کاهش تقاضا ضرورت مبارزه با اعتیاد در اردبیل/ نظریه هایی که بومی سازی نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، همایش تخصصی کاهش تقاضای مواد مخدر و روان گردان ها در حالی پیش از ظهر دوشنبه در اردبیل برگزار شد که مطابق پژوهش های انجام شده و اظهارات کارشناسان نقشه راه مبارزه با مواد مخدر نیازمند بازنگری بوده و در برخی حوزه ها با یافته های علمی همخوانی ندارد.

بطوریکه تمرکز صرف بر کاهش عرضه مواد مخدر در سال های اخیر نه تنها نرخ اعتیاد را کاهش نداده بلکه  با کاهش سن اعتیاد و تغییر از مصرف مواد سنتی به صنعتی، گرایش افراد با تحصیلات بالا به اعتیاد و افزایش آمار زنان معتاد همراه بوده است.

شرکت کنندگان دانشگاهی در این همایش معتقدند یکی از دلایل خروجی اندک مبارزه با مواد مخدر نحوه تعریف اعتیاد، نحوه آسیب شناسی و نقطه تمرکز بر کنترل عرضه است.

مبارزه با عرضه نوع مواد مخدر را تغییر می دهد

کارشناس پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی استان اردبیل در این خصوص با استناد به نتایج پژوهش در رابطه با گرایش به انواع مواد مخدر تصریح کرد: مبارزه با عرضه مواد مخدر تنها نوع مواد را تغییر می دهد.

ابوالفضل کبیری تصریح کرد: مطابق آمار پژوهشی در سال 76، حدود 80 درصد معتادان تریاک و 20 درصد هروئین مصرف می کرده اند که در طول سال های بعد از آن هر جا مقدار تریاک کاهش یافته با افزایش هروئین مواجه بوده است.

وی با بیان اینکه کاهش تریاک و هروئین به دلیل برقراری امنیت مرزی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر افزایش مصرف شیشه را به دنبال داشته است، اضافه کرد: جامعه هیچگاه عاری از مواد مخدر نبوده و مبارزه با عرضه صرف نوع مواد را تغییر داده است.

اعتیاد بیماری نیست، ناشادی است

کبیری یکی از دلایل تشدید این معضل را تعریف نادرست اعتیاد عنوان کرد و افزود: در حال حاضر اعتیاد نه جرم و نه بیماری است بلکه نوعی از بت پرستی و ناشادی فرد محسوب می شود.

وی با بیان اینکه اعتیاد های رفتاری به مراتب حجم و گستردگی بیشتری به نسبت اعتیاد مصرفی دارند، تصریح کرد: ضروری است با تغییر نگرش در تعریف اعتیاد فرضیه های این حوزه نیز تغییر یابد.

به گفته جامعه شناس اردبیلی فرضیاتی از جمه در دسترس بودن مواد، اعتیاد والدین و دوست ناباب ناکافی بوده و باید به معضل اعتیاد عمیق تر نگاه شود.

فرضیات اعتیاد با جامعه ایرانی همخوانی ندارد

در عین حال یکی دیگر از محققان حوزه اعتیاد در این همایش معتقد است به دلیل مبنای نظری غربی نظریات مبارزه با اعتیاد در اجرا دچار مشکل است.

محسن علایی تصریح کرد:  اغلب نظریات استفاده شده در اجراییات مبارزه با مواد مخدر برگرفته از نظریات غربی بوده و برای جامعه ما مناسب نیست.

وی با بیان اینکه برای یک معضل اجتماعی باید از منظر آسیب شناسی به آن نگاه کرد، اضافه کرد: ضروری است عوامل اعتیاد شناسایی شده و نسبت به تمامی عوامل برنامه مدون استخراج شود.

ضرورت مردمی کردن مبارزه با مواد مخدر

همچنین دبیر همایش تخصصی کاهش تقاضای مواد مخدر و روان گردان ها با بیان اینکه پنهان کاری در آمار اعتیاد نتوانسته راهگشا باشد، تصریح کرد: در حال حاضر نتایج علمی و پژوهشی ضرورت مشارکت طلبی مردم برای درمان اعتیاد را تاکید دارد.

رضا کاظمی اضافه کرد: بیان آمار ها و واقعیت های اجتماعی موجب شده است شهروندان نسبت به معضل اعتیاد حساسیت پیدا کرده و در مبارزه با آن سهیم شوند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل نیز در بخش دیگری از همایش با تاکید به نقش دانشگاه در ارائه راهکار برای معضلات اجتماعی متذکر شد: دانشگاه قدرت تجزیه و تحلیل داشته و می تواند یک پدیده را از ابعاد مختلف مطالعه کند.

فرشید سلیمی افزود: در صورتی مبارزه با اعتیاد در استان مرزی اردبیل خروجی مطلوبی خواهد داشت که بتوان از نیروهای دانشگاهی و پژوهش های صورت گرفته استفاده کرد.

وی پژوهش های بومی را در راستای بومی سازی نظریات مثبت عنوان کرد و افزود: دانشگاه می تواند به عنوان یکی از بازوهای فکری در تدوین نقشه راه مبارزه با مواد مخدر استفاده شود.

ستاد مبارزه با مواد مخدر تغییر نام دهد

پیرو نظریات ارائه شده استاد دانشگاه های اردبیل معتقد است برای مبارزه با اعتیاد باید دامنه تعریف آن وسیع شده و ضروری است ستاد مبارزه با مواد مخدر به شورای عالی پیشگیری از اعتیاد تبدیل شود.

کبیری افزود: علاوه بر این آتش بس مبارزه با عرضه، تفکیک تخصصی درمان و کاهش آسیب،  استفاده از دین و فلسفه به عنوان محور درمان می تواند از راهکارهای درمان ریشه ای انواع اعتیاد باشد.

در عین حال مدیر درمان علوم پزشکی استان اردبیل معتقد است اعتیاد به دلیل اینکه یک بیماری مزمن و پیش رونده است برای درمان نیازمند حمایت اجتماعی است.

خلاء حمایت در اجتماع زمینه ساز اعتیاد است

یوسف طیب علی تاکید دارد که خلاء حمایت های اجتماعی و عدم نشاط اجتماعی می تواند یکی از دلایل اعتیاد و یا بازگشت مجدد به اعتیاد پس از ترک باشد.

وی با بیان اینکه سه درصد جمعیت اردبیل معتاد است، اضافه کرد: صرف درمان دارویی نمی تواند راهگشا باشد و باید برنامه های اجتماعی این حوزه تقویت شود.

یکی دیگر از اساتید دانشگاه های اردبیل معتقد است مبارزه با عرضه به مراتب ساده تر بوده و در کوتاه مدت نتیجه بخش است.

محمد نریمانی تصریح کرد: در عین حال مبارزه با تقاضا نیازمند صبر و حوصله بوده و در کوتاه مدت خروجی محسوسی نخواهد داشت.

وی افزایش جرئت، تقویت اعتماد به نفس و‌آگاه سازی خانواده ها را از محورهای مبارزه با تقاضای مواد مخدر عنوان کرد و افزود: باید تمامی دستگاه های فرهنگی در این خصوص مشارکت کنند.

با وجود اینکه دو هزار معتاد در 15 کمپ ترک اعتیاد اردبیل در سال جاری مداوا شده اند، اساتید دانشگاه و محققان معتقدند ابعاد اعتیاد فراتر از درمان دارویی بوده و نیازمند توجه به راهکارهای نوین بر مبنای یافته های پژوهشی است.