حجت الاسلام سید محمدکاظم طباطبایی رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث در مورد سابقه و علل توهین به پیامبر اسلام (ص) در طول تاریخ به خبرنگار مهر گفت: ساب النبی اصطلاحی است که در فقه مورد توجه بوده و حکمش مشخص است. در مورد مجازات توهین به پیامبر (ص) بین شیعه و سنی اختلافی نیست یعنی کسی که به پیامبر(ص) توهین کرده و یا دشنام بدهد حکمش اعدام است.
وی افزود: در مورد قرآن آیات مکی در زمانی بوده که مسلمانان در اقلیت بودند و قرآن جریان استهزاء پیامبر(ص) توسط مشرکین را مطرح می کند، اما موضع گیری فقهی و حقوقی در مورد آنها نمی کند چون مسلمانان در آن زمان در موضعی نبودند که بتوانند در این مورد تصمیم گیری کنند، البته قرآن بر عقاب اخروی تأکید می فرماید. در روایاتی که در مدینه و در دوره های بعد از ائمه (ع) مطرح شده نیز مجازات ساب النبی(ص) اعدام است.
نسبت برجستگی اسلام و سابقه طولانی توهین به پیامبر اسلام(ص)
این پژوهشگر تاریخ اسلام و علوم حدیث در مورد سوره « مسد» که خداوند می فرماید« تبت یدا ابی لهب و تب» که ناظر بر نفرین و لعن الهی در مورد آزار دهندگان پیامبر(ص) است، گفت: کارهای ابولهب جدای کار تبلیغاتی که علیه پیامبر(ص) می کرد بیش از سب بود و با آزار و اذیت پیامبر اکرم(ص) همراه بود. این آیه تنها معیار نیست بلکه ما برخوردهای شدیدتری در دوره های بعد و سنت پیامبر(ص) داریم.
حجت الاسلام طباطبایی با اشاره به رابطه افزایش توهین به مقدسات اسلامی با گسترش اسلام در دنیا تأکید کرد: دوره تعارض بین اسلام و غرب دوره ای طولانی است. قبل از جنگهای صلیبی، مواجهه ای بین اسلام و مسیحیت یا اسلام و غرب داریم. گاهی هجومها هجوم نظامی، گاهی فرهنگی و گاهی اجتماعی بوده که در طول تاریخ وجود داشته است. مثلا در کتاب « محمد(ص) در اروپا» نوشته «مینو صمیمی» بر این مسئله تأکید می شود که از هفت- هشت قرن قبل تمام حملات و اتهامات نسبت به پیامبر (ص) وجود داشته است.
رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث، افزود: در بررسی این دوره ها در دوره ای که اسلام قابلیت تأثیرگذاری بر اروپا یا غرب را دارد این توهین ها بیشتر می شود. مثلا این مسئله در جنگهای صلیبی به چشم می خورد و در دوره هایی که اسلام ضعیف است و یا با منافع آنها در تضاد نیست، آنها کاری ندارند. چرا مثلا غربی ها با «آئین شنتو» کاری ندارند؟ چون این آئین با آنها کاری ندارد و نمی تواند در غرب گسترش پیدا کند.
وی تأکید کرد: طبیعتا هر گروه و هر فرهنگی نسبت به فرهنگ مهاجم و یا فرهنگی که می تواند آن فرهنگ را تحت تأثیر قرار دهد عکس العمل نشان می دهد بنابراین حالت اولیه این است که آنها از گسترش اسلام ترسیده اند. به ویژه در گزارشهای 30 سال بعد از انقلاب این را می بینیم که گرایش به اسلام و به مسلمانان بیشتر شده است. یکی از گویندگان زن شبکه بی بی سی اخیرا عکسی را از مترو لندن انداخته و نوشته بود در این مترو من تنها بی حجاب بودم و همه حجاب داشتند. در واقع حجاب که نمادی از اسلام محسوب می شود، اجتماع و فرهنگ غرب را تحت تأثیر قرار داده است و یا دین اسلام امروز به عنوان دین دوم از لحاظ جمعیتی افراد زیادی را در خود می گنجاند.
توهین به مقدسات اسلامی ناشی از اقبال غرب به اسلام است
حجت الاسلام طباطبایی افزود: اما مهمتر از افراد، فرهنگی است که شاهد رشد آن در غرب هستیم؛ فرهنگی که انسان خدامحور را مطرح می کند و به تکامل انسان می اندیشد و یک افق فکری بسیار گسترده تری نسبت به افق روزمره دارد و حرفهایی می زند که غرب و دنیای امروز اصلا نسبت به آن بیگانه است. این فرهنگی است که تأثیرگذار و قدرت تهاجم آن زیاد است.
