دولت در اجرای اصل 44 و محاسبه سرانه درمان دچار اشتباه شد

متن کامل گفتگوی خبرنگار اجتماعی مهر با دکتر حسن هویدا را در خصوص نگاه دولت به مقوله سلامت در پی می خوانید:

* خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: تعامل وزارت بهداشت با نهادهای ذیربط در بحث سلامت مردم تا چه اندازه به ارتقاء سلامت جامعه منجر می شود و آیا این تعامل هم اکنون وجود دارد؟

- دکتر حسن هویدا: اگر ارگانهای دولتی کار در حوزه اختیارات قانونی را به سازمان نظام پزشکی بسپارند و با آن همکاری کنند می توان یک نظم و انضباط ویژه در حوزه سلامت ایجاد کرد. متاسفانه تا کنون این تعامل با سازمان نظام پزشکی وجود نداشته است و ارگانهای دولتی و مسئولان بهداشت در کشور همفکری و تعامل لازم با سازمان نظام پزشکی را ندارند.

اگر بدنه جامعه پزشکی با راهنمایی و گروههای کارشناسی این سازمان همکاری کنند هم اجرای طرحهای سلامت به نحو مطلوب انجام می شود و هم دستگاه سلامت و ارایه کنندگان و دریافت کنندگان خدمات سلامت در کشور راضی می شوند. لذا مدیران سطوح میانی باید برای پیشبرد اهداف سلامت و انجام کارهای کارشناسی در این حوزه وقت بگذارند.

سازمان نظام پزشکی مرکب از پزشکان و نخبگان سلامت در کشور به عنوان ارایه کنندگان خدمت فعالیت می کنند و مسئولان نظام سلامت به عنوان خریداران این خدمت باید به دنبال سازمان نظام پزشکی باشند. آنان باید با افزایش اختیارات سازمان نظام پزشکی و همکاری با این سازمان به عنوان محلی که می تواند بهترین طرحها و برنامه های کارشناسی بخش سلامت را ارایه دهد در نظام سلامت کشور انضباط به وجود بیاورند.

* اگر تقابل جایگزین تعامل شود چه مشکلاتی در حوزه سلامت کشور به وجود خواهد آمد؟

برخورد ناصحیح ارگانهای دولتی با سازمان نظام پزشکی، آن هم سازمانی که متشکل از فرهیختگان کشور هستند می تواند نظام سلامت را دچار مشکل کند

- تقابل ارگانهای دولتی به ویژه نظام سلامت و مسئولان دولتی این بخش با سازمان نظام پزشکی موجب کند شدن حرکت بخش سلامت در کشور می شود. برخورد ناصحیح ارگانهای دولتی با سازمان نظام پزشکی، آن هم سازمانی که متشکل از فرهیختگان کشور هستند می تواند نظام سلامت را دچار مشکل کند. متاسفانه در سالهای اخیر سازمان نظام پزشکی به دلیل مقابله های اینچنینی از سوی ارگانهای دولتی موفق نشد به تمامی اهداف برنامه ریزی شده به طور کامل دست پیدا کند. ارگانهای دولتی به جای تقابل با سازمان نظام پزشکی بهتر است در تعامل با این سازمان باشند تا بتوان با کار کارشناسی سرعت بیشتری به ارتقا درمان و سلامت در کشور داد.

عدم حصول توفیق در برگزاری دوره های مختلف تحصیلات تکمیلی، پذیرش دانشجو، آیین نامه و مقررات مسائل پزشکی و دارویی و طرحهای مختلف آموزشی و... همگی ناشی از ناهماهنگی ارگانهای دولتی و عدم همکاری آنها در این زمینه است.

