طرح انتقال آب "بهشت آباد" کم آبی کارون را تشدید می کند/ تاثیر بر تولید انرژی برق آبی حوضه

به گزارش خبرنگار مهر، چهارمحال وبختیاری به عنوان یکی از مناطق دارای منابع آبی کشور همواره مورد توجه کارشناسان و مسئولان سایر استان ها برای اجرای طرح های انتقال آب بوده است، به طوری که با بروز خشکسالی در سال های اخیر برخی اقدامات غیرکارشناسی و حفر تونل های انتقال آب مانند تونل سوم کوهرنگ سبب ایجاد خسارت های جبران ناپذیری در این استان شده است.

خشک شدن یکی از چشمه های بزرگ این استان تحت عنوان چشمه مروارید در اثر احداث تونل کوهرنگ موجب بی آب شدن روستاهای استفاده کننده از این چشمه و مشکلات بسیار شد.

یکی از پروژه های مهمی که در بحث انتقال آب مطرح شده طرح انتقال بهشت آباد است که این پروژه آب را از سرچشمه های کارون به سمت فلات مرکزی انتقال می دهد.

انتقال آب به صورت تونل سراشیبی است و آب را از محل رودخانه بهشت آباد سرچشمه کارون می مکد و در راه نیز آبهای زیر زمینی این استان در شهرهای مختلف استان را گرفته و به سمت فلات مرکزی انتقال می دهد.

احداث این تونل می تواند کم آب شدن رودخانه کارون و خشک شدن دشتهای استان را در پی داشته باشد و از طرفی مشکلات زیست محیطی و اجتماعی بسیاری را ایجاد کند.

اجرای طرح انتقال آب از تونل 65 کیلومتری بهشت آباد در عمق دستکم 350 متری زمین یکی از طرح های بزرگ آبرسانی از چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی است که براساس نظر کارشناسان، چهارمحال و بختیاری را دچار کاهش شدید منابع آب زیرزمینی به ویژه در شهرستان های شهرکرد و کیار می کند.

با ایجاد تونل زهکشی هایی در زمین صورت می گیرد که موجب خشک شدن چشمه ها و قنات اطراف تونل ها می شود و این تونل یک ضربه جبران ناپذیری به محیط زیست منطقه وارد می کند.

طرح انتقال آب بین حوضه ای بهشت آباد باعث تشدید بحران آب می شود

مدیر کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در همین راستا در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: طرح انتقال آب بین حوضه ای بهشت آباد باعث تشدید بحران آب می شود.

سعید یوسف پور با اشاره به اینکه در انتقال آب بین حوضه ای لازم است مدیریت کارآمد در عرصه آب صورت گیرد، اذعان داشت: اگر بنا باشد انتقال آبی، آن هم برای مصارف آب شرب صورت گیرد باید مطالعات جامع با توجه به نیازهای حوضه مبدا صورت گیرد.

وی بیان داشت: لازم است حق آبه زیستی و مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هر دو حوضه مبدا و مقصد برای انتقال آب بین حوضه ای در نظر گرفته شود.

یوسف پور ادامه داد: شیوه انتقال باید به نحوی انتخاب شود که کمترین خسارت به محیط زیست، سکونتگاه شهری و روستایی و منابع آب زیر زمینی را وارد کند.

وی با اشاره به اینکه پروژه انتقال آب بین حوضه ای و پروژه های بزرگ مقیاس در مرحله مکان یابی و امکان سنجی نیازمند مطالعات و اخذ مجوزهای لازم محیط زیست هستند، عنوان کرد: اعتقاد ما بر این است که رودخانه های کارون و زاینده رود با مدیریت خردمندانه و مبتنی بر مباحث علمی و کارشناسی می تواند زنده باشد و جریان پیدا کند.

یوسف پور با بیان اینکه رسانه های می توانند در این حوزه بیشترین تاثیر را داشته باشند، تاکید کرد: تشکل ها و رسانه ها لازم است فعالیت های بیشتری را در این راستا انجام دهند.

وی افزود: اوضاع منابع آب در این استان خوب نبوده و دشتهای ما با بحران بی آبی مواجه هستند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست چهار محال و بختیاری در ادامه تاکید کرد: احداث سد های برق آبی در استان باعث می شود بخشی از رویشگاه جنگلی زیر آب رود.

وی تصریح کرد: لازم است توسعه سد سازی در این استان مبتنی بر ظرفیت های طبیعی استان بوده و بررسی های لازم محیط زیست، بحث های اقتصادی و اجتماعی نیز صورت گیرد.