وی یادآور شد: شاید تا قبل از انقلاب اسلامی ایران غربی ها اگر اسلامی را می دیدند، اسلام سنی مدل عربستان سعودی بود اما بعد از انقلاب با یک صورت جدیدی از اسلام روبرو شدند که حرفی برای گفتن دارد و تنها شریعت مدار نیست بلکه دنبال این است که خلقیات و روحیات انسانی را مطابق فطرت انسان کشف کند و آن را تکامل ببخشد. این فرهنگ، فرهنگی است که قابلیت تأثیرگذاری دارد و مخالفان این را فرهنگ مهاجم می بینند. دقیقا همین فرهنگ در دوره پیامبر(ص) و پس از ایشان توانست ایران و روم را تحت سلطه فرهنگی قرار دهد و توانست خود را به مردم بقبولاند و آنها را از آن فرهنگ منحط حاکم بر آنها دور کند.
وی این اقدامات توهین آمیز را ناشیانه توصیف کرد و گفت: کاری که باعث شود مسلمانان اتحادشان بیشتر شود و نسبت به مقدساتشان دقیق تر شود از جهت خود غربی های هم کار درستی نیست. به نظرم یکسری افراد افراطی و کم عقل که نمی توانند حوادث را حتی مطابق منافع خودشان تحلیل کنند به این اقدامات دامن می زنند که مثلا ما در مورد سلمان رشدی یا در مورد کاریکاتورهای موهن نسبت به پیامبر(ص) و یا فیلم فتنه دیدیم که همه مسلمانان اختلافات بین خودشان را فراموش کرده و در برابر این اقدامات توهین آمیز موضع گرفتند. حتی آنهایی که دیندار نیستند مثل حکام دست نشانده در کشورهای عربی ناچار از موضع گیری می شوند و نمی توانند نسبت به فضای عمومی جامعه بی تفاوت باشند.
تأثیر وجود مبارک پیامبر اسلام(ص) بر ادبیات غرب/ حضرت محمد(ص) در نگاه ویکتور هوگو
رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث تأکید کرد: ما باید یک جبهه دفاعی چند لایه را در مقابل این اقدامات ببینیم. یک بخش این است که مسلمانان اعتراض خود را نشان دهند و این نکته که جهان اسلام در برخی مواقع یکپارچه تصمیم می گیرد و حتی مذهب وقومیت در این تصمیم گیری دخالت ندارد نکته بسیار مهمی است. یعنی از شمال آفریقا تا خاورمیانه و در ادامه این به خود اروپا هم منتقل می شود و خواهیم دید در تمام مناطق مسلمان نشین نسبت به این مسئله واکنش نشان می دهند.
وی افزود: نکته بعدی موضع روشنگرانه است؛ اگر ما آن سیر تصویری که اروپا و غرب از پیامبر اکرم(ص) ارائه می دهد را ببینیم با وجود هجوم شدیدی که غربی ها نسبت به وجود مبارک پیامبر داشتند اما ایشان توانسته در ادبیات غرب تأثیر خاص بگذارد. مثلا «ویکتور هوگو» در کتاب «بینوایان» وقتی می خواهد یک قدیس را تصویر کند او را به پیامبر اسلام تشبیه می کند. یا دیگرانی که نسبت به پیامبر اسلام کرنش داشتند.
حجت الاسلام طباطبایی از روشنگری فرهنگی در کنار اعتراضات عمومی مسلمانان، به عنوان دو راهکار مقابله با اقدامات غرب در اسلام هراسی و توهین به مقدسات اسلامی یاد کرد و گفت: باید این روشنگری فرهنگی در جامعه غربی به گونه ای نهادینه شود که این فیلمها نتواند بر مخاطب عام تأثیر بگذارد.
وی در پایان تأکید کرد: نکته دیگر که مهمتر است اینکه اگر قدرت اقتصادی و نظامی مسلمانان به گونه ای بود که می توانست غرب را تحت تأثیر قرار بدهد آنها هیچگاه جرأت این اقدامات را نداشتند. متأسفانه از آنجا که قدرت سیاسی و اقتصادی مسلمانان به خاطر تفرقه ای که بینشان است کم هست نمی توانند غرب را از این نظر تهدید کنند و باید به گونه ای از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی از نظر نظامی قدرتمند شویم که کسی حتی به مخیله اش خطور نکند که به مقدسانت مسلمانان توهین کند اما به نظرم آن کاری که مستمر است همان کار فرهنگی است که می تواند در لایه های درونی اذهان افراد تأثیر بگذارد.
نظر شما