عسگرپور در گفتگو با مهر: کارگردانی "جراحت" بهترین دوران زندگی من بود

*خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و هنر: آقای عسگرپور برای شروع بگویید معمولاً طرح باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد تا شما کارگردانی آن را بپذیرید؟

 

محمدمهدی عسگرپور کارگردان: وقتی ایده‌ای به نظرم جذاب باشد و بتوانم با آن ارتباط خوبی برقرار کنم فارغ از هر منطقی آن کار را پیگیری می‌کنم. فرق نمی‌کند طرح تلویزیونی یا سینمایی باشد، این دو رسانه برایم تفاوت ندارد. گرچه برخی همکارانم این مسئله در اولویتشان قرار دارد، اما برای من اینطور نیست. پذیرفتن یک اثر بستگی به فیلمنامه آن دارد. وقتی طرح "جراحت" به من پیشنهاد شد احساس کردم کار خوبی می‌شود، به همین دلیل آن را پذیرفتم.

 

*فیلمنامه "جراحت" برایتان چه جذابیتهایی داشت که شما را ترغیب به پذیرفتن کرد؟

 

- عسگرپور: به نظرم آدم‌ها قبل از چهل سالگی نسبت به دنیا و موضوعهای اطراف آن نگاه دیگری دارند و بعد از چهل‌ سالگی این نگاه تفاوت کرده و منطق دیگری پیدا می‌کند. مجموعه "جراحت" را هم بعد از چهل سالگی‌ام ساختم. وقتی ایده آن را مطالعه کردم از آن خوشم آمد و احساس کردم کاری نیست که بتوانم به راحتی آن را کنار بگذارم. علاوه بر آن این مجموعه به پدیده‌ای اشاره می‌کرد که مسئله دیروز، امروز، فردا و همه روزها می‌تواند باشد. گرچه امروز این مسئله ممکن است رنگ و بوی خاصی داشته باشد. مجموعه "جراحت" با ظرافت به اختلافات می‌پردازد، اختلافاتی که همیشه در تاریخ وجود داشته است و تبدیل به تلخی‌ها می‌شود، موضوعی که کهنه نمی‌شود.

 

وقتی فاصله‌ها زیاد می‌شود، چگونه حل کردن آن نیز مهم است. "جراحت" بر خلاف دیگر فیلمنامه‌هایی که به این موضوع می‌پردازد، راحت راه حل ارائه نمی‌داد. در واقع این نگاه نویسنده به معضلات تاریخی انسان‌ها من را ترغیب به پذیرفتن کارگردانی کرد.

 

 

*در تصاویر پشت صحنه حضور سعید نعمت الله نویسنده پررنگ بود. معمولاً کارگردانان زیاد علاقمند به بودن نویسنده در پشت صحنه نیستند. درباره این رابطه بگویید؟ و اینکه تغییرات فیلمنامه با نظر شما و نویسنده چگونه انجام می‌شد؟

 

- عسگرپور: گفتن این جمله که رابطه‌ها در این مجموعه خیلی خوب بود، ممکن است تعارف به نظر برسد، اما انصافاً تعامل خوب، جدی، حرفه‌ای و دوست داشتنی در پشت صحنه با نویسنده داشتم، حتی برخی روزها سعید نعمت الله به دلیل کم بودن دیالوگ‌ها و روشن بودن سکانس‌ها نمی‌خواست به صحنه بیاید ما از او خواهش می‌کردیم که بیاید. گرچه در یکی از کارهایم  کدورت با نویسنده داشتم، اما در این پروژه رابطه خوبی داشتیم و تعامل درستی بین ما صورت می‌گرفت.