ضرورت بازنگری در طرح انتقال آب بین حوضه ای بهشت آباد

رئیس مرکز تحقیقات منابع آب دانشگاه شهرکرد نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: بازنگری در طرح انتقال آب بین حوضه ای بهشت آباد ضروری است.

حسین صمدی اظهار داشت: وضعیت افت سطح آب زیرزمینی در دشتهای مختلف حوضه بهشت آباد در سال گذشته سیاست بهره برداری از منابع آب زیر زمینی بوده است.

وی اذعان داشت: سیاست استفاده از منابع آب زیرزمینی باعث شده که دشتهای استان با بیلان منفی آب زیرزمینی مواجه شود و در آینده به ناچار برای تامین نیازهای آبی حوضه بهشت آباد از منابع آب سطحی استفاده می شود.

وی بیان داشت: عبور تونل بهشت آباد از سه گسل بزرگ و 40 گسل فرعی و گسلهای متعدد در ساخت سد خطراتی را به دنبال خواهد داشت.

صمدی یادآور شد: مسئله خشک شدن چشمه مروارید ناشی از احداث تونل سوم کوهرنگ بوده است که این مهم یک نمونه بارز طرح انتقال آب توسط تونل است.

وی تاکید کرد: فرسایش شدید در بستر رودخانه های بهشت آباد و کوهرنگ و ایجاد شیب زیاد در دامنه ها و بالا بودن پتانسیل لغزش، باعث شده که هر ساله لغزش های بسیاری در دامنه های مخزن به وقوع بپیوندد.

وی ادامه داد: انتقال آب از تونل 65 کیلومتری بهشت آباد، چهارمحال و بختیاری را دچار کاهش شدید منابع آب زیرزمینی خواهد کرد و چشمه ها و قنوات دشت های شلمزار و شهرکرد را می خشکاند.

طرح بهشت آباد بر تولید انرژی برق آبی حوضه کارون تاثیر دارد

مدیر گروه آب در دانشگاه شهرکرد با توجه به معیار های یونسکو در طرح های انتقال آب بین حوضه ای، اظهار داشت: ناحیه مقصد باید پس از توجه به منابع جایگزین تامین آب و تمامی اقدامات منطقی برای کاهش تقاضای آب در تامین نیاز های فعلی و پیش بینی شده خود کمبود جدی داشته باشد و با اجرای طرح، توسعه آنی حوضه مبدا نباید به سبب کمبود آب با محدودیت چشمگیر روبه رو شود.

روح الله فتاحی تصریح کرد: ارزیابی جامع پیامدهای زیست محیطی باید نشان دهد که سطح معقولی از قطعیت وجود دارد که طرح انتقال، به شکل اساسی کیفیت زیست محیطی را در حوضه مبدا یا مقصد تخریب نمی کند و این امر یکی از معیار های یونسکو در طرح های انتقال آب بین حوضه ای است.

وی اذعان داشت: ارزیابی جامع پیامدهای اجتماعی و فرهنگی باید نشان دهد که سطح معقولی از قطعیت وجود دارد که طرح انتقال سبب بروز اختلال اساسی اجتماعی و فرهنگی در حوضه مبدا یا مقصد نخواهد شد.

فتاحی ادامه داد: منافع خاص ناشی از طرح باید عادلانه میان حوضه های مبدا و مقصد تقسیم شود لذا طرح باید بازده اقتصادی لازم را برای تقسیم بین حوضه ای مبدا و مقصد داشته باشد.

وی با بیان اینکه، اشکالات اصلی طرح تونل بهشت آباد خطراتی را برای حوضه های مبدا و مقصد در پی خواهد داشت، عنوان کرد: عدم توجه به اصول توسعه پایدار و معیار های معتبر نظر یونسکو، تک گزینه بودن مطالعات، عدم جامع نگری در مراحل مختلف مطالعات و مدیریت پروژه از اشکالات اصلی طرح تونل بهشت آباد بوده است.

فتاحی یادآور شد: زمان بندی شدن اجرای تونل برخلاف برنامه مورد انتظار در حوضه مقصد ، تاثیر منفی بر فرهنگ استفاده از آب در استان های کم آب و هزینه بسیار بالای اجرای تونل از اشکالات اصلی طرح بهشت آباد از دیدگاه حوضه مقصد است.

وی تاکید کرد: طرح بهشت آباد بر تولید انرژی برق آبی حوضه کارون تاثیر داشته است.

.............................................

گزارش: مرضیه عالی پور هفشجانی