"اسبو"؛ روستای محروم در کنار طبیعت و ثروت/ 6 کیلومتر پیاده روی برای کسب علم

به گزارش خبرنگار مهر، اینجا روستای اسبو است، جایی که به محل زندگی قوم تات از اقوام تاریخی منطقه شهره بوده و در محاصره درختان گردوی معروفش اعجازهایی از طبیعت را در بطن خود دارد.

روستای اسبو از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال از جمله مناطقی است که گویش متفاوت آن ها به مانند سفر به سرزمینی منحصر به فرد در اذهان گردشگران ثبت می شود.

علاوه بر این اعجاز های طبیعی، وجود آثار طبیعی گردشگری موجب شده این روستا به یکی از مقاصد گردشگری استان اردبیل تبدیل شود. مقصدی که در وهله اول زیبایی طبیعت آن و در ادامه محرومیت قابل توجه آن در ذهن هر بیننده ماندگار می شود.

قوم ساکن در روستا یا قوم تات قومی مهمان نواز با تمدن دیرینه هستند که به گفته کارشناسان در استان اردبیل در قريه عنبران در بخش نمين شهرستان اردبيل، دهات بخش شاهرود خلخال شامل اسكستان، اَسبو، درو، كلور، شال، ديز، كرين، لرد، کهل، طهارم، گلوزان، گيلوان، گندم آباد و همچنين كرنق و کجل خورش رستم ساکن شده اند.

قومی که به عنوان آخرین پاسداران فرهنگ و گویشی دیرینه بوده و با این وجود از نگاه تاریخ پنهان مانده اند.

همزیستی مسالمت اقوام

بنا به يافته های امروز باستانشناسان و پژو هشگران در زمان هخامنشيان و ساسانيان براساس مصلحت مملکت ترکيب جمعيت آذربايجان دستخوش تغييرات جزئی شده است.

مدیر موسسه مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل در این خصوص می گوید، در مطالعه تاریخ انوشيروان آمده که برای حفظ حکومت و جلوگيری از حملات تركان، عده ای از ملل تابعه به آذربايجان كوچانده شده و در قلاع نظامی و آباديها اسكان داده شده تا پشتيبان ساسانيان باشند.

محمود محمد هدایتی به خبرنگار مهر اضافه کرد: این قوم به مرور زمان با قطع ارتباط از اقوام اوليه خود و احاطه شدن بوسيله اقوام ترك با توجه به وسعت جغرافيایی امپراطوری ساسانی و كثرت قومی و اينكه اينان از اقوام يكدست نبودند در ميان ملل ترك ساکن شده و تا قرن ها حیات مسالمت آمیز با آن ها را ادامه دادند.

وی علت تفاوت زبانی قوم مذکور یا همان قوت تات را به دلیل مهاجرت از مکانی دیگر دانست و تصریح کرد: قوم تات در حفاظت از تمامیت مرزی حکومت ساسانی خدمات قابل توجهی داشته اند.

آبشار "نره گر" اعجاز طبیعت اسبو

اما آنچه اعجاز روستای اسبو را تاکید دارد به حضور قوم تات در این منطقه محدود نمانده است. بلکه طبیعت منحصر به فرد اسبو موجب شده سالانه گردشگران با گذر از روستا مسافت دو کیلومتری را برای دیدن آبشار نره گر طی کنند.

این آبشارکه در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح آبهای آزاد قرار دارد یکی از گنجینه هایی است که اسبو در کنار تاریخ و فرهنگ خود پاسدار آن است.

راهنمای تورهای گردشگری اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: منبع آب این آبشار از برف زمستانی باریده شده بر فراز کوههای که این آبشار در دامنه آن جریان دارد تامین می شود.

علی درخشان با بیان اینکه آبشار "نره گر" از دید بسیاری گردشگران استان پنهان مانده است، اضافه کرد: با وجود بارندگی های فصل بهار، اگر برف در حد مقبول نبارد آب آبشار کاهش خواهد یافت.

به گفته درخشان آبشار و چشمه آق بلاغ در محدوده منطقه حفاظت شده آق داغ که مهمترين زيستگاه حيات وحش در استان اردبيل است، چشمه فنارود در جنوب شرقی روستای خوجين در دامنه کوه چهل خانی و مالان خوجين و تفرجگاه اندبيل که بيشتر به چشمه مير عديل معروف است در پنج کيلومتری شرق مرکز شهرستان خلخال از دیگر موقعیت های گردشگری این شهرستان است.

مجاورت با آرامگاه نواده امام موسی کاظم(ع)

در شش کیلومتری روستای اسبو در بخش کلور امامزاده ای واقع است که رنگ و بوی گردشگری مذهبی نیز به این روستا می بخشد.

