خط ۱۰ متروی تهران الگویی برای کلان شهرها؛ راه‌اندازی ۳۸ ایستگاه جدید

به گزارش خبرنگار مهر، بازدید اخیر روسا و اعضای شوراهای اسلامی شهرهای مختلف کشور از خط ۱۰ متروی تهران نشان داد که این پروژه صرفاً یک طرح عمرانی شهری نیست بلکه نمادی از آینده نگری در مدیریت حمل و نقل عمومی پایتخت است. در شرایطی که تهران با چالش‌های ترافیک و آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند. توسعه شبکه مترو نه تنها ضرورت بلکه راهکاری اجتناب ناپذیر به شمار می آید.

اضافه شدن ۳۸ ایستگاه جدید به تهران با تکمیل خط ۱۰ مترو

خط ۱۰ متروی تهران به طول تقریبی ۳۷ کیلومتر و با ۳۸ ایستگاه طراحی شده است خطی شرقی - غربی که از وردآورد در غرب آغاز می‌شود و تا میدان کتاب در شرق امتداد می باید بناست تا این خط بار سنگین ترافیک بزرگراه همت و منطقه ۲۲ را کاهش دهد و دسترسی ساکنان غرب و شمال غرب پایتخت را به مرکز و شرق تسهیل کند.

نعمت الله فرزان پور مدیر عامل شرکت متروی تهران در خصوص خط ۱۰ مترو تهران ضمن تاکید بر اینکه خط ۱۰ مترو بخشی از چهار خط توسعه ای در دست اقدام است، گفت: چهار خط ۱۰،۹،۸ و ۱۱ در مجموع ۱۷۰ کیلومتر به طول خطوط متروی تهران می افزایند هم اکنون ۳۱۰ کیلومتر خط مترو با ۱۶۰ ایستگاه در تهران و حومه فعال است و این توسعه جهشی بی سابقه در تاریخ متروی کشور خواهد بود.

۸۵ کیلومتر مسیر ریلی پیرامون پایتخت احداث می شود

خطوط ۹ و ۱۱ به عنوان حلقه پیرامونی تهران طراحی شده اند. طول این دو خط در مجموع به ۸۵ کیلومتر می رسد و قرار است بار ترافیکی حاشیه شهر را به طور چشمگیری کاهش دهند در کنار آن خط ۸ و بخشی از خط ۹ حلقه ای داخلی تر را شکل می دهند تا دسترسی بین مناطق مختلف پایتخت به شکلی کارآمد برقرار شود.

به این ترتیب نقشه متروی تهران در آینده نزدیک با حلقه های ریلی داخلی و خارجی و چهار خط توسعه ای کامل تر خواهد شد؛ شبکه ای که ظرفیت جابه جایی روزانه بین ۱۸ تا ۲ میلیون مسافر را دارد و نقش کلیدی در کاهش استفاده از خودروهای شخصی ایفا می کند.

هزینه ساخت هر کیلومتر مترو ۵۰ میلیون یورو است

توسعه چنین شبکه ای نیازمند سرمایه گذاری عظیم است. بر اساس اعلام مدیر عامل متروی تهران هزینه ساخت هر کیلومتر مترو به طور متوسط ۵۰ میلیون یورو برآورد میشود. به بیان ساده تر برای احداث یک کیلومتر خط به همراه یک ایستگاه و یک رام قطار رقمی معادل ۶ هزار میلیارد تومان نیاز است. با این حال سهم منابع دولتی در تأمین این هزینه ها بسیار ناچیز بوده است.

فرزان پور در همین مورد تصریح کرد: بودجه ای که سال گذشته برای مترو تخصیص یافت تنها حدود ۶۰ میلیارد تومان بود که آن هم به موقع به دست ما نرسید. در حالی که هزینه واقعی اجرای پروژه ها به مراتب بیشتر است.

مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران در جریان بازدید از خط ۱۰ مترو تهران با اشاره به چالش‌های تامین مالی مترو گفت: در بسیاری از شهرهای کشور بیش از نیمی از هزینه ساخت مترو را دولت پرداخت می‌کند. اما در تهران چنین اتفاقی نیفتاده است. این در حالی است که طبق قانون هزینه بلیت مترو باید میان سه بخش تقسیم شود؛ یک سوم از جیب مسافر یک سوم از بودجه شهرداری و یک سوم نیز توسط دولت پرداخت شود.

وی در ادامه ضمن اشاره به نقش دولت در حوزه تامین اعتبار اضافه کرد دولت موظف است بابت صرفه جویی در مصرف بنزین که در اثر گسترش مترو به دست می‌آید نیز به شهرداری کمک کند ما در مدیریت شهری تهران حدود ۵۰ درصد از کل بودجه را برای حمل و نقل عمومی اختصاص داده ایم اولویت فعلی ما تکمیل هفت خط موجود است و تا پایان مهرماه ایستگاههای تختی در خط ۷ و مریم مقدس و سرباز در خط ۶ افتتاح خواهند شد. احداث خطوط جدید نیز در گام بعدی دنبال می‌شود.

