کشاورزانی که آب خوردن هم ندارند/ افزایش مهاجرت روستائیان به شهرها در کرمان

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اینکه در بخش های وسیعی از استان با آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی روبرو هستیم، یکی از مشکلات اساسی ساکنین این استان وقوع خشکسالی های پی در پی می باشد.

بطوری که در استان کرمان خشکسالی سبب بروز پیامدهایی چون، افت سطح آبهای زیر زمینی، کاهش تولیدات کشاورزی ومحصولات دامی، مهاجرت روستائیان به شهرها، کمبود آب شرب، افزایش روند بیابان زایی و کاهش حاصلخیزی زمین های کشاورزی شده است.

شعارهایی که عملی نشد

این درحالی است که مردم استان کرمان طی سالهای اخیر بیشتر از اینکه عملا شاهد اقداماتی برای جبران کم آبی باشند با شعارها و وعده های مسئولان مواجه بوده اند که اکثرا هم عملیاتی نشده است.

در نخستین سفری که احمدی نژاد در ابتدای دولت نهم به شهر کرمان انجام داد مهمترین مشکل کرمان را خشکسالی اعلام کرد و وعده داد که راهکارهای لازم برای رفع خشکسالی اندیشیده شود اما امروز در حالیکه تنها چند ماه به اتمام دولت زمان باقی مانده است کشاورزان کرمانی همچنان با خشکسالی مواجه هستند و ابعاد این کم آبی به دلیل عدم بارش باران گسترده تر نیز شده است.

هر چند طرح انتقال آب از حوزه های آبی جنوب و به صورت اخص خلیج فارس کلنگ زنی شده است اما بسیاری این طرح را بلند پروازانه می دانند و عملی شدن ورود آب این حوزه به کرمان را سنگ بزرگی می دانند که مشخص نیست چه زمانی عملی شود.

نوشداروی بعد مرگ سهراب

در سال جاری نیز میزان بارندگی در کرمان افزایش یافت اما خشکسالی در کرمان به حدی تاثیر گذار بوده است که رفع اثرات مخرب خشکسالی در کرمان به دهها سال بارندگی با نرم مطلوب نیاز دارد.

بارز ترین تاثیرات کم آبی در بخش کشاورزی و آب شرب روستاها بوده است و پس از گذشت دهها سال از آغاز خشکسالی امروز دیگر برخی از روستاها آب شرب را نیز برای تامین نیازهای ضروری زندگی نیز ندارند چه برسد به اینکه کشاورزان بخواهند کشاورزی هم بکنند.

این مسئله بسیاری از روستائیان استان کرمان را شهر نشین کرده است شهرونشینانی که واژه حاشیه نشین را برگزیده اند و در نهایت بیکاری و مشکلات فرهنگی و اجتماعی را نیز برای شهرها به ارمغان آورده اند.

محمد سیرانی، کارشناس اقتصاد کشاورزی در کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: استان کرمان از منابع محدودی آبی برخوردار است که به دلیل خشکسالی این منابع روند نزولی نیز دارند و ادامه این روند کشاورزی را در کرمان مختل کرده است.

وی روند عادی کشاورزی را از روستا به سمت شهرها دانست و گفت: باید مواد اولیه مصرفی از روستا به سمت شهرها برود و این امر به خصوص در زمینه کشاورزی صادق است اما عملا خشکسالی این روند را مختل کرده است در واقع بسیاری از تولید کنندگان روستا هم اکنون به مصرف کنندگان شهر نشین تبدیل شده اند.

وی گفت: در بسیاری از روستاها به دلیل خشکسالی آبی برای کشاورزی وجود ندارد همین امر موجب شد روستائیان به آبیهای زیر زمینی فشار بیاروند و پس از گذشت سالها از برداشت بی رویه دیگر امکان برداشت این آبها نیز وجود ندارد زیرا سطح آبها پائین آمده و کیفیت آب نیز از دست رفته است.

برداشت منفی آب ادامه دارد

وی افزود: سالیانه بیش از 1.1 میلیارد مترمکعب برداشت منفی از منابع زیر زمینی کرمان صورت می گیرد و این امر آینده مبهمی را مقابل کشاورزی کرمان قرار داده است.

