اختلاف هایی درباره تقسیم خزر بین کشورهای ساحلی وجود دارد

ج) ببینید، من فقط اختلافها را ذکر می کنم و بقیه مسائل توافق شده است. نمی گوییم اختلاف بلکه نظرهای متفاوت. این 70 یا 80 درصدی که اشاره می کنید بستگی به موضع کشورها دارد، ممکن است آذربایجان بگوید 80 درصد، قزاقستان بگوید 75 ، روسیه 80 درصد و ایران هم 70 درصد. اما اختلافاتی هست  مثلا اینکه به چه نحوی منابع بستر و زیر بستر دریای خزر تقسیم بشود. این اختلاف نظر هست. می دانید که نحوه تقسیم به روشهای مختلفی است. بصورت تقسیم مساوی، بصورت کیکی، وسطش را بگیرند تقسیم کنند، خط میانی تقسیم بشود بشرطی که نتیجه اش منصفانه باشد. از طریق وبراسیون انجام بشود و روشهای مختلف. الان بعضی از کشورها می گویند که ما می خواهیم دریا با توجه به فرمول خط میانی تقسیم شود، بخاطر اینکه به شکل ساحلشان نگاه می کنند و این بنفعشان هست. بعضی از کشورها مثل ما می گوییم هر طور تقسیم بشود قبول داریم، اما نتیجه تقسیم باید منصفانه باشد. منصفانه هم در حقوق دریاها یک تعریفی دارد. همه هم می دانند و در دنیا مورد قبول است مثل دریای شمال ، مثل کامرون با همسایه هایشان این پروسه ها انجام شده، دریاچه ژنو و غیره پروسه های مختلفی انجام شده که ما می گوییم به این صورت باشد. 
 

دومین نظر نحوه تقسیم آب ، روی آب و بالای آب. اینکه آیا دریا به چند بخش تقسیم شود. منطقه سرزمینی، منطقه اقتصادی یا مشترک یا نه. یک گزینه این هست که منطقه اقتصادی و سرزمینی تقسیم شود و بقیه اش مشترک باشد. حالا هر کدام اینها انتخاب شد چند مایل باشد؟ این یکی از مسائلی است که بحث می شود. نظر سوم این است که وضعیت دریای خزر از نظر نظامی به چه صورتی باشد. نظامی باشد یعنی میلیتاریزه شود یا خالی از نیروهای نظامی؟
 

هر کدام اینها مفهوم خاص خودش را در حقوق دریاها و حقوق بین الملل دارد. در این مورد به توافق رسیده ایم که خزر بدون نیروهای نظامی نمی تواند باشد اما وضعیتش نظامی نباشد که تقریبا کشورها توافق کرده اند و همین کاسفور «کاسپین فور سر» یکی از اقداماتی است که در این باب انجام شده است. پس این هم یک نظر متفاوت دیگر.
 

مطلب بعدی خط عبور نفت و گاز از زیر بستر دریای خزر است. بعضی کشورها مخالفند و بعضی از کشورها موافقند. منتهی چون این دریا یک دریای بسته ای است از لحاظ زیست محیطی، ممکن است ضایعات زیادی داشته باشد. برای جمهوری اسلامی ایران به خاطر اینکه در ساحل دریای خزر بیش از 12 میلیون نفر زندگی می کنند و بیشترین درآمدشان از مسائل توریستی و مسائل کشاورزی است. اگر این دریا آلودگی اش بالا برود 12 میلیون نفر معاششان مستقیما به خطر می افتد و 75 میلیون نفر معاششان غیر مستقیم به خطر می افتد. در ایران همیشه می گویند سوئیس ایران شمال ایران است. ارزش زیادی برای ایران دارد. روسیه هم دلایل خودش را دارد. اما برخی از کشورها موافق این مسئله هستند و ان هم بخاطر این است که نفت و گاز خودشان را انتقال بدهند.
 

مسئله بعدی راجع به نحوه عبور کشتی ها است. کشتی های نظامی با مجوز، تحقیقاتی و این طور مسائل.
 