* آیا اجرای طرح پزشک خانواده توانسته در کاهش هزینه های درمان موثر باشد؟

- متاسفانه طرح پزشک خانواده در شهرها توسعه نیافته و اجرای آن در سطح روستاهای کشور نیز متوقف مانده است در حالی که اجرای صحیح این برنامه می تواند نقش موثری در بخش درمان کشور ایفا کند. کاهش هزینه های اقتصادی، جلوگیری از هدر رفتن نیرو و سرمایه و درمان درست و به موقع با استفاده از سیستم ارجاع از مزایای طرح پزشک خانواده است.

نظام سلامت در کشور ما تعریف نشده است و سیستم ارجاع در آن وجود ندارد به همین دلیل با هدر رفتن وقت و سرمایه های کشور در این بخش مواجه هستیم. در صورتی که با اجرایی شدن طرح پزشک خانواده در سراسر کشور و اجرایی شدن سیستم ارجاع خدمات سلامت سطح بندی می شود و از هدر رفتن اعتبارات بخش خصوصی جلوگیری می شود.

در واقع با اجرای این طرح مسیر درمان از پزشک در خانواده آغاز می شود و حرکت بیمار دقیق و راهنمایی شده است و به همین دلیل درمان به موقع و بدون صرف وقت اضافی و مصرف داروهای غیرضروری انجام می شود. به عنوان مثال اگر در زمان حاضر فردی دچار سردرد باشد با مشورت دوستان و آشنایان و حدسیات غیرکارشناسی آنان به چشم پزشک، پزشک عمومی، متخصص مغز و اعصاب و انواع پزشکان مختلف مراجعه می کند تا بالاخره عامل سردرد را بیابد. این در حالی است که بیمار زمان و هزینه های مالی و دارویی بسیاری را صرف کرده تا بتواند دلیل اصلی سردرد خود را شناسایی کند.اگر این بیماری یک بیماری خطرناک باشد چه؟ آیا خطرات ناشی از تاخیر در امر درمان نمی تواند جان بیماران را به مخاطره بیاندازد؟ بنابراین طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع از تمامی این مشکلات جلوگیری می کند و صرفه جویی بسیاری در وقت، هزینه اقتصادی، دارو و کاهش خطرات احتمالی دارد.

سرگردانی بیماران برای تشخیص بیماری هزینه های بسیاری به بخش سلامت کشور وارد می کند

امروز شاهد هستیم بیماران ما با کیسه های پر از برگه های آزمایش، عکسهای مختلف و انواع داروها به ما مراجعه می کنند حال آنکه با یک تشخیص ساده از سوی پزشک خانواده و راهنمایی صحیح در ابتدای راه می توانستند از این همه هزینه مالی و روانی پیشگیری کنند. سرگردانی بیماران برای تشخیص بیماری هزینه های بسیاری به بخش سلامت کشور وارد می کند که با استفاده از طرح پزشک خانواده، از دوره طولانی تشخیص بیماری جلوگیری می شود. پزشک خانواده با راهنمایی علمی و تعیین وقت قبلی بیمار را به متخصص معرفی می کند و مسیر درمان صحیح را به او نشان می دهد. در این طرح چون پزشک با خانواده فرد آشناست و تمامی امور مربوط به سلامت در پروند خانوادگی افراد ثبت می شود و با مشکلات خانواده، فضای فیزیک و نوع تغذیه آشناست به راحتی و بدون اتلاف وقت و هزینه حرکت بیمار برای درمان به موقع و دقیق را راهنمایی می کند.

این طرح از ابعاد مختلف برای کشور صرفه اقتصادی و کاهش هزینه در بخش درمان را دارد زیرا اهم اقدامات بخش سلامت مبتنی بر پیشگیری و حفظ و ارتقا سلامت در جامعه است و پزشک خانواده با ارایه آموزشهایی به خانواده از بروز بیماریهای احتمالی پیشگیری می کند. متاسفانه در کشور ما طولانی شدن پروسه درمان بیمار با مراجعه از این مطب به آن مطب و به تعویق افتادن درمان صحیح معلولیتهایی را برای افراد به دنبال داشته است که اجرای طرح پزشک خانواده می تواند از آن جلوگیری کند.
از سوی دیگر اجرای طرح پزشک خانواده به اشتغال حدود 12 هزار پزشک بیکار نیز کمک می کند و موجب انضباط بخشی به نظام سلامت کشور می شود.