آرامگاه امامزاده سیدعبدالله (ع) که از نوادگان حضرت امام موسی الکاظم (ع) است در یک کیلومتــری شهر کلور در کنار چشمه زلال مشهـــــور به جیگن آو، و رودخــــانه پرخروش شاهرود واقع شده است.

ساختمان این آرامگاه بــا الگوگیری از معماری اسلامی بصورت چهار ضلعی با پنجره های مشبک ساخته شده و جزو نمونه های اعلای امامزاده در استان اردبیل است. این امامزاده همه ساله در جشن رغایب میزبان هزاران گردشگر مذهبی از سراسر کشور است.

عطر گردویی که مستعد صادرات است

اغلب ساکنان روستای اسبو به حرفه باغداری مشغول اند. عمده محصول باغی تولیدی این منطقه گردو است که به دلیل کیفیت جزو نمونه های مرغوب تولیدی در استان است.

علاوه بر تولید گردو، تولید سیب، زردآلو، گلابی، انگور، هلو، توت، شاتوت، خیار، گوجه و طالبی در این منطقه صورت می گیرد. برخی روستاییان علاوه بر کشاورزی و باغداری از طریق دامداری نیز امرار معاش می کنند.

با این وجود واقع شدن روستا در گردنه های برفگیر و بی توجهی به قابلیت کشاورزی و باغداری این منطقه موجب شده آرزوی صادرات گردو از این منطقه محقق نشود. صادراتی که می تواند رخت محرومیت را از روستا برکنده و زمینه مهاجرت معکوس جوانان را فراهم کند.

شش کیلومتر پیاده روی برای رسیدن به مدرسه

این روستا با وجود اعجاز های بی شمار نه تنها در صادرات و توسعه محصولات باغی خود با مشکل مواجه است بلکه در راه های ارتباطی و وجود درمانگاه مناسب نیز در محرومیت به سر می برد.

تاجایی که به گفته اهالی این روستا تنها مدرسه روستا نیز تعطیل شده و دانش آموزان برای تحصیل به شهر کلور سفر می کنند.

این در حالی است که در فصول سرد سال با بارش برف تمامی راه های ارتباطی روستا عملا مسدود شده و ارتباط روستا با دنیای پیرامون قطع می شود. بطوریکه حضور دانش آموزان در کلاس درس مختل شده و گاها به صورت نامنظم انجام می شود.

طبیعت بکری که برنامه ریزی می طلبد

فعال گردشگری اردبیل معتقد است شهرستان خلخال با برخورداری از 85 درصد جنگل های استان اردبیل یکی از مناطق بکر استان است که برای خروج از محرومیت نیازمند برنامه ریزی است.

جلال الدین شاهبازی تصریح کرد: نمونه های اعجاز طبیعی این منطقه در کل استان منحصر به فرد بوده و به ویژه در بخش شاهرود موارد متعددی مشاهده می شود.

این تاکیدات در حالی است که نماینده مردم خلخال در مجلس شورای اسلامی با تاکید به ضرورت بهسازی مسیرهای ارتباطی این شهرستان بارها خواستار محرومیت زدایی از خلخال شده است.

جلیل جعفری با انتقاد از بی توجه به دو شهرستان خلخال و کوثر تصریح کرد: مردم این دو شهرستان به حدی در تنگنا هستند که تمایل به تغییر استان مبدا تصمیم گیری خود دارند.

وی افزود: این شهرستان چه در حوزه راه و چه در حوزه نیرو با محرومیت های قابل توجهی مواجه است.

وی با بیان اینکه در نیمی از سال مسیر ارتباطی خلخال به گیلان به دلیل نامناسب بودن وضعیت تردد مسدود می شود، ادامه داد: علاوه بر این در بخش روستایی نیز اغلب راه های روستایی این شهرستان نه تنها آسفالت ندارند بلکه صرفا از راه خاکی استفاده می کنند.

جعفری خواستار شن ریزی به راه های روستایی این منطقه شد و اضافه کرد: با کوچکترین بارشی تمامی مسیر های ارتباط روستایی گل آلوده شده و عملا رفت و آمد روستاییان را دچار مشکل می کند.

به گفته این نماینده در بخش آب نیز تعطیلی پروژه های سد سازی، مشکل آب شرب روستایی و فرسایش تجهیزات دو شهرستان کوثر و خلخال را به وضعیت بحرانی رسانده است.

روستای اسبو تنها یکی از روستاهای برخوردار از پتانسیل های تاریخی، طبیعی، مذهبی و کشاورزی است که مهر بی مهری خورده و با وجود مهمان نوازی ساکنان ساده زیستش رنگ حمایت را تجربه نکرده است.

................................

گزارش: ونوس بهنود