حالا راجع به شیلات، کشتیرانی، مسائل زیست محیطی و مسائل زیادی که در دریای خزر بوده است این ها به توافق رسیده شده است. می توانیم بگوییم که پیشرفت خوبی بوده است. باید حوصله بکنیم چون پروسه، پروسه ای طولانی است و کشورها تلاششان این است که ماکسیمم منافع برای خودشان را تامین کنند. این هم حقشان است و بخاطر همین مذاکره می کنند. ولی یک مسئله خیلی مهم است و آن اینکه این کشورها با این جلسات پیوسته ای که دارند نشان می دهند که علاقمند هستند این مسئله را نهایی کنند. روشی که دارد عملی می شود نشان دهنده این است که در اجلاس سران هم تاکید شده است که دریای خزر دریای صلح و ثبات و حسن و همجواری است. یعنی این اختلافها از طریق مذاکره حل بشود حالا می خواهد 20 سال طول بکشد ، 10 سال طول بکشد، کسی با موضع خصومت آمیز حرکت نمی کند و این یکی از مصوبات عالی اجلاس سران کشورهای خزر بوده است که به این روش دارند عمل می کنند که انشاء الله به نتیجه مطلوب برسند. مطلب دیگر که یکی از اختلافات بود حضور نیروهای ثالث بغیر از کشورهای خزر که خوشبختانه در اجلاس تهران روسای جمهور تصویب کردند که پرچم فقط پرچم کشورهای ساحلی باشد نه کشور غیر ساحلی.

س) با توجه به مسائلی که فرمودید آیا در موضع ایران در باره رژیم حقوقی دریای خزر تغییری به وجود امده است؟

ج) نه خیر، ما مواضعمان همان طور که مثبت و سازنده بوده است، همچنان ادامه دارد. موضع ما هیچ تغییر نکرده است . هر موضعی که از اول داشتیم همان موضع است منتهی این مسائل را در جلسات مطرح می کنیم و مذاکرات خودمان را بصورت دو جانبه و پنج جانبه انجام می دهیم. مذاکرات دو جانبه مان هم در این جهت است که بتوانیم نقطه نظرات را نزدیک کنیم تا در اجلاس پنج جانبه بتوانیم به توافق برسیم. این است که موافقات دوجانبه دلیل بر توافقات دو جانبه نیست. نقطه نظرات را نزدیک کنیم در پنج جانبه توافق کنیم و معتقد هستیم هر تصمیمی در دریای باید بصورت پنج جانبه گرفته بشود ، ما توافق نامه های دو جانبه و سه جانبه را قبول نداریم. هر تصمیمی باید به صورت پنج جانبه باشد.

 

س) به خاطر وجود تحریمهای بین المللی علیه ایران برخی از شرکتهای اروپایی مبادلات تجاری خود را با ایران کم کرده اند ارزیابی شما از این اقدام کشورهای اروپایی چگونه است؟
 

ج ) جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان رابطه با تمام کشورها جز رژیم صهیونیستی غاصب است. در رابطه با مبادلات تجاری با کشورهای اروپایی ایران سابقه بسیار طولانی دارد. این آمادگی از طرف جمهوری اسلامی ایران هست که با آنها همکاری کند. ما هیچ وقت همکاریمان را با آنها محدود نکرده ایم آنها همکاریشان را با ما محدود کرده اند و خودشان هم ضرر می کنند. ما 4 - 5 سال پیش حدود 60 میلیارد یورو با اروپا کار (معامله) می کردیم امروزه به 20 میلیارد یورو رسیده است. در حالیکه که با آسیا 40 میلیارد بوده است امروز به 120 میلیارد یورو رسیده است . این نشان دهنده آن است که جمهوری اسلامی ایران با تمام کشورها آماده بسط روابط دارد. جمهوری اسلامی ایران کشوری است با 75 میلیون جمعیت بیش از 40 میلیون جوان زیر 30 سال ، پتانسیل بسیار بالایی دارد ، نیروی انسانی بسیار قوی و این در پیشرفت بسیار موثر است ، امروزه هم نیروی انسانی یک فاکتور اصلی است. ما هیچ محدودیت کاری با هیچ کشوری و به خصوص با اروپا نداریم.