محمد رضا گودرزي : قرارداد نشر كتاب در ايران ، به نفع ناشران و به ضرر مولفان است

اين نويسنده و منتقد ادبيات درگفت و گو با خبرنگار كتاب " مهر " با بيان اين مطلب  افزود : چندي قبل من با "نشرعلم"كه از فديمي ترين ويكي از قطب هاي نشر ايران است ، قرار داد انتشار مجموعه داستان " آنجا زيرباران" را با حق التاليف  12% امضاء كردم وكتاب درارديبهشت 1383چاپ شد. اما ماجرايي كه ميان من واين ناشرپيش آمد ، چنان عبرت آموز و تاسف بار است كه حكايت از وضعيت امروز نشر در ايران دارد.

محمد رضا گودرزي افزود : عرف اين است كه حق التاليف كتاب را 3 يا 4 ماه بعد از چاپ ،  پرداخت كنند ، اما سه چهارماه گذشت وديدم خبري نشد. با احتساب گذشت 4ماه از زمان چاپ كتاب ، اول مرداد ، موعد پرداخت حق التحريربود .  

وي ياد آور شد : به ناچار در اواخرشهريور ماه  به ناشر مراجعه كردم و بعد ازچند باررفتن وآمدن و سر دواندن ومراجعات مكرر، كه نزديك 6ماه از چاپ كتاب مي گذشت ، توانستم با مديرمسئول نشرعلم ( آقاي مهدي علمي ) جلسه بگذاريم و بر اساس محاسبات انجام شده ، مشخص شد كه حق التحرير من ازچاپ اين كتاب با تيراژ(1650) جلد وقيمت پشت جلد 1250تومان، 222000 تومان مي شود.

گودرزي در ادامه گفت : مدير نشر، با گفتن اين كه كتاب فروش نرفته ، يك فقره چك 100هزار توماني براي آذر ماه به من داد وبه جاي 122هزار تومان بقيه هم كتاب داد ، يعني نزديك 120 نسخه كتاب . من گفتم مگرشما در قرار داد قيد كرديد كه اگركتاب فروش برود حق التاليف تعلق مي گيرد ؟ وازكجا معلوم كه كتاب فروش نرفته ؟ درصورتي كه حداقل 200 نفري كه كتاب را كه خريداري كرده بودند وبه من اطلاع دادند. 

اين نويسنده درادامه اظهار داشت :  من اين120 نسخه كتاب را گذاشته ام گوشه ي اتاق ونمي دانم با آن چه كار كنم . يا بايد بگيرم دستم و ببرم بفروشم يا اين كه ...؟ درقرارداد مي نويسند كه بعد ازچاپ 25نسخه كتاب به مولف مي دهند،  تا به دوستان وآشنايان بدهد. ولي اين كار تاكنون سابقه نداشته است ، با هركسي كه صحبت مي كنم تعجب مي كند ومي گويد : اين برخلاف قرار دادهاي عرفي و ناجوانمردانه است .

اين نويسنده  ياد آور شد :  من تاكنون چهارعنوان كتاب چاپ كرده ام و ازاين تعداد ، دوعنوان قبلي به فينال جوايزادبي منتقدان مطبوعات وبنياد گلشيري رسيده  و مورد استقبال قرارگرفته بود ومن نويسنده ناشناسي نبودم واين كتاب كتاب اولم نبود كه با من اين كار را كردند !

محمد رضا گودرزي در پاسخ به اين سوال مهركه : " آيا اين انتقاد به شما وارد نيست كه چرا هنگام بستن قرارداد زمان پرداخت حق التحرير را قيد نكرديد ؟ "  گفت : مگر ناشر، طبق قرارداد كه بايد 12%حق التاليف بپردازدعمل كرده است ؟ من فكر كردم شايد خيلي نياز نباشد اصراركنم. ايشان طبق عرف موجود عمل مي كند وحق التحريرمن را مي پردازد .

وي افزود :  من مشكل زمان نداشتم ،  به جاي اين 122هزارتومان كتاب ، يك چك براي شش ماه بعد درخواست كردم ، يعني من حاضر بودم يك سال بعد حق التحرير را بگيرم اما ناشرگفت من به جاي پول ، كتاب مي دهم.

گودرزي درباره ي شكل قراردادهايي كه ميان ناشر و مولف بسته مي شود ، گفت : اصل قرار داد ميان ناشر و مولف درايران چيزي صوري است كه بيشتر به نفع ناشران تنظيم مي شود وبه گونه ايست كه  اگر زماني ناشربه مشكل بر خورد هميشه حق با ناشر است .