امکان ندارد مالک اتوبوس یا کامیونی بتواند معاینه فنی «صوری» بگیرد

فرهاد صالحیان در گفت وگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه مراکز معاینه فنی خودروهای سنگین تحت نظارت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای فعالیت می‌کنند، گفت: وقتی کرونا شایع شد، سردار هادیان فر فرمانده پلیس راهور ناجا برای مدت کوتاهی الزام به دریافت معاینه فنی خودروهای سبک را لغو کرد؛ ولی ما به جهت اهمیت موضوع و به جهت اینکه روی ایمنی خودروهای سنگین حساسیم، هر چه قدر به ما فشار آوردند تا ما هم معاینه فنی خودروهای سنگین را لغو کنیم، زیر بار نرفتیم و اعلام کردیم می‌بایست همه خودروهای سنگین طبق دوره زمان بندی مشخص شده برای آنها، گواهی معاینه فنی دریافت کنند.

وی افزود: ما حدود ۳۵۳ هزار وسیله نقلیه سنگین (اتوبوس، مینی بوس، کامیون و کامیونت) و ۱۶۷ مرکز معاینه فنی داریم که به جز سه یا چهار مرکز معاینه فنی سنگین وابسته به شهرداری‌های تهران و اصفهان، همه این مراکز معاینه فنی خصوصی هستند؛ سالانه ۲ میلیون معاینه فنی برای ۶۱۰ هزار وسیله نقلیه صادر می‌کنیم.

هر ۶ یا ۳ ماه یک بار خودروهای سنگین ملزم به دریافت معاینه فنی هستند

مدیرکل دفتر آمار، ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تصریح کرد: خودرهای سنگینی که عمر آنها زیر ۱۰ سال است، هر ۶ ماه یک بار و خودروهای با عمر بالای ۱۰ سال هر ۳ ماه یک بار برای دریافت این گواهی به مراکز معاینه فنی خودروی سنگین مراجعه می‌کنند.

از هر ۲ خودرو، یکی در بار اول معاینه فنی رد می‌شود

وی خاطرنشان کرد: به طور متوسط در کشور منهای تهران، از هر ۳ دستگاه خودروی سنگینی که به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند، یک خودرو در بار اول رد می‌شود؛ در تهران از هر ۲ خودروی سنگین، یک دستگاه در بار اول رد می‌شود؛ بیشترین دلیل رد شدن خودروهای سنگین در معاینات فنی، مربوط به مشکلات در سیستم ترمز آنهاست.

صالحیان افزود: بسیاری از آیتم‌ها و شاخص‌ها در مراکز معاینه فنی به صورت کاملاً اتوماتیک، ماشینی و مکانیکی انجام می‌شود و اصلاً مرکز مربوطه، دخل و تصرفی در اندازه گیری ها ندارد و نمی‌تواند تخلف کند؛ چون همه بررسی‌ها، رمزنگاری شده و عیناً در سیستم مربوطه ثبت می‌شود.

آیتم‌هایی که در مراکز معاینه فنی به صورت چشمی کنترل می‌شود

وی تأکید کرد: اصلاً امکان ندارد مالک خودروی سنگینی بتواند پولی بدهد و گواهی معاینه فنی از مراکز دریافت کند؛ ۴ نوع تست انجام می‌شود؛ یکی آزمون‌های ظاهری است که ممکن است اتوبوس یا کامیونی بتواند به تخلف از آن عبور کند؛ مثلاً مسئول فنی چک می‌کند که شیشه شوی، برف پاک کن یا سیستم روشنایی خودروی سنگین سالم است یا خراب؛ یا اینکه کشنده ای تغییر کاربری غیر مجاز داده و از بونکر (حمل سیمان و بتن) به اتاق حمل بار تجاری تغییر شکل داده باشد؛ یا اینکه شیشه آن شکسته یا سالم باشد؛ عاج لاستیک چند درصد باشد؛ باک و سپر دِفرمه باشد یا نه؛ چنین آیتم‌هایی را مسئول فنی مرکز معاینه فنی به صورت ظاهری چک می‌کند.

این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای یادآور شد: البته در همه این موارد مذکور، ما در مراکز معاینه فنی دوربین ثبت بررسی داریم و به صورت برخط آن را رصد می‌کنیم.