وی افزود: زمانی که کشاورز آبی برای خوردن ندارد چگونه می تواند کشاورزی کند این درحالی است که حمایت از روستاها و به خصوص انجام طرحهای آبخیز داری بسیار ضروری است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کرمان نیز در خصوص وضعیت آب روستاهای کرمان در بخش شرب می گوید: تعداد 492روستای کرمان آب آشامیدنی ندارند.

رشیدی با اعلام اینکه 10 درصد روستاهای کل کشور در استان کرمان وجود دارند افزود: 5 هزار و 920 روستا و آبادی در استان وجود دارد که طبق آمار سال 1385 ؛ دو هزار و 216 روستا بالای 20 خانوار جمعیت دارند.

وی افزود : از این تعداد ، 492 روستا بدون آب آشامیدنی هستند که بر اساس برآورد پارسال برای تأمین آب آشامیدنی در این روستاها ؛ 380 میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا در مدت سه سال ، آب آشامیدنی این روستاها تأمین شود.

رشیدی خاطرنشان کرد: هم اکنون به حدود 980 روستا با تانکر آبرسانی می شود .وی ، بحرانی ترین روستاهای استان کرمان به لحاظ مشکلات آب آشامیدنی را روستاهای کهنوج ، قلعه گنج ، زرند ، فهرج ، ریگان ، رفسنجان ، شهداد و گلباف عنوان کرد و با اشاره به اهتمام این شرکت برای انجام طرحها با نظارت مشاور افزود: در استان 2 مشاور و 13 مهندس به صورت موقت و دائم بر طرح های این شرکت نظارت و 16 کارشناس آزمایشگاه در کیفیت و آزمایش آب آشامیدنی در روستاهای استان فعالیت دارند.

رشیدی با بیان اینکه 18 ماه گذشته 48 طرح آبرسانی ، افتتاح شده افزود : 68 طرح آبرسانی دیگر در هفته دولت امسال به بهره برداری می رسند.

آبها به حدی شور شده که کاربری کشاورزی را از دست داده است

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان هم می‌گوید: خشکسالی‌های چند سال اخیر باعث کم‌آبی در بخش کشاورزی شده است و به دلیل این‌که در استان کرمان نسبت به کشور یک سوم بارندگی صورت می‌گیرد این استان از جمله استان‌های خشک کشور محسوب می‌شود.

 عباس ملایی تصریح می‌کند: برداشت منفی یک میلیارد مترمکعبی از دشت‌های کرمان که همچنان ادامه دارد ، پدیده‌ای است که می‌تواند ذخایر طبیعی منابع آب زیرزمینی را در این استان برای همیشه از بین ببرد و دلیل آن نیز برداشت بی‌رویه بخش کشاورزی از منابع آب در دسترس و تجدیدناپذیری این منابع به وسیله بارندگی است.

 وی می گوید: در بسیاری از دشت های کرمان هم اکنون برداشت های بیش از حد و غیر مجاز موجب خشک شدن چشمه ها، رودخانه ها و قنوات شده است و کار به جایی رسیده است که در چاهها نیز دیگر آبی برای پمپاژ نمانده است و یا اینکه آبهای موجود به قدری شور شده که کارآیی خود را از دست داده است.

 رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان می‌افزاید: فشار کم‌آبی بر دشت‌های کرمان آن چنان زیاد شده است که کشاورزان ترجیح می‌دهند برخی باغ‌های خود را برای اختصاص سهمیه آبشان به دیگر باغ‌های پرثمر‌تر خشک کنند.

پایش خشکسالی در کرمان

 این در حالی است که سختی آب به دلیل تداخل آب شیرین و شور درمنابع زیرزمینی نیز بالا رفته و دیگر امکان اجرای طرح‌های آبیاری تحت فشار در این مناطق به خصوص بخش‌هایی از دشت زرند، رفسنجان، انار و کرمان وجود ندارد.

پایش خشکسالی استان در 14 سال اخیر با استفاده از شاخص درصد از نرمال در سال 78 خشکسالی متوسط، سال 79 خشکسالی ضعیف ، سال 80 نرمال و بیشتر، سال 81 خشکسالی ضعیف، سال 82 نرمال و بیشتر ، 83 نرمال و بیشتر ، 84 خشکسالی متوسط ، 85 نرمال و بیشتر، 86 خشکسالی ضعیف، 87 خشکسالی شدید، 88 نرمال و بیشتر، 89 نرمال و بیشتر و 90 و91 خشکسالی متوسط بوده است.

...................................

گزارش: اسما محمودی