* آیا قانون نظام پزشکی توانسته پاسخگوی نیازهای حوزه بهداشت و درمان کشور باشد؟

- سازمان نظام پزشکی علی رغم همه مخالفتهایی که در چهار سال گذشته در گوشه و کنار داشته است توفیقات بسیاری به دست آورده است. این سازمان در سالهای اخیر موفق شد با پشتکار زیاد و نظم در برنامه ریزی و اجرای امور از قانون جدید این سازمان به خوبی صیانت کند. دستیابی به بیمه تامین اجتماعی پزشکان غیرشاغل در بخشهای خصوصی و دولتی، تامین مسکن برای پزشکان، سیاستگذاری و برنامه ریزی در امور مختلف و گنجاندن طرح پزشک خانواده در سیاستهای کلی برنامه چهار ساله را از دیگر دستاوردهای سازمان نظام پزشکی در سالهای اخیر بوده است. تشکیل شوراهای حل اختلاف نظام پزشکی در استانهای کشور نیز از دیگر اقدامات مهم این سازمان بوده است به طوری که با تشکیل این شوراها، پزشکان و خانواده آنان می توانند به راحتی برای حل مشکلات خود به این شوراها مراجعه کنند.

* ارزیابی شما از تقاضای متمم بودجه در بخش سلامت چیست؟

سالیانه چندبار اعتبارات از طریق متمم سرانه به بخش سلامت تزریق می شود و در آخر نیز خدمات درمان در این بخش به وضعیت مطلوب نمی رسد

- هر سال مجلس شورای اسلامی با تقاضای متمم بودجه برای بخش سلامت روبروست و این مسئله نشان از محاسبه و پیش بینی غلط سرانه درمان توسط دولت دارد. سالیانه چندبار اعتبارات از طریق متمم سرانه به بخش سلامت تزریق می شود و در آخر نیز خدمات درمان در این بخش به وضعیت مطلوب نمی رسد. اینها همه حاکی از آن است که سرانه تعیین شده در کشور ما سرانه درست و منطقی نیست و این موجب عدم ارایه خدمات مطلوب از سوی نظام سلامت در کشور می شود. متاسفانه در زمینه افزایش سرانه یک عده فکر می کنند این سرانه مستقیم وارد جیب ارایه کنندگان خدمت می شود حال آنکه این سرانه صرف تامین دارو، تسهیلات درمانی و بهداشتی، بیمارستانها و بخشی از آن به ارایه کنندگان خدمت اختصاص می یابد. پایین بودن سرانه درمان در کشور تاثیر خود را به وضوح در ارایه خدمات بهداشتی و درمانی در مراکز دولتی نشان می دهد.سرویس دهی ناقص و نامطلوب، مشکلات متعدد بیماران و نارضایتی آنان از خدمات دهی نامناسب، وضع ظاهری نابسامان برخی بیمارستانهای دولتی و ناتوانی این بیمارستانها در تامین حقوق پزشکان و پرسنل از دیگر نتایج سرانه ناکافی در بخش درمان است.
 
همه این موارد و تقاضاهای مکرر برای اختصاص متمم بودجه بخش سلامت نشان از نبود کار کارشناسی برای تعیین سرانه درمان و غیرمنطقی بودن این سرانه در کشور دارد. در حالی که تعامل دولت با سازمان نظام پزشکی، اصلاح سرانه، اصلاح و ساماندهی بیمه ها و اصلاح نظام سلامت از جمله راهکارهایی برای حل مشکلات بخش سلامت کشور است.

------------------------

گفتگو از حبیب احسنی پوراصل