چه مواردی در مراکز معاینه فنی به صورت سیستمی بررسی می‌شود؟

صالحیان گفت: اما بررسی مواردی چون آزمایش نیروی ترمز چرخ‌ها، اندازه گیری وزن دینامیکی و استاتیکی چرخ‌ها (اینکه خودرو در هنگام ترمز به چپ یا راست کشیده شود)، آزمایش شتاب ترمزگیری پایه محورهای خودرو، آزمایش عدم توازن نیروی ترمز محورها، آزمایش شتاب ترمز دستی، آزمایش لغزش جانبی چرخ‌ها (جلوبندی خودرو)، اندازه گیری دور موتور، اندازه گیری کدری حاصل از دوده و… به صورت کاملاً مکانیکی و سیتسمی انجام می‌شود، رمزنگاری شده، امکان دخل و تصرف مرکز در آنها نیست و اینکه می‌گویند هر خودرویی می‌تواند به راحتی گواهی معاینه فنی دریافت کند، امکان ندارد.

مدیرکل ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: ایرادات ظاهری را علاوه بر اینکه در زمان معاینه فنی چک می‌کنند، مدیر فنی شرکت‌های حمل و نقل باری یا مسافری در هنگام صدور بارنامه (باری کامیون‌ها) یا صورت وضعیت (برای اتوبوس‌ها) بار دیگر بررسی و کنترل می‌کند.

اتوبوس خبرنگاران صورت وضعیت نداشت و به سامانه سپهتن متصل نشده بود

وی درباره اتوبوس خبرنگاران اظهار کرد: اگر برای اتوبوس سانحه دیده خبرنگاران، قبل از انجام سفر، صورت وضعیت صادر می‌شد، حتماً مدیر فنی شرکت حمل و نقلی آن را چک می‌کرد و به سامانه سپهتن کد رهگیری داده می‌شد؛ ما هم در سازمان راهداری می‌توانستیم آن را پایش کنیم. در حال حاضر سفرهای بین شهری با حمل و نقل عمومی را هم در سازمان راهداری هم در ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها و هم در شرکت‌های حمل و نقلی پایش و کنترل می‌کنیم.

به گفته صالحیان، در صورت وضعیت اتوبوس‌های مسافری، مبدأ، مقصد و مسیری که اتوبوس از آن عبور می‌کند، ذکر شده است.

ریتاردر اتوبوس خبرنگاران درست کار نمی‌کرد

وی خاطرنشان کرد: اتوبوس خبرنگاران معاینه فنی داشته و ۳ ماه از اعتبار آن باقی مانده بود؛ پلیس در کروکی اولیه اعلام کرد که اتوبوس خبرنگاران نقص فنی نداشته است؛ بعد کروکی اصلاحی داد و چرخ‌ها را باز کردند و گفتند ریتاردر (قطعه‌ای که از قفل شدن ترمز ABS خودروهای سنگین جلوگیری می‌کند) درست کار نمی کرده است؛ اما اگر صورت وضعیت می‌گرفت، ما این نقص‌ها را کنترل می‌کردیم؛ ۲۲ آیتم است که مدیر فنی شرکت‌های حمل و نقل مسافری قبل از هر بار اعزام، چک لیست مربوطه را بررسی و نقص‌های آن را اعلام می‌کند که شامل سیستم سرمایشی یا گرمایشی اتوبوس، لاستیک‌ها، سالم بودن شیشه‌ها، برف پاک کن‌ها و… است.

انتقادات از وضعیت اتوبوس خبرنگاران نتیجه داد / خوداظهاری وضعیت اتوبوس هم به سایر کنترلها اضافه شد

مدیرکل ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بیان کرد: ممکن است برخی رانندگان «لاستیک نو» قرض کرده و با آن گواهی معاینه فنی دریافت کنند؛ اما بعد از دریافت گواهی مربوطه، مجدداً لاستیک قبلی را نصب کنند؛ اما شرکت‌های حمل و نقلی یک مدیر فنی دارند که باید پیش از هر سفری، چک لیست را پُر کنند؛ به زودی هم قرار است به شرکت های حمل و نقلی ابلاغ کنیم تا راننده‌ قبل از هر سفری، خود اظهاری درباره وضعیت خودرو داشته و باید وضعیت لاستیک و ترمز و آیتم‌های دیگر را اعلام کند؛ در صورت اینکه خود اظهاری‌ها واقعی نباشد، با راننده برخورد خواهیم کرد.