به گزارش خبرنگار مهر، همزمان با هفتمین روز از ماه محرم خبرگزاری مهر ششمین بسته پیشنهادی خود برای مطالعه را ارائه میکند. این بسته پیشنهادی گلچینی است از میان آثار متعدد داستانی و پژوهشی نوشته و منتشر شده در ایران است که به موضوع واقعه عاشورا میپردازد و بدیهی است که انتخاب یک اثر در آن به معنی نفی سایر آثار نیست.
داستان:
ماه به روایت آه
داستان ماه به روایت آه را ابوالفضل زرویی نصرآباد شاعر و طنز نویس نامدار ایرانی نوشت تا نخستین کار جدی خود را که در فضایی غیر طنز نوشته و در آن برای نخستین بار در ادبیات فارسی، داستانی درباره فرازهای زندگی حضرت عباس(ع) از تولید تا پیش از واقعه عاشورا را روایت میکند.
زرویی در این کتاب و در قالب دوازه فصل از زبان دوازده راوی سعی کرده تا زوایای ناپیدا از زندگی قمر بنیهاشم را تا پیش از شهادت در روز عاشورا به تصویر بکشد که این شخصیتها به ترتیب شامل مسلم بن عقیل، ام البنین، عبدالله بن ابی محل، کزمان، لبابه، حضرت زینب (س)، زید بازرگان، شبث بن ربعی، ام کلثوم، امام حسین(ع)، سرجون و عبیدالله بن عباس بن علی میشوند.
زرویی برای تالیف این کتاب به بیش از ۶۰ منبع پژوهشی تالیف شده در ارتباط با زندگانی حضرت عباس (ع) رجوع کرده است و به گفته خود سعی میکند از میان استنادات تاریخ آنانی را که از اعتبار و مقبولیت بیشتری در میان راویان برخوردار بودهاند، بهره ببرد.
بخشی از فصل حسین (سلام بر او) از این کتاب را در ادامه میخوانیم:
کجاست برادرم؟ کجاست یاورم؟ کجاست عباس؟
امروز پیش از همه، اجازه نبرد خواستی. گفتم: عباسم! اذا مضیت تفرق عسکری... اگر از دستم بروی، سپاهم از هم میگسلد.
نورچشمم علیاکبر، یادگار برادرم قاسم، تمام یاران، برادران، برادرزادگان و خواهرزادگانمان را پیش تو فرستادم. عزیزترینم! تا تو بودی امید و رغبت و انگیزه حیات هم بود...
آنگاه که همه رفتند با چشمانی اشکبار و لحنی ملتمسانه آمدی که: «مولای من! به خدا که جگرم از داغ رفتگان میسوزد و زندگی را بیاینان خوش نمیدارم. آقای غریب و بیکسم، بگذار بجنگم!»
بگذارم بجنگی؟ تو آخرین امید و عزیزترین کس حسینی. تو ماه خاندان بنیهاشمی. تو جگربند و تکیهگاه منی. اگر گزندی به وجود نازنینت برسد چه؟ اگر زنان و اطفال خیمهگاه خبردار شوند که به تو چشم زخمی رسیده، بند دل و رشته امیدشان پاره میشود... نه برادرم، نه امیدم، نه... جنگ نه، اما کودکان تشنهاند. اگر میتوانی، تنها قدری آب...
آه، آه، آه...عباسم! آیا در خوابی که امید بیداریت را داشته باشم. بر من دشوار است که تو را به زمین تفته غرقه به خون بنگرم.
الان انکسر ظهری و قلت حیلتی و شمت بی عدوی.
حال، کمرم شکست و رشته تدبیرم گسست و دشمنم به زبان شماتت در بست ...
شعر:
گنجشک و جبرئیل
این مجموعه شعر شامل سرودههای سپید مرحوم سید حسن حسینی، شاعر برجسته انقلاب اسلامی است که همگی با مضمون محرم و عاشورا سروده شده است و در زمان انتشار خود در سال ۱۳۶۴، نخستین دفتر شعر سپید عاشورایی ادبیات انقلاب به شمار میرفت.
