موسیقی مولفه ای برای مبادله فرهنگ‌‌ها/ موسیقی ایرانی و ظرفیت‌ نهفته آن

به گزارش خبرنگار مهر، موسیقی مردمی (popular) عام‌ترین شکل هنر است که در تمام طول تاریخ با بشر بوده و بار فرهنگی عظیمی را با خود منتقل کرده است.

موسیقی از ابتدایی‌ترین فرم های خود تا پیچیده‌ترین سمفونی‌ها، دارای رمزگان معنایی صریح و ضمنی است و واکاوی این رمزگان معنایی بازتابی از معانی موجود در جهان خارج است.

ماهیت انتزاعی هنر موسیقی سبب تبدیل این هنر به زبانی جهانی شده است و انتقال عناصر ساختاری و محتوایی این هنر در بین فرهنگ‌ها و ملل مختلف را در پی داشته است.بر این اساس، عناصر موسیقیایی در بین فرهنگ‌ها مبادله می شوند و سبب غنای موسیقی ملل مختلف می‌شوند.

موسیقی ایران همواره ظرفیت ها و استعدادهای نهفته فراوانی دارد که متاسفانه تا به حال از این ظرفیت ها و استعدادها بهره برداری مناسبی نشده است.

سال هاست که هر شخص بنابر دانش و سلیقه خود شرایط کنونی موسیقی ایران را به گونه ای تفسیر می کند و در صورت ناراضی بودن از آن دست به تلاشی در جهت تغییر وضع موجود و رسیدن به شرایط مطلوب می زند.

این جریان که فضای هنری ما را در چندین دهه گذشته شکل داده از طرفی امکان ورود و بررسی موضوعات متنوع و تجربه های تازه را فراهم می کند و از طرف دیگر نوعی آشفتگی و جدال دائمی به همراه دارد.

فعالیت 150هنرمند موسیقی در استان سمنان

کارشناس مسئول موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: حدود 150هنرمند زبده در زمینه موسیقی در استان سمنان فعالیت می کنند.

 نعمت الله قنبری نیکدل با بیان اینکه 9 آموزشگاه موسیقی در استان سمنان مشغول فعالیت هستند افزود: البته کانون های موسیقی شهرستان گرمسار و مهدیشهر نیز به عنوان تنها مراکز مجاز آموزش موسیقی در شهرستان های مزبور فعال می باشند.

وی از سه متقاضی دیگر برای تاسیس آموزشگاه موسیقی در گرمسار، سمنان و شهمیرزاد خبر داد.

کارشناس مسئول موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با اشاره به این مطلب که پس از تهران، استان سمنان به لحاظ اصالت و جدیت مباحث آموزش موسیقی و نیز اتخاذ شیوه درست نوازندگی و خوانندگی در جایگاه بسیار مطلوبی قرار دارد اظهار داشت: ابتدا باید آسیب ها و فرصت ها در هنر موسیقی شناخته شود تا چشم اندازی به صورت نسبی و تقریبی برای این هنر در استان سمنان ترسیم شود.

فعالیت 30 گروه موسیقی در استان سمنان

قنبری نیکدل از فعالیت موسیقی در محورهای آموزش، پژوهش و تولید و اجرا خبر داد و گفت: خوشبختانه اعضاء، کارشناسان و مشاورین موسیقی استان سمنان در سال های اخیر دارای همگرایی فکری و اعتقادی بوده اند و همگی البته با اختلاف گرایش یا سبک موسیقی به یک هدف مشترک اندیشیده و در همان راستا ایده پردازی کرده اند.

 وی با اشاره به این مطلب که حضور 12 فارغ التحصیل رشته موسیقی در مقطع  دکترا، کارشناسی ارشد، کارشناسی و کاردانی در سطح استان می تواند پشتوانه علمی خوبی محسوب شود، افزود: البته فعالیت 30 گروه یا نوازنده موسیقی در گرایش های سنتی، مقامی، کلاسیک و پاپ در سطح سنی پیشکسوت و جوان جزو موارد مهم و قابل مطرح است.

 قنبری نیکدل افزود: خیلی از استعداد یا ظرفیت های موسیقی استان به صورت بالقوه است که می توان با برنامه ریزی اصولی آنها را به مرحله فعلیت رساند.

