خبرگزاری مهر، گروه استانها – علیرضا پرنیان: با فرا رسیدن ماه محرم در استان فارس، تنوع آئین‌ها و رسوم استان بیش از هر زمان دیگری خود نمایی می‌کند.
فارس با دارا بودن بیش از ۱۲۳ هزار کیلومتر وسعت دارای تنوع آداب و رسوم بوده که این استان را از سایر استان‌های کشور متمایز ساخته است.
از جمله مراسم‌هایی که در استان فارس در ایام ماه محرم برگزار می‌شود، می‌توان به مراسم «چک چکو» اشاره کرد که مختص مردم شهرستان استهبان است.
بیش از ۲۰۰ سال است که مردم شهرستان استهبان در استان فارس آئینی متفاوت از سایر عاشقان خاندان عصمت و طهارت (ع) در ماه محرم اجرا می‌کنند که این آئین با عنوان «چک چکو» معروف است.
«چک چکو» نمادی برای از خود گذشتگی امام حسین (ع)
آئین عزاداری مردم شهرستان استهبان که به «چک چکو» معروف است نمادی برای از خود گذشتگی امام حسین (ع) است و هرساله در روز عاشورا برگزار می‌شود.
استفاده از چوب یا سنگ در این مراسم موجب شده تا آئین عزاداری «چک چکو» در استهبان استان فارس متمایز از سایر نقاط کشور باشد.
چوبی که در این آئین استفاده می‌شود نیز چوب «صندل» تراشیده و دارای قالب استوانه‌ای شکل است.
در این آئین مردانی که لباس مشکی محرم را بر تن دارند به شکل مدور به دور مداح چرخیده و هم نوا با ریتم مداحی چوب‌ها و سنگ‌هایی که در اختیار دارند را به هم زده تا تداعی کننده صدای چکاچک شمشیر باشد.
«چک چکو» نشانه چکاچک شمشیر اشقیا و ضرب سم اسبان است
صفدر دوام در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: آئین «چک چکو» بیش از ۲۰۰ سال است که در شهرستان استهبان در استان فارس در حال اجرا بوده و این مراسم مختص این خطه است.
کارشناس فرهنگی و فعال رسانه‌ای فارس اضافه کرد: در این آئین مردم استهبان همزمان با روز عاشورا در امامزاده «پیرمراد (ع)» شهرستان جمع شده و نسبت به برگزاری این مراسم آئینی اقدام می‌کنند.
وی در خصوص علت نامگذاری این آئین نیز بیان کرد: آئین چک چکو نشانه چکاچک شمشیر اشقیا و ضرب سم اسبان است که در عصر عاشورا اجرایی می‌شود.
او تصریح کرد: درباره این مراسم تعابیر بسیار زیادی وجود دارد از جمله اینکه عده‌ای بر این باور هستند که این مراسم یادآور سنگ باران کردن پیکرهای شهدای کربلا به دست سپاهیان یزید است.
آئین «چک چکو» که شکلی نمادین از اتفاقاتی است که در عصر عاشورا برای امام حسین (ع) و یاران باوفایشان رخ داد، عزاداران به صورت دایره حلقه می‌زنند و دو قطعه چوب یا سنگ در دست گرفته و با نوحه خوان همنوایی می‌کنند
دوام اضافه کرد: این آئین بیش از ۲۰۰ سال قدمت داشته و طیف سنی خاصی نیز برای آن در نظر گرفته نشده و هر ساله با حضور جمع کثیری از نوجوانان، جوانان و بزرگسالان در میدان اصلی شهر استهبان برگزار می‌شود.
به گفته این کارشناس آئین چک چکو در زمره آثار ملی به ثبت رسیده و یکی از متفاوت‌ترین آئین‌های عزاداری در کشور است.
دوام اضافه کرد: در این آئین که شکلی نمادین از اتفاقاتی است که در عصر عاشورا برای امام حسین (ع) و یاران باوفایشان رخ داد، عزاداران به صورت دایره حلقه می‌زنند و دو قطعه چوب یا سنگ در دست گرفته و با نوحه خوان همنوایی می‌کنند.
وی افزود: قطعات چوب و سنگ را به هم می‌زنند و صدایی که از این حرکت به گوش می‌رسد نمادی از صدای سم اسبان و برخورد شمشیرها در عصر عاشورا است.
دوام در خصوص اشعار مورد استفاده در این آئین نیز بیان کرد: بیشتر اشعار این مراسم ثابت است و اشعاری که انتخاب شده سنتی است و دهان به دهان نقل شده است. گویندگان این اشعار شاعران استهبانی هستند که در طی سال‌ها این اشعار را سروده‌اند.
یکی از اشعاری که در این آئین همواره خوانده می‌شود به این گونه است:
تو خود کشتی شاه دینم را
می‌کشی اینک، عابدینم را
آه وای یاران، از دل زینب
داد و فریاد از، مشکل زینب
می‌روم می بی نم، در کجا زینب
می‌روم ببینم ببینم، در کجا کلثوم
از غم اکبر، ناله‌ها دارد
می‌روم ببینم، در کجا قاسم
عیش دامادی وین به پا دارد؟
این دل تنگم عقده‌ها دارد
گوئیا میل کربلا دارد
یا بکش ما را، جای آن بیمار
چون که این، باب ما یتیمان است
نظر شما