خانواده شطرنج به وفاق خوبي رسيده است

با وجود آنكه هنديها مدعي اخترا ع اين ورزش هستند اما شطرنج نخستين بار در ايران كهن وجود داشته و بازي آن مختص اشراف و بزرگان بوده است. اما با وجود اين قدمت تاريخي هنوز شطرنج آنچنان كه بايسته و شايسته است در بين جوانان و نوجوانان ما گسترش پيدا نكرده است.  بعد از فرمان حضرت امام (ره) مبني بر آزاد شدن شطرنج در كشور كه حدود 13 سال پيش اتفاق افتاد، اين ورزش مفرح، آرام آرام از لاك خود خارج و به سوي پيشرفت و تكامل گام برداشت.

در حال حاضر هدايت سكان شطرنج كشور بر عهده علي اصغر غلامرضايي است كه يك ماه و اندي پيش باكسب اكثريت قاطع آراي مجمع عمومي فدراسيون، رقباي خود را پشت سرگذاشت و بر كرسي رياست تكيه زد. او كه در اين مدت سكوت اختيار كرده بود دعوت خبرگزاري "مهر" را پذيرفت تا از فعاليت يكماهه در فدراسيون وبرنامه هاي آينده براي ما سخن بگويد.

*آقاي غلامرضايي جايگاه ورزش شطرنج را در ايران چگونه ارزيابي مي كنيد؟

*خوشبختانه طي 13 سال گذشته حركت هاي خوبي در شطرنج صورت گرفته كه موجب شده اين ورزش در بين جوانان جايگاه  ويژه اي داشته باشد، اما فكر مي كنم با توجه به پتانسيل هاي موجود در كشور جا دارد كه بيش از اينها به اين ورزش توجه شود. به طور كلي شطرنج تعريف درستي در جامعه ماندارد و هركس به نوعي با آن آشنا است. شطرنج ورزشي است كه هر حركت و مهره آن تعريف خاص خود را دارد. در اين بازي دو طرف با هم رقابتي نزديك را انجام خواهند داد و فرد در شرايط مختلف و آزمايش قرار مي گيرد. در اين ورزش فرصتي براي گشايش وجود دارد. رقابتهايي كه گاهي 6 ساعت طول مي كشد و ورزشكار اين رشته بايستي علاوه بر داشتن هوش سرشار، جسمي توانمند نيز داشته باشد. اينها گوشه هايي از ويژگيهاي ورزش شطرنج است كه باعث رشد و ارتقاء جوان و هر آن كسي كه با اين رشته آشنايي دارد مي شود.

از مزاياي ديگر اين رشته كم هزينه بودن آن است و نياز به امكانات آنچناني ندارد. از ديگر ظرفيتهاي شطرنج نوع بازي آن و فكري بودن آن است كه موجب شده افراد تحصيلكرده  نسبت به اين ورزش گرايش بيشتري داشته باشند.

همچنين اين ورزش جزء معدود رشته هايي است كه حضور بانوان در آن به لحاظ پوشش و نوع مسابقه محدوديت ندارد و رسانه هاي ديداري و نوشتاري براي درج اخبار و اطلاعات دچار مشكل و محدود يت نيستند. حتي شايد بتوان گفت: در اين رشته دختران بيش از پسران علاقه نشان مي دهند كه اين خود جاي اميدواري است. از سوي ديگر تنوع بازي در اين رشته و روشهاي مختلفي كه هر روز تغيير مي كنند، نشان از پويايي اين ورزش دارد و در نهايت اينكه اين ورزش با توجه به بي سروصدا و قابل انجام بودن در محيطهاي كوچك، مزاحمتي براي كسي ندارد.

همه اينها را براي يادآوري اين نكته گفتم : اين رشته قابليت رسيدن به عنوان ورزش اول كشور را دارد و با توجه به استعدادهايي كه ماداريم و ويژگيهاي موجود در اين ورزش كه در بالا بيان شد، كشور ما مي تواند حرفهاي زيادي براي گفتن داشته باشد. اما درخصوص د يد گاه و شناختي كه جامعه و مسوولان نسبت به اين ورزش دارند بايد بگويم متاسفانه چه در گذشته و چه حالا مسوولان ما شناخت لازم و كافي از اين رشته نداشته و نتوانسته اند آنگونه كه بايسته و شايسته است به اين ورزش بها بدهند.

از سوي ديگر در جامعه نيز شناخت افراد به تعدادي حركات محدود و ساده شطرنج خلاصه شده كه آنهم به دو دليل عدم اطلاع كافي آنها از اين رشته و نگاهي بوده كه بواسطه حرام بودن آن در سالهاي پيش بين مردم رسوخ كرده است.