 

مسئولیت یک پروژه در نهایت به عهده کارگردان است و او باید از تمام توان نویسنده استفاده کند نه از 70 درصد آن. من و نعمت‌الله با تعامل خوبی که داشتیم هیچ وقت بحث و چالشی برایمان پیش نیامد و مرتب نظر همدیگر را درباره کار جویا می‌شدیم. البته من آدم کم حرفی هستم و گاهی اوقات سعید نعمت‌الله از واکنش من متوجه نمی‌شد که منظورم چیست. در مجموع کارگردانی "جراحت" بهترین دوران زندگی من بود.

 

*آقای عسگرپور شما قبلاً کار مناسبتی انجام نداده بودید. معمولاً فشار زیاد روی عواملی است که کارهای مناسبتی می‌سازنند. برای ساخت "جراحت" نگران نبودید؟

 

- عسگرپور: من سال 1374 هم یک مجموعه مناسبتی با عنوان "روح الله" برای دهه فجر ساخته بودم، به همین دلیل "جراحت" نخستین کار مناسبتی من نیست. علاوه بر آن مجموعه "گل‌های گرمسیری" هم به سفارش شبک یک برای مناسبتی ساخته شده بود که در زمان مربوط پخش نشد. نسبت به دیگر کارهای ماه رمضان تولید "جراحت" را زودتر شروع کردیم که این مسئله بد نبود. ما در این مجموعه روزی هفت دقیقه مفید کار ضبط می‌کردیم که برای من که معمولاً بیشتر از چهار دقیقه مفید نمی‌گیرم، زیاد بود.

 

بهتر بود مجموعه "جراحت" را ظرف شش تا هفت ماه فیلمبرداری می‌کردیم که ما ظرف پنج ماه و نیم این کار را انجام دادیم. فکر می‌کنم نسبت به دیگر کارهای ماه رمضان فرصت بیشتری داشتیم و تا آنجایی که توانستیم روی کار تمرکز کردیم. البته سکانس‌های حسی کار زیاد بود و این امکان را نداشتیم که گروه دوم برخی سکانس‌ها را ضبط کند. در مجموع روند سرعت ما منطقی بود. یک ماه و نیم تا دو ماه قبل از کار جلسات دورخوانی با بازیگران و نویسنده داشتیم تا در طول کار با کمترین بحث رو به رو باشیم.

 

*در این مجموعه احساس می‌شود نگاه خوبی به زنان نشده است. بعضی دیالوگها درباره شخصیتهای زن انتقادی هستند. در دعوای اسماعیل و انسی، اسماعیل می‌گوید تو سالها است مقابل من روسری سر می‌کنی، چنین دیالوگی با مقررات تلویزیون همخوانی ندارد.

 

-عسگرپور: من برآیندگرا هستم. برخی در تلویزیون خیلی به اجزا توجه می‌کنند. دقت به جزییات در زمانی خوب و درست است که ما را به برآیند نزدیک کند. شما نباید مثل یک مدیر پخش به اثر نگاه کنید، چرا این دیالوگ این طور بوده یا نه؟ باید کل دیالوگ‌ها را در نظر بگیرید و بعد قضاوت کنید. یکی از نکات جالب مجموعه "جراحت" این بود که حرکت سینوسی داشت. مثلاً شما در قسمت‌هایی می گفتید که اسماعیل با چه موجودی مثل انسی زندگی می‌کند و بعد در قسمتهایی به خودتان می‌گفتید که اسماعیل هم چه کارهایی انجام می‌دهد. بنابراین ما سیاه و سفید مطلق به شخصیتها نگاه نکردیم، آدمها در دنیای واقعی خاکستری هستند.

برای همین اشاره کردم که برآیند برای من مهم است. اگر الان از شما بپرسند که آدم بد قصه چه کسی بود؟ باید بگویید شرایط و اگر بگویید انسی، اسماعیل و ... می‌توانم قرینه‌های آن را برایتان بگویم. همیشه باید برآیندگرا باشیم. تمرکز کردن روی جزییات بی محتوا باعث شده بود سریال "روح الله" نیز دستخوش چنین تغییراتی شود. به نظرم این برآیندگرایی باید از مدیران شروع شود.