۷۵ درصد از تجهیزات مورد استفاده در مترو تولید داخل است

یکی از نقاط قوت توسعه متروی تهران اتکا به توان داخلی است.فرزان پور با اشاره به روند بومی سازی تجهیزات اظهار داشت: ۷۵ درصد از تجهیزات مورد استفاده در مترو تولید داخل است یک رام قطار ملی نیز طراحی، ساخته و تست شده و مجوز ایمنی برای بهره برداری گرفته است. اکنون حدود ۵۰ درصد ناوگان داخلی سازی شده و هدف گذاری ما رسیدن به ۸۵ درصد تولید ملی است.

به گفته وی ساخت تونل‌ها ایستگاه‌ها و بخش عمده تأسیسات توسط شرکت‌های ایرانی انجام می‌شود و تنها برخی قطعات حساس همچنان نیازمند واردات هستند. این دستاورد در شرایط محدودیتهای بین المللی میتواند الگویی برای سایر بخشهای صنعت حمل و نقل کشور باشد.

حمل و نقل پایتخت الگویی برای سایر شهرها

بازدید از خط ۱۰ مترو تنها یک برنامه شهری نبود؛ فرصتی بود برای اعضای شوراهای شهر استانهای مختلف تا از نزدیک با ابعاد اجرایی و مدیریتی توسعه مترو در پایتخت آشنا شوند.

غلامرضا احمدی رئیس شورای اسلامی شهر تبریز ضمن تأکید بر جایگاه مترو در مدیریت کلان شهرها عنوان کرد: مترو یکی از پروژه های حیاتی برای شهرهای بزرگ است تهران نه تنها بیشترین خطوط مترو را راه اندازی کرده بلکه به الگویی برای سایر شهرها تبدیل شده است. تکنولوژی و تجربه ای که در تهران شکل گرفته امروز به شهرهای دیگر منتقل میشود و نیروهای متخصص در شهرستان‌ها از آن بهره می برند.

ماشا الله ایزدی رئیس شورای اسلامی شهرکرد با نگاهی کلان تر به موضوع حمل و نقل اظهار داشت: سیستم حمل و نقل عمومی به ویژه مترو ارتباط مستقیمی با توسعه یافتگی کشور دارد وقتی در پایتخت شبکه ای گسترده از خطوط زیرزمینی شکل می‌گیرد. آثار آن تنها محدود به تهران نیست بلکه به رفاه مردم سراسر کشور منجر می شود. این پروژه ها فرصت سوزی را کاهش می‌دهد و بهره وری ملی را بالا می برد.

صفر علی پایین محلی رئیس شورای اسلامی شهر گرگان نیز بر ضرورت هم زمانی توسعه مترو و مدیریت ترافیک تأکید کرد.

به اعتقاد وی تجربه حضور چند روزه در تهران نشان می‌دهد که هنوز خودروهای شخصی در خیابان ها غالب هستند. با توجه به گستردگی تردد در پایتخت تا زمانی که برای ورود خودروهای شخصی به محدوده های پرتردد محدودیت ایجاد نشود حتی مترو هم به تنهایی جوابگو نخواهد بود. مترو باید در کنار توسعه ناوگان اتوبوس و تاکسی بخشی از یک سیاست جامع برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی باشد.

خط ۱۰ متروی تهران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه های حمل و نقل عمومی کشور ابعادی فراتر از یک طرح شهری دارد. این خط نه تنها بر زندگی روزمره میلیون‌ها تهرانی اثر می‌گذارد بلکه می‌تواند به الگویی برای کلان شهرهایی مانند مشهد اصفهان، شیراز و تبریز بدل شود شهرهایی که هر یک درگیر ترافیک و آلودگی روز افزون هستند.

از سوی دیگر تجربه بومی سازی تجهیزات و اتکا به شرکتهای داخلی نشان می‌دهد که توسعه زیر ساخت های حمل و نقل در کشور حتی در شرایط محدودیت‌های مالی و تحریمی نیز امکان پذیر است. این تجربه ارزشمند می تواند به سایر بخشهای زیر ساختی نیز تسری پیدا کند.

ادامه روند توسعه خط ۱۰ مترو مشروط به تامین مالی

بازدید شوراهای استانی از خط ۱۰ تصویری روشن از مسیر پیش روی متروی تهران ارائه کرد پروژه ای عظیم با هزینه های سنگین و چالش‌های مالی جدی اما با دستاوردهایی چشمگیر در حوزه بومی سازی توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهری خواهد داشت.

اگر حمایت‌های مالی دولت به موقع و کافی باشد این خط میتواند ظرف چند سال آینده به شریان حیاتی دیگری برای پایتخت تبدیل شود. در غیر این صورت خطر تأخیر و نیمه تمام ماندن پروژه ها همچنان وجود دارد.

تهران در آستانه دهه‌ای تازه از توسعه شهر زیرزمینی قرار دارد؛ دهه ای که می‌تواند با تکمیل خطوط ۱۰,۹۸ و ۱۱ و بهره گیری از توان داخلی الگویی ملی در مدیریت کلان شهرها بسازد. آینده حمل و نقل عمومی در ایران بیش از هر زمان دیگری به ریل‌های متروی تهران گره خورده است.