نقطه عزیمت فلسفه اسلامی قرآن است/ برخی بدنبال اختلاف عرفا با قرآن هستند

به گزارش خبرنگار مهر، دومین جلسه مناظره مهدی نصیری و حجت الاسلام محسن غرویان در باب "نسبت اسلام با عرفان و فلسفه " چهارشنبه 20 مهرماه از شبکه 4 پخش شد.

حجت الاسلام محسن غرویان استاد حوزه علمیه قم با تأیید این مطلب که عرفان و فلسفه اسلامی امری تعالی بخش است، تصریح کرد: عرفان و فلسفه اسلامی شارح بیانات اهل بیت(ع) هستند.

در ادامه مهدی نصیری در پاسخ به سخنان غرویان گفت: عرفان و فلسفه هر دو مدرسه جدایی از مدرسه اهل بیت هستند.

وی به مانند جلسه گذشته خاستگاه عرفان و فلسفه را یونان دانست و با اشاره به اینکه جدی ترین مسئله عرفان معرفت الله است به قرائت حدیثی از پیامبر پرداخت و گفت: بر طبق این حدیث منبع عرفان حقیقی قرآن و عترت است.

وی در ادامه با اشاره به چندین روایت اسلامی تاکید کرد: روایات و قرآن سرشار از استدلال های عقلی هستند و ما مناظرات پیامبر و اهل بیت را در این زمینه داریم و اشتباه بزرگ فلاسفه این است که به جای مراجعه به اهل بیت به ارسطو، افلاطون و ... رجوع کردند.

حجت الاسلام غرویان با اشاره به وجود بسیاری از فقهای شیعی که از نامداران فلسفه و عرفان نیز هستند ملاصدرا، علامه طباطبایی، شهید مطهری، امام خمینی(ره) و ... را از جمله این اشخاص برشمرد و با رد سخنان نصیری تاکید کرد: آیا حضرت امام که در عین فقاهت فیلسوف و عارف بود و مکتب قرآن و اهل بیت را در دنیا احیا کرد به قرآن و سنت و روایات اهل بیت رجوع نداشت که آقای نصیری چنین استدلال می کنند که فلاسفه به اهل بیت مراجعه نمی کنند مگر ملاصدرا شرح اصول کافی ، تفسیر قرآن و .. را ننگاشت و مگر علامه طباطبایی در مکتب قرآن و اهل بیت گام ننهاد و همه این بزرگواران تاکید داشتند که فلسفه را برای پاسخگویی به شبهات بخوانید.

غرویان بر عدم ژرف اندیشی نصیری در بیان مطالبش تاکید کرد و گفت: روایات ما اوج فلسفه و عرفان است .

در ادامه نصیری با خواندن مطالبی از کتب عرفانی و بیان احادیثی از ائمه اطهار بر تقابل تفکر فلاسفه و عرفا با مکتب اهل بیت تاکید کرد .

حجت الاسلام غرویان نیز با رد سخنان نصیری و قرائت حدیثی از امیرالمومنین تصریح کرد: حضرت علی(ع) در حدیثی می فرمایند خداوند از مخلوقاتش و ملکش جدا نیست پس این فلسفه است که به تبیین و فهم این سخنان کمک می کند.

غرویان با بیان اینکه نصیری هنوز تعریف خود را از وحدت وجود بیان نکرده است تاکید کرد: وحدت وجود یعنی همه عالم هستی خدا و تجلی آن است .

وی خطاب به نصیری گفت: کدام عارف و فیلسوف گفته که این شیشه یا این کتاب خداست که شما به این مسائل می پردازید و بدون پرداختن به بحث حدوث مطالبی را بیان می کنید .

در ادامه نصیری با استناد به برخی سخنان عرفا تصریح کرد: این آقایان معتقدند که خداوند وجود نامتناهی است که جایی برای وجود غیر نگذاشته است در حالیکه اهل بیت(ع) این مسئله را به این صورت بیان نمی کنند.  عرفا قائل به عینیت خالق و مخلوق هستند در حالیکه اصلا این بیان با کلام اهل بیت سازگار نیست.

نصیری افزود: وحدت وجود یعنی هر مخلوقی آیه ای است بر ازلی و خالق بودن خدا و این تعریفی است که آقای غرویان از وحدت وجود دارد در حالیکه نه فلاسفه و نه عرفا قائل به این تعریف نیستند و سخنی دیگر دارند.

وی با اشاره به برخی گفته های عرفا تصریح کرد: آنها معتقدند همین که به یقین رسیدی شریعت از تو ساقط است و سه اصطلاح جعلی شریعت، طریقت و حقیقت را در این زمینه طراحی کرده اند.

سردبیر فصلنامه سمات، استناد غرویان به دعای عرفه امام حسین (ع) را مورد اشکال قرار داد و گفت : ذیل دعای عرفه از امام حسین(ع) نیست و به گفته یکی از علما به احتمال زیاد این بخش از دعا انشای یکی از عرفای مصری به نام "ابوعطا مصری" است و باید بگویم که عرفا و فلاسفه خدای نامتناهی، مادی ، مرکب را ترسیم می کنند.

در ادامه حجت الاسلام غرویان اشکال روشی بر سخنان نصیری گرفت و گفت: ایشان گزینشی برخورد می کند و از عبارات کسانی که به عنوان صوفی و عارف سخن گفته اند تکه هایی را انتخاب می کنند در حالیکه ملاصدرا در جلد 2 اسفار می گوید مگر برآن فلسفه ای که قواعد آن مخالف شریعت است.  پس اگر نقد می کنید همه مطالب را ببینید نه بخشی از آن را . مگر قرآن نمی فرماید تمام دریاها، صحراها، آسمان و ... آیات الهی هستند شما آیه بودن را در حمار صادق نمی دانید؟ شما برای اینکه فلاسفه و عرفای اسلامی را بکوبید مدام از کلمه حمار در سخنان آنها نسبت به خدا استفاده می کنید.

نصیری در پاسخ به سخن قرویان که گفت ملاصدرا در فلسفه ای که مخالف شریعت است لعنت می فرستد گفت: در میان شیعه یک فیلسوف و عارف نداریم که ادعا کند سخنش خلاف شریعت اسلام است و اصلا تمام 72 فرقه اسلامی همه خدا را حقیقت می دانند. نقطه عزیمت ملاصدرا از قرآن و عترت نیست بلکه نقطه عزیمت فلسفه ملاصدرا و فلاسفه قبل از او ارسطو و افلاطون بوده اند نه قرآن و عترت در حالیکه معلم اول خدا و معلم دوم اهل بیت هستند.

در پایان این نشست غرویان در پاسخ به نصیری با قرائت آیاتی از قرآن تاکید کرد: نقطه عزیمت حکمت و فلسفه اسلامی قرآن است و ملاصدرا الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه را بر اساس آیات قرآن شروع کرد. افلاطون، ارسطو و .. که ملاصدرا در الاسفار از آنها یاد می کند می گوید که ما از آنچه که آنها گفته اند آنچه موافق قرآن و سنت است را می پذیریم و در غیر این صورت آن را رد می کنیم و بنده نمی دانم انگیزه اینکه برخی می خواهند بین عرفا و فلاسفه با قرآن و عترت اختلاف بیندازند چیست.