به گزارش خبرنگار مهر، آیین گشایش اولین همایش ادبیات تطبیقی پیش از ظهر امروز چهارشنبه 24 خرداد در تالار مولوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
احمد خاتمی رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی در این مراسم گفت: به نظر می‌رسد ادبیات تطبیقی در جامعه ما و همچنین جامعه جهانی به تازگی کشف شده است. بنابراین فاصله زمانی ما با ادبیات اروپا و غرب هم در این تازگی تاثیر دارد و به همین دلیل هم شاید شاهد جایگاه مطلوبی در زمینه ادبیات تطبیقی در کشورمان نیستیم. البته فعالیت‌هایی مانند تشکیل انجمن ادبیات تطبیقی در کشور انجام شده است که نویدبخش هم هستند. بنابراین انتظارمان در این زمینه در حد امکانات موجود است.
وی افزود: دانشگاه‌های ما هنوز بستر مناسبی را برای شکل‌گیری ادبیات تطبیقی فراهم نکرده‌اند و امیدواریم تلاشی که دوستانمان در این زمینه می‌کنند، به نتایج مطلوب برسد. در این عرصه محدودیت‌های فراوانی از جمله زبان، وجود اساتید مجرب، نیازسنجی‌ها و تهیه سرفصل‌های لازم پیش روی ماست. به نظرم سرعت شکل‌گیری بستر ادبیات تطبیقی را باید افزایش بدهیم چون نیازمند حضور علمی در صحنه جهانی هستیم که همه هم اذعان دارند که اگر ایران بتواند در عرصه جهانی عرض اندامی داشته باشد، بخش اعظمی از آن با تکیه بر ادبیاتش است که در قرون هفتم و هشتم یکه‌تاز میدان جهانی بوده است.
این محقق در ادامه گفت: بازیافت چنان موقعیتی نیازمند این است که بتوانیم در عرصه‌های جهانی خودمان را عرضه کنیم و برای این کار هم چاره‌ای نداریم جز این که به تقابل با ادبیات جهان بپردازیم که اکثر این تقابل هم در قالب ادبیات تطبیقی اتفاق خواهد افتاد. از دانشجویان عزیزی که در رشته‌ای غیر از زبان فارسی تحصیل می‌کنند، درخواست می‌کنم که پایان‌نامه‌های خود را به این سمت ببرند که ادبیات فارسی را در دوره‌های مختلف زمانی با ادبیات جهان تطبیق بدهند. امروز هویت ملی و دینی ما در گرو نوعی عرضه ادبیات فارسی در میدان‌های جهانی است و این اتفاق نمی‌افتد مگر این که باب ادبیات تطبیقی را با ساز و کار مناسب و به صورت هدفمند به انجام برسانیم.
خاتمی گفت: اگر ما به بازار ادبیات تطبیقی رونق ببخشیم و داد و ستدهای علمی در سایه ادبیات تطبیقی شکل بگیرد، شاید با واقعگرایی بیشتری بتوانیم در حوزه ادبیات فارسی صحبت کنیم. امروز شعارگونه درباره ادبیات فارسی صحبت می‌کنیم که چنین است و چنان. درست است که در شکوه زبان فارسی تردیدی نیست ولی مهم این است که دانشجویان ما با چه میزان اطمینان از این موضع دفاع می‌کنند و در سمینارهای علمی بین‌المللی حرفشان را به کرسی می‌نشانند. امروز باید واقعگراتر و واقع‌بینانه‌تر به مسائل نگاه کنیم. قطعا ادبیات فارسی در طول ادوار تابنده بوده است اما این موضوع به این معنا نیست که خودمان را تک تاز ادبیات دنیا بدانیم. بنابراین توجه به ادبیات تطبیقی می‌تواند پشتوانه علمی ما را برای حرف‌هایی که می‌خواهیم بزنیم، قوی‌تر کند.
رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی افزود: در پرتوی ادبیات تطبیقی است که می‌توانیم زیبایی و زشتی‌های ادبیات جهان را ببینیم. توجه به فرهنگ ملل دیگر، استفاده از دستاوردهای آن‌ها و آشنایی با آداب و رسوم دیگر اقوام با توجه به ادبیات تطبیقی است که میسر می‌شود. به عنوان یک معلم ادبیات بسیار متاسفم که گاهی نقض‌هایی را در متون درسی‌مان می‌شوم. این عیوب باید با اساتید پیشگام و پیشکسوت رفع و رجوع شود. ما هنوز در دانشگاه‌هایمان برداشت صحیحی از ادبیات تطبیقی نداریم. با خواندن برخی پایان‌نامه‌ها متوجه می‌شوم که دانشجویان ما حتی در مقاطع تکمیلی هم برداشت درستی از ادبیات تطبیقی ندارند. این نگرانی‌ها درباره تشخیص درست ادبیات تطبیقی در جامعه علمی ما وجود دارد. گاهی نویسنده یک مقاله تصور می‌کند که در حال انجام دادن فعالیتی در عرصه ادبیات تطبیقی است اما اشتباه می‌کند و هیچ قدمی در این راه برنداشته است.
وی گفت: یک نکته درباره ادبیات تطبیقی این است که سعی کنیم زبان را در آن، دوگانه ببینیم. نکته دوم این که فعالیت در زمینه ادبیات تطبیقی باید مستند باشد. دانشجویان ما برای ورود به ادبیات تطبیقی نیازمند مطالعات تاریخی هستند. اشکال دیگری که باید به سرعت برای از بین بردنش همت کنیم، استفاده از منابع ترجمه شده است. ورود به عرصه ادبیات تطبیقی مستلزم مقدماتی است که اگر فراهم نشده باشد، نباید به کسی اجازه ورود به این حیطه را دارد. فرد باید به دو زبانی که در کار تطبیقی‌اش بررسی می‌کند، آشنا باشد.
مولف کتاب «متن ویراسته و شرح کامل تاریخ جهانگشای جوینی» ادامه داد: در برخی از آثاری که درباره ادبیات تطبیقی در کشور و توسط محققان جوانمان منتشر می‌شود، گاهی شکوه ادبیات فارسی نادیده گرفته می‌شود و مخاطب آن اثر احساس می‌کند که نویسنده کمر به نشان دادن ضعف‌های زبان فارسی بسته است و خود را به کل در مقابل زبان دیگر باخته است. مطرح کردن نقاط ضعف کار صحیحی است اما در برخی از این آثار گاهی هیچ گونه عرقی به زبان فارسی دیده نمی‌شود. امیدوارم همایش‌هایی مانند همین همایش، شکوه و عظمت زبان فارسی را به عنوان یک قصد و غرض مد نظر داشته باشند.
در ادامه بهمن نامور مطلق دبیر علمی این همایش گفت: چون از وقت تعیین شده گذشته است که البته این هم انتقادی به خودمان است، سعی می‌کنم هیچ صحبتی نکنم ولی به اندازه یک سال حرف دارم. امروز شناخت ما نسبت به ادبیات تطبیقی زیاد شده است و متاسفم که بگویم در این باره نه در جهان که در منطقه هم از کشورهای دیگر مانند کشورهای ترک زبان و شبه قاره هند عقب‌تر هستیم. امروز شبه قاره صاحب ادبیات تطبیقی است.
وی گفت: چون پنل‌های تخصصی همایش باید هرچه سریع‌تر شروع شود، فقط از همه دوستان تشکر می‌کنم.
نظر شما