همچنين رسانه ها و ارباب جرايد هم در اين رابطه كوتاهي كرده اند و آنگونه كه بايد و شايد اين رشته را به عموم معرفي نكرده اند. واقعا چرا  نبايد خبرنگار ويژه و تخصصي شطرنج در سطح مطبوعات و رسانه هاي ما نباشد تا مسائل و مشكلات اين رشته را به طور كارشناسي حلاجي كند. ضمن اينكه جامعه دانشگاهي وعلماي حوزه نيز حتي پس از فتواي حضرت امام نتوانسته يا نخواسته اند وارد اين حوزه شوند واين خود مشكلات عد يده اي را براي شطرنج كشورمان به ارمغان آورده است.

در حال حاضر عمده كساني كه در اين حوزه فعاليت مي كنند، كارمندان يا افراد تحصيلكرده و جوانان و نوجوانان كم سن و سال هستند كه غالبا از نظر تحصيلي و هوشي در مدارج بالايي قرار دارند. طبق آماري كه ما داريم حدود 30 هزار نفر در ايران به طور حرفه اي و نيمه حرفه اي اين رشته را دنبال مي كنند و تقريبا 30 قهرمان ملي و كشوري نيز در جامعه شطرنج وجود دارد. فكرمي كنم مواردي كه گفتم تا حدودي جايگاه و موقعيت شطرنج در ايران را مشخص كرده باشند.

* برنامه هاي آينده فدراسيون شطرنج چگونه تدوين شده است؟

دراينجالازم مي دانم از زحمات مديران پيشيني كه در اين عرصه زحمت كشيده اند تشكر كنم، برخلاف اينكه معمولا از زحمات   گذ شتگان قدرداني نمي شود، اما در اينجا جا دارد از تمامي عزيزاني كه براي رشد و اعتلاي شطرنج تلاش كرده اند صميمانه تشكر كنم.  در فدراسيون اساس كار را بر آموزش گذاشته ايم، بويژه براي دختران كه فكر مي كنم آنها توجه بيشتري به اين رشته دارند، اين كار مزاياي زيادي دارد كه از جمله مي توان به شناساندن، معرفي شطرنج و گسترده كردن  آن در تمام سطوح جامعه اشاره كرد.

در همين راستا ما بحث آموزش مربيان را در اولويت قرار داديم.  فكر مي كنم اگر مي خواهيم پيشرفت كنيم بايد مربيان كارآزموده و آشنا به دانش روزبه حد وفور داشته باشيم.  به همين خاطر كميته هاي آموزش و مربيان با حضور كارشناسان و پيشكسوتان اين رشته فعال شده كه اميدواريم با تلاشهاي اين عزيزان به استاندارد كردن شطرنج در ايران نزديك شويم.

از ديگري تلاشهايي كه در يكماهه اخير صورت گرفته راه اندازي "سايت پرتابل" فدراسيون شطرنج است كه اين امكان را براي تمام كاربران ايجاد مي كند تا از راههاي دور و نزديك با اين ورزش در تماس باشند و علاوه بر آموزشهاي معمول از آرشيو بازي هاي موجود در اين سايت بهره ببرند كه من اميدوارم با حمايت هاي سازمان تربيت بدني و بخش انفورماتيك آن هرچه سريعتر به اين مهم دست پيدا كنيم. وجود اين سايت عليرغم كم هزينه بودن و دستيابي آسان به صفحات آن حركت جديدي است كه به ما امكان مي دهد از دور ترين نقاط كشور هم علاقه مندان به شطرنج را جذب كنيم.

در كنار بحث آموزش مربيان و داوران و ورزشكاران بنا داريم، خبرنگاران علاقه مند به شطرنج را نيز زير پوشش بگيريم و با برپايي كلاسهاي مختلف آنها را با اين ورزش بيش از پيش آشنا سازيم تا شطرنج هم خبرنگار تخصصي داشته باشد. اگر اين مهم شكل بگيرد، ما بيش از گذشته از نظريات كارشناسي، نقد و نظرات رسانه ها بهره مند خواهيم شد كه مي تواند به رشد واعتلاي شطرنج كمك شاياني كند.

