به گزارش خبرنگار مهر، این هنر که همواره برای پیشکشی و نشان دادن استعداد و ظرافت ایرانیان به سفرا و وزرای کشورهای خارجی هدیه می شد در دوران ناصرالدین شاه به دلیل حجم بالای سفرهای وی و کم بودن تعداد نگارگران مسلط به این کار از ایران خارج شد و به کشورهای اروپایی سفارش داده شد.
این کار سبب از بین رفتن تقاضا در ایران و در نتیجه منقرض گشتن این هنر شد. از آن زمان تا به امروز جز بقایای مانده از این هنر اثر تازه ای از آن به عرصه نرسیده است تا جایی که این هنر در زمره هنرهای از بین رفته به حساب می آید.
تحقیقات و کاوشهای انجام شده نشان می دهد که مینای ایرانی سر از تمام اقصی نقاط دنیا در آورده و همواره به عنوان کالایی گران قیمت و سرشار از زیبایی و ظرافت در موزه ها و گالری ها نگهداری می شود.
علی پروازی هنرمند نگارگر تبریزی که پس از ۱۵ سال تحقیق درباره این هنر به خاک سپرده شده، موفق به احیاء آن شده است، گفت: مینا تزینی است که با شیشه های رنگی بر روی فلزات انجام می شود که البته مرغوبترین آثار مربوط به مینای ایرانی بر روی طلا با الماس و جواهرات صورت گرفته که در گذشته هنری کاملا درباری به شمار می آمد.
وی درباره انگیزه احیای این هنر افزود: من با مدرک فلسفه اسلامی وارد بازار جواهرات شدم و به دلیل علاقه خاصی که به هنر اسلامی داشتم مینای ایرانی را در میان آثار گذشته برگزیدم.
تحقیق در بین آثار نوشتاری و منابع، اطلاعات خاصی به من و برادرم که شدیدا علاقمند به این هنر بودیم ارائه نداد. به همین جهت مدتهای طولانی به بررسی دیداری در خزانه جواهرات ایران در موزه بانک ملی پرداختیم تا جایی که به دلیل مراجعات متعدد برای ورود به این خزانه با مشکل رو به رو شدیم.
تحقیق در بین آثار نوشتاری و منابع، اطلاعات خاصی به من و برادرم که شدیدا علاقمند به این هنر بودیم ارائه نداد. به همین جهت مدتهای طولانی به بررسی دیداری در خزانه جواهرات ایران در موزه بانک ملی پرداختیم تا جایی که به دلیل مراجعات متعدد برای ورود به این خزانه با مشکل رو به رو شدیم.
پروازی درباره روشهای آموختن این هنر اظهار داشت: تحقیق دیداری و دست یافتن به برخی از منابع دست نویس در کنار تحقیقات ۱۵ ساله در آزمایشگاه بر روی مواد مینا منجر به این شد که بتوانیم آثاری همسنگ گذشته این هنر خلق کنیم.
این هنرمند تبریزی با اظهار خرسندی از کمکهای معنوی میراث فرهنگی از هنر مینا، تصریح کرد: متاسفانه در کنار حمایتهای معنوی کمک مادی خاصی به جز یک وام به ما تعلق نگرفت تا جایی که مجبور هستیم برای ادامه کار آثار را به فروش برسانیم چرا که قادر به نگهداری از آنان در داخل ایران نیستیم. ضمن اینکه عمده خریداران این هنر را کلکسیون داران کشورهای اروپایی چون فرانسه و انگلیس در بر میگیرند.
این هنرمند تبریزی با اظهار خرسندی از کمکهای معنوی میراث فرهنگی از هنر مینا، تصریح کرد: متاسفانه در کنار حمایتهای معنوی کمک مادی خاصی به جز یک وام به ما تعلق نگرفت تا جایی که مجبور هستیم برای ادامه کار آثار را به فروش برسانیم چرا که قادر به نگهداری از آنان در داخل ایران نیستیم. ضمن اینکه عمده خریداران این هنر را کلکسیون داران کشورهای اروپایی چون فرانسه و انگلیس در بر میگیرند.
وی با اظهار تاسف از عدم توان مالی برای نگهداری این آثار بیان کرد: به دلیل گران بودن طلا، الماس و جواهرات که از مواد اولیه شروع این کار هستند و مدت زمان طولانی که صرف ساخت می شود، اثر تمام شده بسیار گران است به همین خاطر دولت توان خرید چنین آثاری را ندارد، از سوی دیگر کمیته ای نیز برای خرید این آثار وجود ندارد گر چه میراث فرهنگی و حوزه هنری از تولید اینگونه آثار حمایت معنوی می کنند اما در نهایت خریداران متعلق به کشورهای دیگری هستند و این هنر از کشور خارج می شود.
پروازی، سبک کار خود را در شروع متعلق به دوره قاجار دانست و گفت: در ابتدا به دلیل عدم تسلط زیاد بر نوع کار سعی در تقلید از دوران قاجاریه کردیم و طرح ها منطبق با آن زمان بود اما به مرور زمان هنر اسلامی و استفاده از طراحی قرآنی را نیز لحاظ کردیم تا آثار قابل استفاده در بقاع متبرکه کشور نیز باشند.
این هنرمند از آموزش چند تن از هنرمندان نگارگری در تبریز خبر داد و افزود: در حال حاضر چند تن از هنرمندان نگارگر استان با ما همکاری دارند که علاوه بر آموزش به کار نیز می پردازند اما هنوز هیچکدام از مسئولین پایگاهی را برای آموزش رسمی این هنر در سطح کشور تعیین نکرده اند.
وی چاپ مجموعه کتابهای تحقیقاتی در زمینه هنر مینای ایرانی را از جمله کارهای پژوهشی نام برد و اظهار داشت: این مجموعه در حدود ۳۰ جلد است که به بررسی هنر مینای ایرانی از گذشته تا به امروز می پردازد و احتمالا به همت حوزه هنری استان به چاپ خواهد رسید.
----------------------
گزارش از یعقوب قلندری نژاد
نظر شما