنی‌سازی ۲۰ درصد و تولید اورانیوم فلزی گفته شده است: «سه کشور اروپایی و ایالات متحده بر اراده خود جهت تقویت برجام و رسیدگی به مسائل امنیتی گسترده‌تر که مربوط به فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه‌ی موشکی ایران است، همراه با شرکای منطقه‌ای و جامعه بین‌الملل گسترده‌تر تاکید کردند».
اقدامی با هدف عملیات فریب
اگر به اقدامات دیپلماتیک اخیر آمریکا با یادآوری این نکته که سیاست بایدن دیپلماسی با پشتوانه فشار است دقت شود، می‌توان متوجه شد که اقدامات آمریکا در پس گرفتن نامه پمپئو و هم‌چنین برداشتن محدودیت کنترل مسافرتی نمایندگان ایران در آمریکا، به لحاظ تحریمی نمی‌توان ارزشی برای آنها متصور شد و تنها به لحاظ سیاسی قابل توجه است. اقدام پمپئو در بازگرداندن قطعنامه‌های برداشته شده شورای امنیت سازمان ملل با شکست مواجه شده بود و طبق اظهارات وزیر دفاع ایران، چندین توافق صادرات تسلیحات با کشورهای مختلف منعقد شده است. بنابراین می‌توان گفت که اقدامات دیپلماتیک آمریکا چیزی جز عملیات فریب نیست که دو هدف اصلی را دنبال می‌کند:
۱. منصرف کردن ایران از لغو تعهدات نظارتی و راستی‌آزمایی در برجام در تاریخ ۵ اسفند ماه: مشخصاً آمریکایی‌ها از کاهش دسترسی آژانس به فعالیت‌های هسته‌ای ایران به شدت نگران هستند. در بیانیه نشست وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام و وزیر امور خارجه آمریکا از ایران درخواست شده است که گام‌های بیشتری به ویژه در رابطه با تعلیق پروتکل الحاقی و محدودیت در فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برندارد. هم‌چنین مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا در نشست پنج‌شنبه ۳۰ بهمن‌ماه در پاسخ به این سوال که آیا این اقدامات برای منصرف کردن ایران کافی است، پاسخ دادند: «ما این اقدامات را انجام دادیم زیرا فکر می‌کردیم که برای ادامه دیپلماسی ضروری است. تصمیم با ایران است: می‌تواند این اقدام را انجام دهد و گامی به عقب رود، در حالی که ما و اروپا نشان داده‌ایم که می‌خواهیم رو به جلو حرکت کنیم».
۲. تلاش برای ایجاد شکاف در تصمیم قطعی نظام و اختلاف بین صفوف تصمیم‌گیری: از سوی کارشناسان آمریکایی به دولتمردان این کشور پیشنهاد شده است که با ارائه پیشنهادی که بتواند بخشی از نظام ایران را دچار وسوسه کند، اختلاف راه بیندازد.
توماس فریدمن، مقاله‌نویس نیویورک تایمز در کنفرانس سالانه سیاستگذاران اندیشکده شورای ملی روابط اعراب و آمریکا اظهار کرده بود: «اگر ترامپ و پمپئو تحریم‌ها (ضد ایران) را بر می‌داشتند و به همراه شرکای اروپایی شان به سراغ ایرانی‌ها می‌رفتند و می‌گفتند «ما فقط می‌خواهیم ۱۰ سال دیگر به مدت توافقنامه هسته‌ای بیفزاییم یا می‌خواهیم ۱۵ سال به مدت توافقنامه هسته‌ای بیفزاییم، ما می‌خواهیم که آزمایش‌های موشکی شما به شعاع خاورمیانه محدود شود». اگر فقط همین دو چیز را به ایرانی‌ها می‌گفتند آنها (ایرانی‌ها) دچار اختلاف می‌شدند.
واکنش صحیح به اقدامات دیپلماتیک آمریکا
واکنش صحیح به اقدامات دیپلماتیک آمریکا این است که طبق قانون، اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها عمل شود و تا زمانی که آمریکا تحریم‌ها را لغو نکرده و اثرات آن راستی‌آزمایی نشده است، ایران به توقف کاهش تعهدات خود ذیل بند ۳۶ و ۳۷ برجام ادامه بدهد. در این رابطه، جواد ظریف وزیر امور خارجه موضع منطقی و صحیحی نسبت به اقدامات دیپلماتیک آمریکا داشته است؛ ظریف طی یک پیام توییتری اظهار داشت: «آمریکا اذعان کرد که ادعاهای پمپئو درباره قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ اعتبار قانونی ندارد. ما هم موافق هستیم. آمریکا باید در پایبندی به قطعنامه ۲۲۳۱، تمام تحریم‌های اعمال شده، باز-اعمال شده یا باز-برچسب‌گذاری شده توسط ترامپ را بدون شرط و به طور موثر بردارد. بعد از آن، ما فوراً تمام اقدامات اصلاحی را به عقب برمی‌گردانیم». ارسال اینگونه پیام‌های قاطع از سوی مقامات ایران می‌تواند عملیات فریب دولت آمریکا را خنثی نماید. تبیین اینکه آمریکا از بازگشت ایران به برجام بدون برداشتن تحریم‌ها، می‌تواند به عنوان اهرمی جهت گسترده‌تر کردن مفاد برجام استفاده نماید، به خنثی‌سازی این عملیات فریب می‌تواند کمک کند.
۱۴:۴۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۲
نظر شما