* به عنوان رييس فدراسيون شطرنج از بودجه اختصاص يافته به اين رشته راضي هستيد؟

به هر حال ما توقع آنچناني نداريم ولي از متوليان ورزش انتظار داريم كه ما را حمايت كنند. من مطمئنم اگر مسوولان سازمان زحمات انجام شده در فدراسيون را ببينند، قطعا نظرشان عوض خواهد شد و بودجه مناسب تري را به ما اختصاص خواهند داد. در حال حاضر بودجه ما حدود 80 ميليون تومان است كه بيش از نيمي از آن صرف امور استانها مي شود و مابقي مي ماند و يك دنيا كار انجام شده و نشده در فدراسيون.

فدراسيون شطرنج در دوره هاي قبل هتل ورزش و استخر، سوناي اختصاصي در اختيار داشت كه با درآمد حاصل از ان بسياري ازمشكلاتش را حل مي كرد اما در زمان رياست قبلي فدراسيون اين دو محل به سازمان واگذار شد تا ما از دو منبع مهم درآمدي محروم بمانيم. ضمن اينكه بودجه 120 ميليوني فدراسيون با كاهش 20 تا 25 درصد ما را دچار مشكلات زيادي مي كند. ولي ما تلاشهايمان را براي بازگرداندن اين دو محل صورت داده ايم و آقاي مهرعليزاده هم قولهايي داده اند و منتظر هستيم تا ببينيم چه مي شود.

ولي با اين وجود ما بيكار ننشستيم و با راه اندازي كميته فرهنگي و مشاركتهاي مردمي در پي جذب منابع مالي ديگري هستيم تا از طريق ارگانها، نهادها و مجامع مختلف بودجه فدراسيون را تقويت كنيم. اگر يكي از اين باشگاهها هزينه نقل و انتقال يكي از بازيكنانشان را به شطرنج اختصاص مي دادند ما هيچ مشكلي نداشتيم،  اما چه سود كه در فوتبال و ورزشهايي از اين دست همه دنبال حاشيه هستند و به بطن كار ورزشهاي ديگر كمتر توجه دارند.

* در زمينه استعداد يابي و پرورش چهره هاي آينده ساز چه برنامه هايي داريد؟

در حال حاضر شوراي استانها و استعداديابي فدراسيون فعال شده و قصد داريم تا از اين طريق چهره هاي نخبه راجذب كنيم. ضمن اينكه شطرنج يك بازي فكري است و به ميزان هوش و درايت افراد بستگي دارد كه آنهم منطقه و محل نمي شناسد و همه مناطق از نظر ما مستعد هستند و تنها نياز به توجه و حمايت دارند.

* مشكلاتي كه قبل از انتخابات فدراسيون شطرنج بوجود آمده بود را چطور ارزيابي مي كنيد؟

من فكر مي كنم انتخابات ديگر تمام شده و حرفهايي هم كه در اين زمينه گفته مي شود بايد خاتمه پيدا كند. ما براي كار كردن آمده ايم و نمي خواهيم مانعي در راه پيشرفت شطرنج باشيم، من به شخصه حمايت آقاي مهرعليزاده از فرد خاصي را ند يدم و اگر هم حرفي بود، بيشتر به خاطر شناخت كم از بنده بوده است والا در حال حاضر تمام دوستان ما در سازمان نسبت به فدراسيون شطرنج محبت دارند و از ما حمايت مي كنند.  در مورد كانديداهانيز به همه آنها احترام مي گذارم و  بر ايشان ارزش زيادي قائلم و در جلسات متعددي كه با آنها داشتم حضورشان را درجمع خانواده شطرنج خواستار شدم كه خوشبختانه تمام دوستان جواب مثبت دادند و امروز شطرنج در وفاق خوبي به سر مي برد.

* براي ارتقاء و رشد قصد نداريد از تجربه مربيان خارجي بهره بگيرد؟

اتفاقا صحبتهاي مقدماتي براي حضور دو مربي خارجي براي هدايت تيم ملي بزرگسالان انجام شده و كميته ملي المپيك نيز قول داده است از نظر مسايل ارزي ما را ياري كند. اميدواريم با حضور اين دو مربي كه احتمالا تا دو هفته ديگر شرايط حضور آنها در كشور مشخص خواهد شد، تيم خوبي را براي رقابتهاي جهاني يونان مهيا سازيم.

*اگر صحبت خاصي داريد، بفرماييد:

 لازم است در اينجا از تمام كساني كه براي شطرنج خالصانه زحمت مي كشند و بدون هيچ چشمداشتي و حتي با  هزينه هاي شخصي به رشد و اعتلاي اين ورزش كمك مي كنند، تشكر كنم . اميدوارم با مساعد ت و همكاري تمام اهالي شطرنج و حمايت هاي مسوولان ورزش كشور شطرنج را به جايگاه شايسته اي كه زيبنده نام ايران اسلامي است، برسانيم .