وی با بیان اینکه برای برگزاری کنسرت، گروه ها یا نوازندگان متقاضی باید مدارک خود را به ادارات شهرستان محل سکونت ارائه کنند گفت: ابتدا نمونه کار در شهرستان تحت نظر کارشناس مسئول کانون موسیقی بررسی و در صورت تایید با نظر موافق به اداره کل ارسال می شود و در اداره کل آثار بازبینی نهایی شده و در صورت تایید  اطلاعات مربوط به گروه یا نوازنده به همراه مکان و ظرفیت سالن طی  نامه ای به دفتر موسیقی ارسال می شود.

نیکدل همچنین اضافه کرد: اخیرا صدور مجوز اجرای موسیقی مقامی و بومی به ادارات کل استان تفویض شده است.
 
رشد چشمگیر موسیقی استان سمنان در سه دهه اخیر

کارشناس مسئول موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با بیان اینکه طی دو سه دهه اخیر خصوصا از زمان تاسیس و فعالیت انجمن موسیقی استان سمنان درحوزه  های مختلف برنامه های موثر و چشمگیری اجرا شده است اظهار داشت: این فعالیت ها عمدتا با رویکرد آموزشی و پژوهشی بوده است.

 قنبری نیکدل اجرای گردشی نوازندگان و گروه های برگزیده پنجمین جشنواره موسیقی استان، دوره آشنایی با اصالت  های نوحه خوانی و مداحی، کنسرت پژوهشی استاد مجید کیانی با موضوع طبیعت در هنر موسیقی، دوئل پیانو و فلوت با حضور دو تن از نوازندگان بر جسته موسیقی کلاسیک از کشور ایتا لیا، دوره آشنایی با مبانی نظری موسیقی و اعزام سه گروه موسیقی استان به برنامه هفته فرهنگی و هنری در فرهنگسرای نیاوران تهران را از مهمترین برنامه های سالجاری در بخش هنر موسیقی برشمرد.

وی گفت: تدوام دوره های آشنایی با مباحث نظری موسیقی در سطوح بالاتر و تخصصی، با استفاده از اساتید برجسته موسیقی کشور، برگزاری دوره ها یا کلاس هایی با موضوعات خاص، حمایت و نظارت بر آموزشگاههای آزاد موسیقی، برگزاری کنسرت های پژوهشی اساتید موسیقی کشور، حمایت از طرح های پژوهشی موسیقی مورد تایید شورای پژوهشی اداره کل، حمایت و تشویق گروه های موسیقی استانی جهت اجرای صحنه ای با سطوح کیفی بالاتر، حمایت از تولید آلبوم موسیقی با استفاده از ظرفیت ها و عناصر بومی، برگزاری کنسرت موسیقی مقامی با حضور اساتید برجسته موسیقی مقامی کشور، برگزاری ششمین جشنواره موسیقی استان سمنان و برگزاری نخستین جشنواره موسیقی محلی استان سمنان از مهمترین برنامه های آینده است.

عمده ترین مشکل هنرمندان استان، نبود یک مرکز فعال، پویا و خلاق است
کارشناس مسئول موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان عدم تناسب بین هزینه ها و دریافت ها، عدم تدوام فعالیت ها، کم رونق شدن فعالیت های آموزشی به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه و نبودن یک مرکز  یا کانون فعال، پویا و خلاق در شهرستان ها جهت گرد همایی و نقش آفرینی هنرمندان موسیقی را از عمده ترین مشکلات عنوان کرد.

 قنبری  نیکدل با بیان اینکه باید برای رفع مشکلات موسیقی به دنبال ریشه و علت العلل  باشیم افزود: داشتن انجمنی که دارای پشتوانه  قوی  خصوصا به لحاظ مالی باشد می تواند نقش بسیار موثری در پیشرفت هنری موسیقی استان سمنان ایفاء نماید.

وی افزود: اعتبارات هنر موسیقی به صورت موردی و پس از ارائه  طرح یا برنامه در نظر گرفته می شود.

پیشکسوتان هنر موسیقی با نسل امروز ارتباط ضعیفی دارند

 رمضانعلی بیطرف یکی از هنرمندان موسیقی استان سمنان که از 18سال  پیش مشغول نوازندگی سه تار است در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: نسل موسیقی امروز خیلی خوب در هنر موسیقی فعالیت می کنند.

