به گزارش خبرگزاری مهر، یکی از مسائلی که از دیرباز تاکنون مورد توجه متفکران بوده و در دهه‌های اخیر نیز در پژوهش‌های فلسفی اقبال گسترده‌ای به آن شده است، مسئله نفس و بدن می‌باشد. در این راستا پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، کلان طرح «رابطه نفس و بدن» را در دستور کار خود قرار داد و به منظور گشودن قلمروهای تازه در مسئله نفس و بدن و ارتقای کیفی بحث‌ها و دفاع روزآمد از آموزه‌های دینی، همایش بین‌المللی «آموزه‌های دینی و مسئله نفس و بدن» را در اسفند 1389 برگزار کرد که فرهیختگانی از داخل و خارج کشور، با ارائه مقالات خود بر غنای علمی این همایش افزودند.
همچنین قرار است مقالات رسیده به این همایش طی مجلدات هفت گانه منتشر شود. تاکنون سه جلد از این مجلدات به چاپ رسیده است. یکی از مقالات جلد سوم، به بحث رابطه نفس و بدن از دیدگاه استاد غلامرضا فیاضی اختصاص دارد که توسط محمدتقی یوسفی عضو هیئت‌علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة نوشته شده است. در مقالۀ فوق، مولف با اشاره به اهمیت مسئله نفس و ابعاد آن، به بررسی دیدگاه‌های استاد غلامرضا فیاضی پرداخته است. به منظور آشنایی با دیدگاه نویسنده مقاله فوق، چکیده آن در ادامه خواهد آمد.
متفکران بسیاری از دیرباز، دربارۀ «نفس» و به‌ویژه «نفس انسانی» اندیشیده‌اند؛ به‌گونه‌ای که کمتر کسی را در عرصۀ علوم انسانی می‌توان یافت که بدان بی‌توجه باشد. همچنان که ادیان الهی و حتی غیرالهی نیز درباره نفس سخن و نظر داشته‌اند. دلیل این همه توجه به نفس و ابعاد آن به سبب بازتاب‌های علمی و عملی آن است و تعیین هر مبنای شناختی در محدوده نفس، ایجادکنندۀ زمینه‌ای برای اندیشه‌های دیگر است؛ اندیشه‌هایی که حتی در سرنوشت انسان و سعادت یا شقاوت او نقش دارند.
در این میان، حکمای اسلامی و به‌ویژه ابن‌سینا و ملاصدرا مباحث ارزشمندی را هم از جهت کمّی و هم از جهت کیفی ارائه کرده و دستاوردهای کم نظیری داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که تا زمان ملاصدرا بیشتر حکما از ابن‌سینا پیروی کرده‌اند و پس از ملاصدرا، به‌طور عمده با پذیرش دیدگاه‌های او به شرح و تثبیت آن همت گماشته‌اند؛ در این میان، استاد غلامرضا فیاضی، در مباحث نفس دیدگاه‌های قابل‌توجهی ارائه کرده‌اند؛ به گونه‌ای که مجموعه مباحث وی در علم النفس، در کتابی مستقل به نام علم النفس فلسفی به صورت درس‌نامه‌ای مفصل در سی و دو درس چاپ شده است. در این کتاب، ضمن تبیین و توصیف دیدگاه‌های حکما و ارائه استدلال‌های آنان و تحلیل و نقد آنها، به تبیین دیدگاه‌های ایشان در ابعاد گوناگون نفس پرداخته شده است.
نفس و بدن از دیدگاه علامه طباطبایی نیز یکی از مقالات جلد سوم، به بحث رابطه نفس و بدن از دیدگاه علامه طباطبایی اختصاص دارد که توسط دکتر منصور نصیری عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نوشته شده است.
نویسنده در بخش اول، پس از بررسی معنای روح و نفس، مسئلۀ حدوث نفس از دیدگاه علامه بررسی شده است. بحث از دیدگاه علامه در باب حدوث جسمانی نفس و پیروی او از ملاصدرا در این زمینه و نیز بررسی تفسیر خاص علامه از آیات قرآن در باب تنزیل الروح و هم‌سنخ‌بودن آن با روح انسان بخش‌های دیگر مقاله را شکل می‌دهند.
در ادامه به جاودانگی نفس پرداخته می‌شود و این مسئله بررسی می‌گردد که حقیقت انسان از دیدگاه علامه چیست؟ چگونگی رابطۀ نفس و بدن از دیدگاه علامه بخش پایانی مقاله را شکل می‌دهد.
در این مقاله، نشان داده می‌شود که علامه طباطبایی حتی در مباحث قرآنی‌اش نیز مبانی فلسفی را تکیه‌گاه اصلی قرار داده است و بر این اساس، گاه از روش تفسیر قرآن به قرآن بسیار دور شده است.
نظر شما