عصارخانه‌ها در گوشه کنار شهرها مهجور مانده‌اند/ نمونه‌ای از نبوغ مهندسی ایرانی اسلامی

به گزارش خبرنگار مهر، سید جواد رحمتی صبح چهارشنبه در نشست "مستندسازی ارزش‌های هنری در معماری عصارخانه‌های اصفهان" که در محل پژوهشکده هنرهای سنتی – اسلامی برگزار شد گفت: عملكرد و جايگاه اين بناها، براي بسياری ناشناخته مانده است این موضوع در حالی است که حرفه عصاری كه روزگاري نقشی پررنگ در زندگي بشر و جامعه اسلامی ايران داشته است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه روزگاری سرمايه‌های كلانی در اين راه خرج شد بیان داشت: حال این سوال مطرح است که امروز چگونه می‌تواند حيات خود را بازيابد.

رحمتی بیان کرد: اين صنعت امروزه هم، پابرجاست؛ بنابراین فرآورده‌های آن می‌تواند با توجه به تحرم‌ها، کاربرد زیادی در جامعه مصرف امروز داشته باشد و از خروج ارز جلوگیری کند.

این پژوهشگر اصفهانی گفت: عصارخانه‌ها به عنوان يكي از عناصر معماری اسلامي، اهميت و جايگاه و تقدس خاصی در فرهنگ اسلامي دارند و فضای عصارخانه دارای يك معماری منحصر به فرد بوده، در تيرخانه اين بناها، تكنيك‌هاي سازه‌اي خاصي استفاده شده و ديوار اسپر در اين فضا چنان تكنيكي دارد كه تيرهاي عظيم و بزرگ تيرخانه، بتواند به راحتي در آن جابجا شود بدون اينكه ساختمان عصارخانه دچار مشكلي شود که نشان دهنده نمونه‌ای از نبوغ مهندسی مسلمان ایرانی است.

رحمتی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: عمليات روغن‌كشي شامل سلسله مراتبي مي­‌شود كه در آن بزرهای گياهي خرد شده، آب دهي و سپس براي گرفتن روغن فشرده مي‌شود.

این پژوهشگر اصفهانی بیان داشت: بررسی اسناد تاریخی نشان می‌دهد یکی از مهمترین و پراستفاده‌ترین کاربردهای روغن‌دانه‌های تولید عصارخانه‌ها قبل از کشف نفت و صنعت برق، جهت روشنائی بوده است که این مطلب به خصوص در وقف‌نامه‌ها به عنوان تهیه روغن چراغ برای مجالس عزاداری ائمه معصوم(ع) و روشنائی مساجد فراوان آورده شده است.

عصارخانه‌های اصفهان یکی پس از دیگری در حال نابودی است

رحمتی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: در حال حاضر در استان اصفهان تعداد 17 عصارخانه موجود است که متأسفانه عدم توجه و حمایت از این حرفه، باعث شده تعداد سه عصاری آن به صورت فصلی فعالیت کنند و مابقی در حال تخریب هستند.

این پژوهشگر اصفهانی در بخش دیگری از سخنان خود به دلایل رکود و تعطیلی این صنعت نیز اشاره کرد و گفت: كشف و استخراج نفت و ورود در زندگي مردم به جهت روشنائي از جمله دلایل رکود این صنعت است.

وی ادامه داد: گسترش و تعريض خيابانها در توسعه شهرسازي يكي ديگر از دلايل تخريب عصارخانه ها بود كه بزرگترين آنها در شهر اصفهان به نام عصاری ميرزا عباس واقع در ميدان عتيق ابتداي بازارچه غاز به همین سبب تخريب شد.