وی که مدت هاست از محضر استاد بهروز همتی مدرس مطرح تار و سه تار کشور کسب دانش و فن نوازندگی کرده با بیان اینکه نگرش نسل گذشته استان سمنان نسبت به هنر موسیقی خوب نبوده افزود: متاسفانه این نگرش بر روی کل عناصر موسیقی استان سمنان تاثیر گذار بوده است.

به گفته این هنرمند در شهرستان سمنان ارتباط بین پیشکسوتان با نسل امروز هنر موسیقی ضعیف است.

آسیب شناسی هنر موسیقی در استان سمنان

بیطرف از آسیب شناسی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان در بخش هنر موسیقی در سالهای اخیر خبر داد و عنوان کرد: خوشبختانه با حمایت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی از هنرمندان جوان خیلی از مشکلات بر طرف شده است.

این هنرمند اضافه کرد: اگر این حمایت ها ادامه دار باشد هنر موسیقی استان سمنان پیشرفت خواهد کرد.

به گفته وی باید برای پیشرفت هنر موسیقی اساتید برتر کشوری نه فقط افراد خاص به استان دعوت شوند.

 وی با بیان اینکه سطح آموزشگاهها متفاوت است، گفت: متاسفانه میزان شهریه همه آموزشگاه ها یکسان می باشد.

بیطرف همچنین ازمسئولان خواستار نظارت بیشتر بر روند آموزش موسیقی در آموزشگاه ها شد اظهارداشت: متاسفانه آموزشگاههایی هستند که ربطی به هنر موسیقی ندارند اما نه تنها این هنر را آموزش می دهند بلکه در این آموزشگاهها  سازهای مختلف هم فروخته می شود.

بیطرف با اشاره به این مطلب که گروه های ضعیف موسیقی با اجرای خود باعث تضعیف این هنر می شوند، اظهار داشت: بارها از مسئولان خواسته شده تا به همه درخواست ها برای اجراء جواب مثبت داده نشود.

وی ظرفیت استان سمنان را در هنر موسیقی را مطلوب ارزیابی کرد.
 
سطح هنرمندان موسیقی استان سمنان مشخص نیست

نیما مستشیری هنرمند دیگری که ده سال است به نواختن ویلن مشغول است در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: جایگاه و سطح هنرمندان موسیقی و آموزشگاه ها در استان سمنان مشخص نیست.
 
وی که نزدیک به شش سال است به صورت پیگیر از کلاس استاد ارسلان کامکار بهره می گیرد، با بیان اینکه در استان سمنان در زمینه موسیقی با کمبود استاد مواجه هستیم، افزود: متاسفانه گاها مدرسان و نوازندگان قدرتمندی به دلیل مسائلی مانند کمی تعداد شاگردان تدریس را رها میکنند در حالی که مدرسانی ناکار آمد تعداد زیادی شاگرد دارند.
 
این هنرمند با بیان اینکه ارتباط بین مدرسان و نوازندگان موسیقی در استان کم است گفت: البته بین پیشکسوتان هنر در زمینه موسیقی با نسل جوان در این استان همدلی وجود ندارد.

 مستشیری ازمسئولان خواستار نظارت بیشتر بر روی هنر موسیقی شد و عنوان کرد: باید از این هنر در استان حمایت شود.

این هنرمند عدم شناخت از اساتید برتر موسیقی استان، نداشتن فضاهای مناسب برای تمرین و منسجم نبودن همه هنرمندان موسیقی استان را از عمده ترین مشکلات برشمرد.
 
سطح موسیقی استان سمنان پایین است

وصال صالحیان هنرمند نام آشنای دیگری که در جشنواره کشوری جوان مقام اول را در نوازندگی سنتور بدست آورده در گفتگو با خبرنگار مهر، بر این باور است که، با توجه به اینکه استان سمنان نزدیک به پایتخت است اما سطح موسیقی آن پایین می باشد.

وی که از فعال ترین هنرمندان حاضر در جشنواره های موسیقی استانی است و در بخش تکنوازی جشنواره مقامی جز مقام های نخست ندارد با بیان اینکه متاسفانه تا کنون در استان سمنان پنج جشنواره در زمینه موسیقی برگزار شده عنوان کرد: برگزاری جشنواره در پیشرفت هنر موسیقی تاثیر گذار است.

