خبرگزاری مهر – گروه استانها: اینجا شهر کرمان است شهری که بیشترین میزان مهاجرپذیری را در استان کرمان و حتی جنوب شرق دارد این مهاجران از روستاییان استان گرفته تا شهروندان شهرهای بزرگ استان و حتی شهرها و روستاهای استان‌های اطراف کرمان هستند و جالب اینکه بخش قابل‌توجهی از آن‌ها را اتباع بیگانه تشکیل می‌دهد.
اگر سری به حاشیه شهر کرمان بزنید در کنار درصد اندکی از مردم که برای ساخت استخر و ویلا برخی نقاط خوش آب‌وهوای اطراف کرمان را تصرف غیرقانونی کرده‌اند در اکثر مناطق حاشیه‌ای شهر کرمان شهرک‌هایی شکل‌گرفته‌اند که سازه‌های آن‌ها اکثراً در ۲۴ ساعت و شبانه و دور از چشم مأموران ساخته می‌شود و به آواره گاه‌هایی می‌مانند که محرومان را در خود جای‌داده‌اند.
در اکثر مناطق حاشیه‌ای شهر کرمان شهرک‌هایی شکل‌گرفته‌اند که سازه‌های آن‌ها اکثراً در ۲۴ ساعت و شبانه و دور از چشم مأموران ساخته می‌شود و به آواره گاه‌هایی می‌مانند که محرومان را در خود جای‌داده‌اند
در برخی دیگر از نقاط حاشیه شهر نیز خانواده‌های کم‌بضاعت برای حذف زمین از پروسه ساخت‌وساز اقدام به خرید زمین به قیمت ارزان از زمین‌خواران کرده‌اند نکته جالب اینکه در برخی از این مناطق فاصله بین مناطق شهری کرمان و روستاهای حاشیه‌ای تنها یک دیوار است و خانه‌ها در کنار یکدیگر ساخته‌شده‌اند.
این اوضاع حاشیه‌های کرمان است و اگر سری به جامعه حاشیه‌نشینان کرمان بزنید اکثر این افراد برای فرار از بیکاری، فقر، خشک‌سالی و خشک شدن باغ‌ها و مزارع و بی‌آب شدن دام‌هایشان به شهر آمده‌اند در حقیقت برای ادامه زندگی چاره‌ای جز مهاجرت نداشتند در برخی موارد حتی آب شربشان با تانکر به روستایی‌شان منتقل می‌شده است.
در این میان سیاست‌های مبارزه با حاشیه‌نشینی در کرمان نیز هرروز داغ‌تر می‌شود هرچند که مقابله با حاشیه‌نشینی وظیفه ذاتی و انتظار مردم کرمان از مسئولان است اما اگر از دید علت و معلولی به بحث حاشیه‌نشینی در اطراف کرمان نگاه کنیم می‌بینیم که علت‌های پنهان حاشیه‌نشینی در کرمان دیده نمی‌شود و فقط با ظاهر حاشیه‌نشینی برخورد می‌شود این در حالی است که باید با عواملی که موجب افزایش ناگهانی حاشیه‌نشینی در کرمان شده است برخورد شود.
صحبت‌های روز گذشته فرماندار ریگان در خصوص افزایش بی‌رویه ریز گردها در شرق استان و احتمال بروز موج جدی مهاجرت از منطقه یکی از همین عوامل است.
امین باقری پس از گذشت یک هفته از حضور ریز گردها در ریگان گفته است که این شهرستان که پرجمعیت‌ترین شهرستان شرق استان است هفده بار طی چند ماه اخیر شاهد پدیده ریز گردها بوده است و در صورت ادامه این روند مردم ریگان که خانه‌نشین ریز گردها شده‌اند، برای زندگی در مکانی بهتر مهاجرت می‌کنند.
از سوی دیگر باید صحبت‌های رئیس اتحادیه مشاوران املاک کرمان را نیز در گفتگو با مهر بار دیگر مرور کنیم آنجا که محمودرشیدی تأکید کرده است که بسیاری از مردم شهر کرمان توان پرداخت اجاره‌بهای خانه‌های داخل شهر را ندارند.
مرم از فقر حاشیه‌نشین می‌شوند
وی تأکید کرد که بسیاری از اقشار ضعیف جامعه به دلیل افزایش بی‌رویه کرایه‌های نمی‌توانند در شهر زندگی کنند و به سمت اجاره‌نشینی در اطراف شهر کرمان کشیده شده‌اند و حتی برخی از آن‌ها به دلیل افزایش کرایه در حاشیه شهر کرمان به زندگی در روستاهای اطراف سوق پیداکرده‌اند.
محمدمهدی اقدامی استاد دانشگاه و کارشناس امور اجتماعی در گفتگو با مهر در خصوص بروز پدیده‌های اجتماعی گفت: هیچ پدیده اجتماعی بدون علت در جامعه وجود ندارد ازجمله این پدیده‌ها که در عصر جدید گریبان بسیاری از شهرهای بزرگ را گرفته حاشیه‌نشینی است، در شهر کرمان و در شهرهای بزرگی مانند سیرجان و جیرفت و زرند و رفسنجان نیز حاشیه‌نشینی بروز پیداکرده است و دلیل غالب حاشیه‌نشینی در کرمان نیز مهاجرت‌های اجباری است.
