به گزارش خبرنگار مهر، دکتر رضا ماحوزی عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عصر امروز 1 خردادماه در هجدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا با عنوان فلسفه و صلح جهانی به ارائه مثاله خود در مورد فرهنگ مهارت و صلح پایدار پرداخت.
وی در ابتدای این سخنرانی با اشاره به اینکه در کنار مفهوم «فرهنگ انضباط» به مثابه استفاده آگاهانه از هدفمندی جهان برای نیل به عقلانیت و کمال اخلاقی و مقام تقدس، مفهوم دیگری بنام «فرهنگ مهارت» مطرح است، گفت: در اینجا نیز با تصویر غایتمندانه جهان و البته نوع دیگری از استفاده آگاهانه انسان از این تصویر روبرو هستیم.
وی افزود: براي اينكه انسان بنابه مفهوم فرهنگ، غايت نهايي طبيعت و جهان باشد و بتواند تمامی استعدادهای خود را شکوفا سازد و به عقلانیت کامل دست یابد، باید علاوهبر شرط عینی که مربوط به فرهنگ انضباط است، از شرط ذهني نیز به عنوان مقدمه و لازمه آن شرط عینی برخوردار باشد.
ماحوزی با اشاره به اینکه بنابه شرط ذهني، انسانها آگاهانه ضروريات زندگي اجتماعي را در قالب ابزارها، نهادها و تشكلات مدني ايجاد ميكنند، اظهار داشت: باید توجه داشت که مهمترين عامل تكامل مهارت، نابرابري ميان انسانها است، زيرا اكثريت عظيم انسانها تقريباً بطور مكانيكي، بدون نياز به هنر خاصي، ضروريات زندگي را براي آسايش و فراغت اقلیتی كه با اجزاي كمتر ضروري فرهنگ، يعني علم و هنر سروكار دارند فراهم ميكنند.
وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: از سوی دیگر، این اقلیت، گروه نخست را در وضعيتي سخت از كار شاق و رفاه ناچيز نگه ميدارند، گرچه بسياري از عناصر فرهنگ طبقه فوقاني اندك اندك در بين آنان اشاعه مييابد.
ماحوزی تصریح کرد: بدین طریق، هم وضعیتی از تجملگرایی در طبقه زیرین رواج می یابد و هم طبقه فوقاني در معرض نارضايتيهاي داخلي و تهدیدهای خارجی از جانب بيگانگان واقع ميشود. اما با بروز جنگ، ممكن است طبيعت به غايت واپسين خود - که همان فرهنگ است - دست نيابد. از اين رو انسانها آگاهانه نهادهايي را بهمنظور حفظ امنيت و صلح تأسيس ميكنند.
وی تأکید کرد: بنا به اين نكته، «شرط صورياي كه طبيعت فقط تحت آن ميتواند به مقصود نهايياش دست يابد آن ساماني از روابط متقابل انسانها است كه در آن، قدرت قانوني در يك كل، كه ما آن را يك جامعه مدني ميناميم، از سوء استفادة آزاديهاي متنازع جلوگيري ميكند؛ فقط آنجاست كه حداكثر رشد استعدادهاي طبيعي تحقق مييابد».
ماحوزی در ادامه سخنانش بیان کرد: بدينترتيب، لازمة تحقق و بقاي فرهنگ مهارت را جامعهاي ميداند كه مانع از جنگ داخلي شود. اما اين نهاد مدني علاوهبر شكل ملّي بايد صورت بينالمللي نيز داشته باشد تا مانع از جنگ بين كشورها نيز باشد.
وی تصریح کرد: با توجه به اين نكته، كانت درجه اعلاي فرهنگ مهارت را تأسيس «جامعه مدني» و «فدراسيون جهاني» ميداند كه صلح پايدار و روابط مبتني بر احترام متقابل مؤسسات و نهادهاي بينالمللي را تأمین ميکند.
ماحوزی در پایان سخنانش گفت: این مقاله بر آن است با نظر به آثار اصلی کانت، علاوهبر تبیین مبانی فلسفی صلح پایدار، جایگاه مفهوم فرهنگ مهارت را در فلسفه عملی وی تشریح کند.
نظر شما