صالحیان تصریح کرد: در استان سمنان جشنواره  موسیقی هر دو سال یکبار برگزار می شود واین  امر نه تنها باعث پیشرفت نمی شود بلکه باعث جلوگیری از پیشرفت این هنر در استان می شود.

صالحیان با اشاره به این مطلب که باید در جشنواره ها از افراد متخصص برای داوری استفاده شود افزود: متاسفانه ما در برخی از جشنواره های برگزار شده در استان شاهد این مسئله بودیم که گاه داورها در مورد سازی قضاوت کرده اند که در آن مهارت و آگاهی کافی نداشته اند.

عدم تخصص کافی مسئولان، مهمترین مشکل موسیقی استان سمنان

به گفته وی با برگزاری جشنواره های مختلف می توانیم انگیزه هنر را برای هنرمندان ایجاد کنیم و نفرات برتر را برای شرکت در جشنواره های کشوری معرفی کنیم.

این هنرمند20ساله، که 14سال می باشد به فراگیری موسیقی مشغول است، نداشتن حق انتخاب در سازهای مختلف، کمبود استاد موسیقی، عدم حمایت مسئولان، عدم آگاهی، عدم  تخصص کافی مسئولان موسیقی استان و بی توجهی به این هنر را از مهمترین مشکلات  دانست.

وی با تاکید براین که باید در مدیریت موسیقی از افرادی استفاده شود که تخصص داشته باشند اظهار داشت: باید هنرمندان موسیقی برای بالا رفتن علم خود در زمینه هنر موسیقی و تحصیلات آکادمیک از شهر و شهرستان خارج شوند تا توانایی هایی لازم را در زمینه هنر موسیقی کسب نمایند.

صالحیان با بیان اینکه باید اساتید موسیقی از افراط، تفریط و حاشیه ها در این هنر بپرهیزند و دست از اعمال سلیقه های شخصی برداند، از مسئولان استان خواست تا از استادهای مختلف کشوری در سطح استان استفاده کنند.

فضای تدریس موسیقی دچار سردرگمی است

 سینا فرزامی راد یکی دیگر از هنرمندان استان است که به گفته خود بیش از 15 سال است به فراگیری تمبک و ریتم مشغول است و به خبرنگار مهر می گوید: در موسیقی ما موارد نادرستی جا افتاده، نوازنده ای 30 سال ساز زده اما یک دهم آن کلاس نرفته و استاد ندیده است و یا حاصل 30 سال ساز زدنش با 5 سال ساز زدن یک فرد 12 ساله قابل مقایسه است و این باعث تعجب و شرمندگی است.

وی که به تازگی از استاد آرش فرهنگ فر اجازه ی تدریس سبک این استاد را در استان سمنان دریافت کرده است در ادامه می گوید: که تمام این سال ها به فراگیری و تلاش در این سبک مشغول بوده و هنوز هم دست نیافته بسیار دارد.

فرزامی راد همچنین افزود: فضای تدریس موسیقی به حدی دچار سردرگمی است که گاه هنرجویی مدت ها در یادگیری ساز مطلوب خود به خطا می رود و زمانی متوجه می شود که خیلی آسیب دیده و یا بدتر از این کسانی هستند که در بهترین حالت در همین شهر بین مدرسین در ساز تخصصی خود درجه 2 یا 3 هستند ولی در کمال تعجب چند ساز دیگر هم آموزش می دهند و جالب اینکه تمام ساز هایی را که آموزش می دهند خودشان به شاگردان می فروشند.

وی همچنین معتقد است که: ما در فرهنگ موسیقی شهرمان نمی توانیم اثری مثبت مشاهده کنیم مگر اینکه نسلی پرورش بدهیم که مسائل را به گونه ی درست بشناسند و لازمه آن امر این است که دوستانی که در نوازندگی و علم موسیقی راه درست را رفته اند و درست آموخته اند از زیر بار تدریس به هر دلیلی شانه خالی نکنند.

در پایان فرزامی راد از مسئولان خواستار این شد که به جشنواره های موسیقی استان اهمیت بیشتری داده شود و از اساتیدی برای داوری جشنواره ها استفاده شود که سطح نوازندگی و علمشان دست کم از نوازندگان جشنواره پایین تر نباشد.
.............................
گزارشگر: اعظم سالار