میترا داور درباره ضرورت برپایی کلاسهای آموزش داستان نویسی به خبرنگار مهر گفت: داستان نویسی دارای یک بخش علمی است که مانند هر علم دیگر قانون خاص خود را دارد و قابل آموزش است. از سوی دیگر نویسندگی یک بخش هنری نیز دارد که مبتنی بر استعداد است و در این بخش هم لازم است فردی که استعداد دارد در کنار آموزش مبانی داستان نویسی استعداد خود را نیز پرورش دهد.
وی ادامه داد: با اینکه مساله آموزش نویسندگی و زیرشاخه ای چون داستان نویسی در کشورهایی که دارای ادبیات پیشرفته هستند کاملا جاافتاده است ولی در کشور ما توجه به این امر به حد کافی نیست و مهمتر اینکه آموزش نویسندگی باید سیستماتیک باشد که این اتفاق نیز در کشور ما نیفتاده است.
آموزش نویسندگی باید سیستماتیک باشد
نویسنده مجموعه داستان "قطار در حال حرکت است" درباره آموزش سیستماتیک داستان نویسی توضیح داد: آموزش سیستماتیک بدین معنا است که نظام آموزشی مدارس و دانشگاه ها وارد این عرصه شوند و با اختصاص برخی واحدهای درسی به نگارش خلاق ضمن شناسایی استعدادها به پرورش آنها نیز بپردازند.
داور افزود: اگر می بینیم امروز در کشورمان معدود کلاسهای آموزشی نویسندگی که برگزار می شود توسط بخش خصوصی هدایت می شود دلیلش این است که نظام آموزش رسمی در این زمینه کاری نکرده و به دلیل اینکه نیاز و تقاضای آن از سوی مخاطب بوده، بخش خصوصی دست به کار شده است.
خلا ء حاضر در نظام آموزشی را بخش خصوصی جبران کرده است
این مدرس داستان نویسی در پاسخ به این پرسش که آیا شما معتقدید در صورت فعال بودن نظام آموزشی دیگر نیازی به حضور بخش خصوصی و فعالیت مستقل ناشران و نویسندگان برای برپایی کلاسهای آموزش نویسندگی نیست؟ بیان کرد: اگر آنچه در نظام آموزشی اتفاق می افتد به طور کامل و اصولی باشد دیگر لازم نیست این مسئولیت را بخش دیگری برعهده بگیرد. نمونه این اتفاق درباره کلاسهای آموزش زبان انگلیسی افتاده که به دلیل ناکارآمد بودن سیستم آموزش زبان در مدارس کلاسهای متفرقه به وفور ایجاد شد در حالیکه اگر این نظام ناقص عمل نکند دیگر لزومی به وجود کلاسهای موازی وجود نخواهد داشت.
وی درباره این انتقاد که منحصر کردن آموزش نویسندگی در نظام آموزشی آن را از حالت ذوقی خارج می کند اینگونه توضیح داد: البته این طبیعی است که اگر داستان نویسی به عنوان یک واحد درسی مدرسه یا دانشگاه قرار بگیرد حالت اجبار به خود میگیرد ولی از سوی دیگر این خود باعث می شود استعدادها به ویژه در دوران مدرسه شناسایی شوند و آنهایی که استعداد بیشتری دارند شاخص شده و برای انتخاب مسیر آینده نیز بدانها کمک می شود.
نویسنده بدون دانستن مبانی تئوریک ماندگار نخواهد شد
مولف مجموعه داستان "بالای سیاهی آهوست" با تاکید بر اینکه آموزش نویسندگی یک ضرورت است عنوان کرد: آموزش مساله ای است که در درازمدت جواب می دهد و نمی توان گفت بی تاثیر است. نویسندگانی که از آموزش تئوریک بی بهره اند در ساختار و نثرشان این موضوع دیده می شود و شاید چند اثر از آنها منتشر شود ولی در بلندمدت نمی توانند رشد کنند.
داور شیوه آموزشی را که در این کلاسها اثربخش تر است اینگونه توصیف کرد: اصول داستان نویسی که در همه جای دنیا مطرح و کاربردی است حتما باید آموزش داده شود. در کنار این مبانی لازم است مکاتب ادبی نیز مدنظر قرار گیرد ولی در کنار آموزش این تئوری ها باید به شاگردان اجازه داده شود که خلاقیت فردی خودشان را داشته باشند و حتی شهامت ایجاد تغییر در ساختارهای از پیش تعیین شده را هم نباید از افراد گرفت.
نویسنده "یا من هو" اضافه کرد: از سوی دیگر خوب است کلاسها در چند سطح برگزار شود و آموزش مکاتب ادبی جدا از اصول داستان نویسی باشد. کلاس درس داستان نویسی هم اگر به سه سطح مبتدی، متوسط و پیشرفته تقسیم شود بهتر است که در سطح پیشرفته نویسندگان جوانی که حتی کتاب چاپ شده هم دارند می توانند حضور فعال داشته و آثار یکدیگر را در بوته نقد قرار دهند.
الزامی نیست همه مدرسان، نویسنده باشند
وی درباره ویژگی های مدرسان این کلاسها تشریح کرد: مدرس کلاس نویسندگی لازم نیست حتما نویسنده باشد و اتفاقا منتقدان ادبی آموزگاران خوبی هستند ولی اگر یک نویسنده وظیفه آموزش را برعهده گیرد می تواند تجربیات شخصی و عملی خود را در اختیار شاگردانش قرار دهد.
نویسنده "جاده" با اشاره به اینکه حمایت نهادهای آموزشی به ویژه آموزش و پرورش نقش سازنده ای در آموزش نویسندگی دارد تاکید کرد: اگر آموزش و پرورش از ادبیات حمایت کند و به بچه ها بیاموزد که آثار ادبی خوب از ایران و جهان را بخوانند و شیوه لذت بردن از خوانش آثار خوب را بدانها بیاموزد آنها دیگر سراغ آثار نازل و پاورقی نمی روند.
داور وضعیت کلاسهایی را که در حال حاضر در حوزه داستان نویسی برگزار می شود اینگونه تحلیل کرد: باید این دیدگاه به وجود آید که این دوره ها هم واقعا یک کلاس آموزشی است و به حداقلهای فیزیکی چون مکانی مناسب به نام کلاس درس نیاز دارد. از سوی دیگر هزینه ای که برای مدرسان این رشته در نظر گرفته می شود نسبت به دیگر کلاسهای فرهنگی و هنری کم است و بیشتر مدرسان از روی علاقه شخصی فعالیت می کنند ولی تا چه اندازه می توان بدون در نظر گرفتن مسائل مادی به کار ادامه داد؟
وی در پایان برخی دیگر از آسیبهای این حوزه را اینگونه توصیف کرد: تبلیغات کافی برای کلاسهای نویسندگی وجود ندارد و از سوی دیگر برخی تبلیغات اشتباه نیز آسیبهای زیادی به اعتبار موضوع می زند. مواردی هست که مدرسان بی صلاحیت در حالیکه پایه ها و اصول را اشتباه تدریس می کنند وارد این عرصه شده اند. متاسفانه هیچ نظارت و مرزبندی بر کار این کلاسها وجود ندارد.
نظر شما