هیچ روستایی دوست ندارد مزرعه‌اش را رها کند و آواره شهرها شود
وی افزود: این مهاجرت‌ها باید ریشه‌یابی شود زیرا هیچ روستایی دوست ندارد مزرعه و باغش را رها کند و آواره حاشیه‌های بی‌سامان شهرهای بزرگ شود.
وی گفت: درصد افرادی که دنبال آرزوهایشان به شهرها می‌آیند بسیار کم است و اکثر حاشیه‌نشینان کرمان افرادی هستند که از طبقه ضعیف جامعه هستند که به‌ناچار به زندگی در این بخش از شهرها روی آورده‌اند دلیل عمده نیز خشک‌سالی در مناطق دیگر استان است.
خشک‌سالی متهم ردیف اول حاشیه‌نشینی در کرمان است
این استاد دانشگاه اضافه کرد: خالی شدن روستاها از سکنه، افزایش تعداد سالمندان در روستاها و مهاجرت جوانان، نبود امکانات در روستاها برای اشتغال که مهم‌ترین دلیل آن نبود آب لازم برای کشاورزی است سبب عمده مهاجرت است.
وی افزود: خشک‌سالی در برخی از مناطق استان کرمان کار را به‌جایی رسانده که مردم آب موردنیاز برای شرب را هم ندارند در چنین شرایطی عاقلانه نیست که ما توقع ادامه زندگی در روستاها را داشته باشیم بلکه باید مطالعه و فکر کنیم که چگونه می‌توان درآمد زایی کرد، مثلاً به‌جای کشاورزی در روستاها مردم را به سمت تولید قالی سوق داد و یا محصولات کم آب و پرسود را به مردم معرفی کرد.
وی اشتغال‌زایی در مناطق دورافتاده با فعال کردن پتانسیل‌های بومی هر منطقه را راه‌حل نهایی دانست و گفت: در بسیاری از مناطق استان کشاورزی دیگر به‌صرفه نیست زیرا آبی که صرف تولید محصول می‌شود بسیار گران‌بهاتر از خود محصول است زیرا در آینده نزدیک همین روستاییان به دلیل نداشتن آب شرب روستاها را ترک خواهند کرد.
اگر دست روی دست بگذاریم و صورت‌مسئله را پاک‌کنیم و فکری به حال مردم نشود مسلماً شاهد افزایش مهاجرت از شهرهای بزرگ خواهیم بود
وی به پدیده ریز گردها اشاره کرد و گفت: اگر دست روی دست بگذاریم و صورت‌مسئله را پاک‌کنیم و فکری به حال مردم نشود مسلماً شاهد افزایش مهاجرت از شهرهای بزرگ خواهیم بود و باید از هم‌اکنون چاره‌اندیشی کنیم تا جلوی موج مهاجرت‌ها گرفته شود. در غیر این صورت از یک‌سو با حاشیه‌نشینی مبارزه می‌کنیم و از سوی دیگر شاهد افزایش جمعیت مهاجران خواهیم بود.
محمدرضا پور ابراهیمی، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با مهر اظهار داشت: سیاست‌های مقابله با حاشیه‌نشینی در کرمان قابل‌توجه است و باید دنبال شود اما از سوی دیگر باید اقدامات لازم در راستای جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ نیز در دستور کار قرار گیرد.
مردم سرمایه‌های اندک خود را دست زمین‌خواران ندهند
وی خواستار برخورد جدی با زمین‌خواران شد و افزود: متأسفانه برخی از مردم به زمین‌خواران اعتماد می‌کنند و زمین‌های غیرقانونی را باقیمت اندک از این افراد خریداری می‌کنند درصورتی‌که هر ارزان‌فروشی، علتی دارد و از مردم می‌خواهیم قبل از خرید این زمین‌ها استعلام‌های لازم را انجام دهند.
وی با اشاره به پدیده خشک‌سالی گفت: طرح‌های قابل‌توجهی در راستای تأمین آب موردنیاز استان کرمان در دست اقدام است که می‌تواند بخش قابل‌توجهی از مشکلات را کاهش دهد اما خشک‌سالی که در سال‌های اخیر در استان روی‌داده است موجب ضربه شدید به کشاورزان شده است و باید برای حمایت از کشاورزان چاره‌اندیشی کرد تا درنهایت میزان مهاجرت از روستاها به شهرها کاهش یابد.
این نماینده مردم کرمان در مجلس افزود: بارها دیده‌شده که با آب دهی مجدد یک قنات مجدداً مردم به روستاها بازگشته‌اند و این نشان می‌دهد اگر آب و امکانات اولیه کشاورزی وزندگی وجود داشته باشد روستاییان تمایلی به حضور در شهرها نخواهند داشت.
وی گفت: باید در کنار اقدامات مثبتی که برای مقابله با حاشیه‌نشینی شده دلایل مهاجرت مردم نیز بررسی و برای جلوگیری از مهاجرت به شهرها تلاش شود.
هرچند مبارزه با پدیده حاشیه‌نشینی یکی از مهم‌ترین درخواست‌های مردم کرمان از مسئولان است اما باید این نکته را از یاد نبرد که حاشیه‌نشینان واقعی که به‌ناچار به سمت سکونت در این اقامتگاه‌های غیرقانونی شده‌اند نیاز به حمایت ویژه دارند و بسیاری از آن‌ها در صورت تأمین آب موردنیاز در روستاها داوطلبانه حاشیه‌های شهر را ترک خواهند کرد.
خبرنگار: اسما محمودی
نظر شما