آموزش و تمرین پژوهش باید همزمان با آغاز تحصیل در حوزه باشد

به گزارش خبرنگار مهر در قم، حجت الاسلام سید علی عماد قبل از ظهر پنج‌شنبه در سومین جشنواره علامه حلی‌(ره) که با حضور آیت الله سبحانی‌، آیت الله مقتدایی و جمعی از علما، بزرگان و طلاب نخبه حوزه‌های علمیه سراسر کشور در سالن همایش‌های مرکز جهانی علوم اهل بیت‌(ع) برگزار شد، بر توجه به امر پژوهش در حوزه‌های علمیه تأکید کرد و اظهار داشت: آشنایی با پژوهش، آموزش و تمرین پژوهش باید همزمان با دوران آغاز تحصیل در حوزه‌های علمیه باشد و مورد توجه قرار گیرد و تجربه نشان می‌دهد در هر مدرسه علمیه که مدیران آن به امر پژوهش از ابتدا توجه داشته‌اند موفق‌تر بوده‌اند و هر جا پژوهش یک امر تفننی و تشریفاتی بوده است توفیق چندانی حاصل نشده است.

محقق باید اشراف کامل به موضوع مورد تحقیق داشته باشد

رئیس شورای سیاست گذاری سومین جشنواره علامه حلی(ره) در ادامه با بیان اینکه ورود مطلوب و توفیق در عرصه پژوهش شرایطی دارد تصریح کرد: اگر بخواهیم به درستی به نقش و وظیفه خود در این حوزه عمل کنیم اولا باید از حد لازم و اندازه شایسته‌ای از دانشی که در آن به تحقیق می‌پردازیم برخوردار باشیم.

وی تسلط و چیرگی محقق به علوم و فنون پژوهش، داشتن نگاه و بینش درست، دقیق و عمیق در امر پژوهش و برخورداری از خصلت و اخلاقیاتی که در امر پژوهش مورد نیاز است را از دیگر شرایط توفیق در امر تحقیق عنوان کرد و افزود: اگر ما معتقدیم پژوهش معبر تولید دانش و علم است و اگر دانش را تنها گزاره حجت و مشروعیت به سایر گزاره‌ها بدانیم لذا برای انجام پژوهش که به دانش منتهی می‌شود باید هم بر مرز دانش و هم بر بام آن ایستاد.

عماد خاطرنشان کرد: اگر ما محور تحقیق را عمق، سطح، آگاهی و احاطه بر آن حوزه از مسئله بدانیم احتمال دارد وضعیت‌های چندگانه‌ای اتفاق بیافتد اولا ممکن است محقق نه بر مرز و بام و نه بر سطح دانش باشد و این یک معجزه می‌خواهد که آن تحقیق موفق باشد، دوما ممکن است انسان بر مرز دانش بنشیند، آخرین یافته‌ها را هم بداند اما نگاه دقیق و عمیق به موضوع نداشته باشد.

وی اضافه کرد: گاهی هم این امکان وجود دارد که گستره دانش در فراچنگ انسان نیست اما بعضی مسائل را که می‌داند به صورت عمیق است که باز وضع مطلوبی نیست و اما وضعیت مطلوب در امر تحقیق این است که انسان به همه حوزه‌های مربوط به دانش احاطه داشته، دانش را بداند و هم به عمق آن پی برده باشد.

رئیس شورای سیاست گذاری سومین جشنواره علامه حلی(ره) در ادامه گفت: اگر هدف ما در امر پژوهش دستیابی به حقیقت است و اگر حقیقت محو موهومات و آشکار ساختن معلومات است باید پژوهشگر بداند با چه شیوه و ابزاری می‌توان موهومات را زدود و معلومات را معلوم ساخت.

وی به بیان تکنیک‌های پژوهش اشاره کرد و اظهار داشت: فنون انجام پژوهش در مرحله تحقیق، فنون ارزیابی تحقیق و فنون پایش اثرگذاری و میزان تاثیر بر حوزه دانش مورد نظر، از جمله تکنیک‌هایی است که یک محقق باید بداند.

محقق باید به ماموریت نظام علمی حوزه توجه داشته باشد

عماد همچنین در خصوص شروط یک محقق طلبه خوب بیان داشت: یک محقق باید همواره توجه مستمر به ماموریت نظام عملی حوزه‌های علمیه داشته باشد و هدف آن را بداند، آگاهی جامع نسبت به مقتضیات جغرافیایی از جمله مقتضیات جبهه دانش مبتنی بر وحی و سنت انبیاء، محیطی، جبهه‌های معارض تولید دانش، جبهه‌های همراه تولید دانش، اقتضائات زمانی، ساختارهای علم بشری و... داشته باشد و اگر این نکات زمینه شود به اینکه وظیفه فردی، شخصی و نهادی خود را در نقشه تولید علم پیدا کند راه هموار‌تر خواهد شد.

اگر کار پژوهشی برای خدا باشد ماندگار و اثر گذار خواهد بود

معاون پژوهشی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه بر اثرگذاری تحقیق و پژوهش تاکید کرد و اظهار داشت: اگر پژوهشگر بخواهد کاری انجام دهد که اثرگذار باشد باید اخلاص داشته باشد چرا که اگر کار برای خدا باشد قطعا ماندگار و اثرگذار می‌شود، همچنین محقق باید از جدال و مراء در تعاملات علمی پرهیز کند و به آفات غرور توجه داشته باشد.