به گزارش خبرنگار مهر در شهرکرد، این روزها هنگامی که وارد طبیعت می شویم، در دامنه کوهها چهار محال و بختیاری شاهد خانواده هایی بی شماری هستیم که هر کدام همراه خود یک کیسه و یک تیشه یا بیلچه دارند و به دنبال یک بوته کنگر می گردند.
هر ساله در اوایل اردیبهشت چهار محالیها به سمت کوهستانها رفته و مشغول برداشت کنگر می شوند و اعتقاد زیادی به خواص دارویی این گیاه دارند.
این روزها گفتگو بانوان این استان با یکدیگر مربوط به چیدن، پاک کردن و پخت و پزکنگر است.
گروهی از مادران مسن این استان نیز از خواص درمانی این گیاه دارویی صحبت می کنند و دستور پخت آن را به نوعروسان یاد می دهند.
مردان نیز بحث و تحقیق می کنند که کدام کوهستان و منطقه دارای کنگر بیشتر و مرغوب تری است و مصمم برای چیدن این گیاه روزی را با تمام اقوام مشخص کرده و برای چیدن در طبیعت گام بر می دارند.
گیاه کنگر یکی از فراوان ترین گیاهان مناطق کوهستانی و استیپی ایران است وانتشار جغرافیایی تقریباً در کلیه مناطق کوهستانی ایران در دامنه های الوند، بین همدان و تویسرکان، همدان و کرمانشاه، کوه های آذربایجان، چهار محال و بختیاری، لرستان، فارس، کردستان، خراسان وجنوب البرز به صورت خودرو به فراوانی می روید.
برگ این گیاه پهن، وسیع، چرمی، محکم، با رگبرگهای ضخیم و بر جسته و مشبک، کم و بیش شامل بریدگی های عمیق، قطعات آن در حاشیه دارای دندانه های سخت خاری شده، پایینی ها در قاعده باریک، ساقهایها بدون دمبرگ و تقریباً ممتد و کشیده بر روی ساقه، بالاییها در برگیرنده کپه و بلندتر از آن، برگها شیرابهدار و متقابل شانهای یا بنبست است.
گل صورتی و سبز و زرد و سفید و یا ارغوانی و به صورت مجتمع در کپههای بزرگ متراکم وکپهها تخم مرغی پر از خارهای دراز عنابی رنگ است.
قسمت خوراکی این گیاه، انتهای دمبرگهای جوان آن است و در برخی منابع جوانههای برگ آن خوراکی است که در زیر خاک روئیده و سفید میشوند و سبزی بازارپسندی را تشکیل میدهند که در فصل بهار قبل از اینکه برگهای آن باز شود، به وسیله روستائیان جمعآوری و به بازار شهرها به بهای مناسبی عرضه میشود.
از تمام قسمتهای گیاه کنگر (گل، برگ، ساقه، ریشه) استفاده میشود. غذاهای متنوعی از آن تهیه و در تهیه ترشی هم از کنگر استفاده میشود، از شیرابه آن در صنایع آدامس سازی استفاده میشود.
گاهی فراوانی آن در دامنه کوهستانهای ایران به اندازهای میشود که عملاً یک کنگرزار را تشکیل میدهد، ولی بیشتر همراه با دیگر گیاهان مانند انواع زولا، هویج صحرایی و گیاهان پیازی از جمله لاله، سیرها و... دیده میشود.
گیاه کنگر به عنوان یکی از قیمی ترین گیاهان مورد استفاده ایرانیان در طب سنتی می باشد وخواص دارویی آن دارای ویتامینهای آ، بی، دی، وایی است، املاح معدنی مانند پتاسیم و کلسیم دارد، ضد اسهال، برای درمان مرض قند مفید است، در هضم غذا مؤثر است، خاصیت آنتی اکسیدانی دارد، کلیه و مثانه را گرم میکند، برای زخم ریه و جراحات روده مفید است، ضماد ریشه آن برای سوختگی آتش و پیچیدگی عصب مفید است، صمغ بوتهی آن ایجاد قی میکند و همراه با آن بلغم وصفرای اضافی بدن را دفع میکند.
مهمترین ارزش غذایی کنگر مربوط به کالری کم آن است، به علاوه مقدار زیاد فیبر غذایی و وجود کربوییدرات پیچیده ای به نام اینولین سبب می شوند که این سبزی بهاری به حفظ سلامت دستگاه گوارش به خصوص روده ها کمک کند، میزان کم سدیم و بالا بودن پتاسیم موجود در کنگر به علاوه وجود ماده موثر سینارین که نقش آن در کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون به اثبات رسیده در مجموع این سبزی بهاری را به ماده غذایی مناسبی برای پبشگیری یا کنترل بیماری های قلبی عروقی تبدیل می کند.
برای آماده سازی کنگر تیغ های روی ساقه را پاک می کنند و ازساقه های آن استفاده می کنند، استفاده از سبزی های دیگری مانند نعناع و جعفری در تهیه خورش کنگر ارزش تغذیه ای آن را افزایش می دهد.
چهار محالی ها بیشتر کنگر را به همراه ماست و یاخورشت همراه برنج مصرف می کنند.
نظر شما