شعرهاى نو، تخیل و احساس قوى، مضامین و تعابیر تازه، موسیقى بیرونى و درونى مناسب با ساختار شعر، و انسجام عناصر شعرى از جمله عوامل موفقیت این مجموعه و نفوذش بر مخاطب محسوب میشود. حسینى در این مجموعه كوشیده است با نگاهى تازه به شعر مذهبى، فضایى نو ترسیم كند و از شعارزدگى رایج در حوزه شعر مذهبى دورى جوید.
یکی از سرودههای حسینی در این کتاب و در وصف حضرت عباس(ع) به ای شرح است:
تو آن راز رشیدی
که روزی فرات
بر لبت آورد
و ساعتی بعد
در باران متواتر پولاد
بریده بریده
افشا شدی
و باد
تو را با مشام خیمه گاه
در میان نهاد
و انتظار در بهت کودکانه ی حرم
طولانی شد
تو آن راز رشیدی
که روزی فرات
بر لبت آورد
و کنار درک تو
کوه از کمر شکست.
پژوهش:
سلوک عاشورایی
این مجموعه کتاب شامل مباحث آیت الله مجتبی تهرانی درباره عاشوراست که با عنوان «سلوک عاشورایی» در چهار دفتر «تعاون و همیاری، امر به معروف و نهی از منکر، هجرت و مجاهدت و دین و دینداری» منتشر شده است.
آیت الله مجتبی تهرانی در این کتابها با مروری بر کلمات و جملات امام حسین (ع) در مسیر حرکت از مدینه به کربلا، چارچوبی از اهداف و ابعاد قیام ایشان را با تکیه بر منابع و معارف اسلامی مانند قرآن کریم و روایات اهلبیت (ع) بیان میکند.
شیوه علمی مباحث این کتاب را میتوان «تفسیر روایت به آیات و روایات» دانست که در آن جملات کلیدی امام حسین(ع) مبنای «تئوریپردازی علمی» قرار گرفته و سپس به کمک آیاتی از قرآن کریم و سایر روایات اهلبیت(ع) تشریح میشود.
بیان این کتاب به شکلی است که در آن مخاطب، در خلال این مباحث ضمن دستیابی به فهمی عمیقتر و دقیقتر از کلمات و جملات امام حسین(ع)، متوجه میشود که هر یک از اهداف قیام عاشورا را میتوان از ابعاد گوناگون فقهی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و عرفانی مورد بررسی قرار داد.
مقتل:
مقتل الحسین(ع)
در میان مقاتلی که پیرامون ماجرای کربلا نوشته شده کمتر مقتلی را میتوان یافت که با نگاه نقادانه یک فقیه نوشته شده باشد و همین نکته «مقتل الحسین(ع) » نوشته عبدالرزاق الموسوی المقرم را که به «مقتل مقرم» شهرت دارد، تمایز بخشیده است.
مرحوم مقرم مقتلی در مقتل خود تلاش کرده تا ماجرای عاشورا را با نگاهی فقهی تحلیل کند و برای همین منظور از مسئله خروج امام (ع) با وجود علم به شهادت و تعارض ظاهری آن با حرمت القاء نفس در هلاک و چرایی استحباب تباکی تا تعرض به مسائلی حاشیهای را در این کتاب مورد توجه قرار داده است.
اما یکی از مهمترین نکات در این مقتل، بخش نخست آن است، مرحوم مقرم به عادت دیگر مقتلنویسان دو بخش از کتاب خود را به حوادث کربلا و مقدمات پیش از آن و حوادث پس از واقعه شهادت اختصاص داده، اما در بخش نخستین کتاب به تفصیل به شرح مسائل تاریخی، کلامی و معرفتی مانند نگاه اهل سنت به یزید و ماجرای کربلا، خاستگاه و آثار قیام سید الشهدا (ع)، فضیلت زیارت، گریه و تربت کربلا و مسائلی از این دست پرداخته است.
در بخش روایی کتاب نیز داستان از جانشینی یزید و خروج امام (ع) از مدینه شروع و به ورود اسرا به مدینه پایان میپذیرد.
مولف در تمام این روایت، روند داستانی را حفظ کرده و در پاورقیهای بسیاری که بر کتاب نوشته به منابع گسترده مورد رجوع خود اشاره کرده و بسیاری از نقلها را در همان پاورقیها به نقد کشیده است.