ايران در رديف بزرگترين كشورهاي وارد كننده روغن نباتي در جهان است

به گزارش خبرنگار اقتصادي مهر، سالانه يك ميليون و 100 هزار تن روغن نباتي دركشور مصرف مي شود كه از اين ميزان تنها حدود 100 تا 120 هزار تن  آن در داخل توليد  و بيش از90 درصد يعني يك ميليون تن آن ازخارج  كشور وارد مي شود .
براساس اين گزارش ميزان توليد دانه هاي روغني سالانه 400 هزار تن برآورد شده كه از اين ميزان حدود 120 هزار تن روغن توليد  و مابقي به صورت  كنجاله براي دامداري و مرغداريهاي صنعتي استفاده مي شود .
با توجه به بالا بودن چشمگيرواردات دانه هاي روغني ، وزارت جهاد كشاورزي اقدام به تهيه طرحي در زمينه خودكفايي روغن نباتي طي ده سال كرده  است  بطوريكه  قرار است مطابق اين طرح ميزان وابستگي به روغن نباتي  از90 درصد به 23 درصد  كاهش يابد و در طول اين مدت  73 درصد روغن و 5/53 درصد كنجاله براي صنعت دام و طيور در داخل كشور توليد شود .
اين درحالي است كه با توجه به گذشت چند ماه از تدوين طرح خودكفايي در دانه هاي روغني اين طرح هنوز اجرايي نشده و به گفته مسئولان ،  اين طرح هنوزدرسازمان مديريت و برنامه ريزي كشورقراردارد.
بررسي ها نشان مي دهد كه درحال حاضر سالانه حدود 2/1 ميليارد دلار ارزصرف واردات روغن نباتي و كنجاله سويا مي شود كه با اجراي  طرح خودكفايي در دانه هاي روغني  و كاهش واردات روغن خوراكي  مي توان حدود يك ميليارد دلار ارز صرفه جويي كرد .
براساس آمار موجود مصرف سرانه دانه هاي روغني قبل از انقلاب حدود 5/2 كيلو گرم بود كه اين ميزان درحال حاضر به 17 كيلوگرم رسيده و  با توجه به رشد جمعيت و ادامه روند كنوني مصرف و واردات روغن نباتي پيش بيني مي شود تا چند سال ميزان واردات اين محصول  سالانه  به دو ميليارد دلار برسد .
آمارجهاني نشان دهنده آن است كه سطح كاشت جهاني دانه هاي روغني دردو دهه گذشته حدود 75 ميليون هكتار افزايش يافته درحالي كه درهمين مدت سطح كشت غله 29 ميليون هكتاركاهش يافته است .
همچنين رشد بالاي مصرف روغنهاي نباتي در20 سال گذشته باعث شده كه كشورهاي چين ، هندوستان، مكزيك و پاكستان به عنوان وارد كنندگان عمده دانه هاي روغني باشند و تراز تجاري آنها درگروه روغن نباتي دانه هاي روغني منفي شود .
اين گزارش حاكي است عمده كشورهاي صادركننده روغن نباتي و دانه هاي روغني ، مالزي و اندونزي درصادرات روغن نخل و برزيل ، آرژانتين درصادرات سويا هستند .
بنابر آماروزارت جهاد كشاورزي امسال 72 هزارهكتار اراضي زير كشت كلزا، 60 هزارهكتار كنجد و آفتابگردان ، 108 هزارهكتار سويا و10 هزارهكتارزيركشت كلزا رفته است ، بنا براين آمار، متوسط توليد كلزا در ايران با وجود داشتن شرايط مناسب آب وهوايي يك هزار و 500 كيلو گرم درهكتارو متوسط توليد اين محصول درجهان حدود يك هزار و 430 كيلو گرم  برآورد شده است .
برآوردها حاكي از آن است كه براي توليد يك ميليون تن روغن درداخل كشورحداقل به 5/3 ميليون تن دانه روغني نياز است و پيش بيني مي شود در سال آينده ازمجموع كشت دانه هاي روغني در كشور 14 تا 15 درصد روغن مصرفي كشور يعني 140 تا 150 هزار تن روغن نباتي توليد شود .
ظرفيت كارخانه هاي روغن كشي دركشور به بيش از دو ميليون تن مي رسد و اين درحالي است كه براي دوميليون تن دانه روغني كارخانه هاي روغن كشي خودشان داراي انبارهستند و براي يك ميليون تن ديگردرسال آينده بايد انبارهاي جديد احداث كرد .
بررسي ها نشان مي دهد كه ميزان ضايعات دانه هاي روغني امسال دركشورمعادل ده درصد يعني معادل 50 هزار تن است و اين درحالي است كه براساس آمارجهاني ميزان ضايعات  دانه هاي روغني درجهان با رشد متوسط پنج درصد برآورد شده است .
دولت مي تواند با اجراي سياستهاي حمايتي از كشاورزان درقالب ارائه تسهيلات ، خريد تضميني و اجراي هرچه سريعتر طرح خودكفايي دانه هاي روغني موجب افزايش توليد روغن نباتي در كشور و كاهش وابستگي به واردات اين محصول شود .