به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب تازه دکتر دینانی با عنوان "جلالالدین دوانی، فیلسوف ذوق التاله" عصر سه شنبه 6 دیماه در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.
جلالالدین دوانی یکی از اندیشمندان ممتاز مکتب فلسفی شیراز است که به تازگی دکتر غلامحسین ابراهیمیدینانی کتابی با عنوان "جلالالدین دوانی، فیلسوف ذوقالتاله" نوشته و به همت انتشارات هرمس منتشر شده است.
دکتر غلامحسین ابراهیمیدینانی استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه جلال الدین دوانی یکی از چهرههای شاخص تفکر عقلی در جهان اسلام است او را وابسته به حوزه شیراز معرفی کرد.
وی افزود: فرهنگ اسلامی در ابعاد گوناگون غنی است ولی این غنای ادعا شده کمتر معرفی شده و کمتر توانسته ایم آنرا به دنیا نشان دهیم.
وی در ادامه به تفاوت فلسفه با سایر علوم پرداخت و گفت: تفاوت فلسفه با علوم دیگر این است که اگر در علمی عالم و دانشمند آن علم تاریخ آن علم را نداند باز هم میتواند دانشمند خوبی در آن حوزه باشد ولی در فلسفه اگر فیلسوف تاریخ فلسفه را نداند عیب بزرگی است و فیلسوف خوبی نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تاریخ عقلی جهان اسلام ماجرای غم انگیزی است گفت: در گذشته فلسفه رایج و مجاز نبوده است. قبلا فلسفه ممنوع بود و کفر به حساب میآمد. البته در جهان نیز باد موافق پرچم فلسفه نبوده است، اما به رغم این موضوع در ایران فیلسوفان زیادی درخشیدند.
دینانی تصریح کرد: بیشتر فیلسوفان جهان اسلام ایرانی بودهاند.به طوری که می توان گفت 90 درصد آنها ایرانی بودهاند.حتی متکلمان بزرگ جهان اسلام نیز اغلب ایرانی بوده اند، حتی در علوم اسلامی نیز قلم به دست ایرانیان بوده است.
مؤلف "جلالالدین دوانی، فیلسوف ذوق التاله" یادآور شد: از زمان هارون و مأمون که فلسفه یونان ترجمه شد، فلسفه در جهان اسلام رواج یافت. در تاریخ فلسفه جهان اسلام سه حوزه قابل شناسایی است، یکی حوزه شیراز، دیگری حوزه اصفهان و حوزه آخر حوزه تهران است. در حوزه شیراز جلال الدین دوانی و دشتکی ها را داریم. این حوزه بیشتر کلامی بود و به تدریج رنگ و بوی فلسفی به خود گرفت. این حوزه متعلق به قرون 8 و 9 هجری است.
وی در ادامه به بررسی حوزه اصفهان و تهران پرداخت و گفت: در قرن 11 حوزه اصفهان را داریم که ملاصدرا و میرداماد متعلق به این حوزه هستند و در حدود 100 سال پیش نیز حوزه تهران را داریم که حکیم جلوه و زنوزی متعلق به این حوزه هستند.
وی با اشاره به اینکه حوزه شیراز اولین حوزه رسمی فلسفی در جهان اسلام است گفت: صدرالدین دشتکی، غیاث الدین دشتکی و جلال الدین دوانی متعلق به این حوز ههستند. دوانی از دو فیلسوف بزرگ دیگر این حوزه قوی تر است.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: دوانی در آثار بعدی فیلسوفان چندان مورد اعتنا قرار نگرفته است. یکی از دلایل این امر این است که او قائل به اصالت ماهیت استپ، چون ملاصدرا قائل به اصالت ماهیت وجود است و مدعیان فلسفه خود را اصالت وجودی می دانند لذا توجه چندانی به دوانی نمیکردند.
وی تأکید کرد: از سوی دیگر دوانی شدیداً اشعری است و اشعری بودن ضد فلسفه است. لذا حرفهای دوانی بعد از ملاصدرا جدی گرفته نشد، بر این اساس هدف از نگارش این اثر معرفی این مرد بزرگ بوده است.
دینانی یادآور شد: دوانی به علوم زمان خود آگاه بود و آثار زیادی درباره علوم مختلف به نگارش درآورد.،در یکی از سفرهای خود که به بغداد داشت حالتی بر او وارد میشود و خود میگوید که حضرت علی(ع) به او گفت که چیزی بنویسد. بعد از آن حالت کتاب و رسالهای بسیار مهم مینویسد به نام الزورا.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: به نظر میرسد که ملاصدرا استفاده زیادی از این رساله کرده ولی اسمی از آن نبرده است. حرفهای مهم دوانی در این رساله آمده است، دوانی در این رساله معتقد است که خدا واجب الوجوب است و عالم چیزی جز نسبت با خداوند نیست، او نام این نسبت را ذوق التاله گذارده است.
این محقق فلسفه اسلامی در ادامه یادآور شد: دوانی متأثر از آن حالت که بر وی وارد شده عارفی علوی شده است. این مرد بزرگ مجهول مانده است،او شاگردان زیادی پرورش داد و نزد اساتید زیادی نیز آموخت. وی در ترکیه و هند بسیار شناخته شده است.ولی در کشور ایران که کشور خودش است ناشناخته باقی مانده است. دوانی دارای آرای فلسفی است و میتوان به او نام فیلسوف داد.
در ادامه این نشست حسن سید عرب پژوهشگر فلسفه نیز به بررسی آرای دوانی پرداخت و گفت: در تاریخ فلسفه اسلامی، حوزه شیراز نخستین حوزه فلسفی و عرفانی به شمار میرود.
وی تصریح کرد: چهره متشخص این حوزه دوانی است. کتاب دکتر دینانی این حوزه را روشن می کند. در واقع دوانی از لحاظ زمانی مابین دوره خواجه نصیر و ملاصدرا بوده است.او در شیراز به دنیا آمد و آثار قابل توجهی از خود بر جای گذاشت.
نظر شما