خبرگزاری مهر، گروه استانها-محمد حسین عابدی: زندگی در مناطق محروم همیشه نکته ای بود که دوست داشتم درباره اش بنویسم حس زندگی در کنار مردمی که در عین کمبود امکانات بیشترین عشق را به یکدیگر می ورزند و برایشان چیزی جز چهار دیواری خشتی، مشتی لوازم منزل و سقفی به بلندای گنبد کبود آسمان نمانده است و در این بین شهرک پردیس شاهرود چنین روایتی دارد.
پردیس پراست از مردمی که در روزهای گرم سال دشواری زندگی را با پوست، گوشت و خون خود احساس می کنند اما آسمان زندگی شان آبی تر از همیشه است احساس این مردم به سخاوت خورشید پرمهر این روزهای تیرماه می ماند و در دل هایشان امیدی به بلندای روزهای تابستان موج می زند.
برای رسیدن به شهرک پردیس شاهرود که به آن قلعه میرزا تقی نیز می گویند باید یکی دو کیلومتری در مسیر بیمارستان امام حسین(ع) شاهرود عبور کرد و به سمت جنوب شرقی شهر رفت.
ورودی شهرک همه چیز مشخص است منازل، کوچه های خاکی، کودکان خردسال با سرهای تراشیده، خانه های نیمه ساز، تپه های خاکی، کوهی از زباله و نخاله های ساختمانی و حفره های عظیم به وجود آمده از تردد شبانه روزی خودروهای عبوری در کوچه هایی که رنگ آسفالت به خود ندیده و کودکانی که با چوب دنبال تایر کهنه می کنند، نخستین استقبال کنندگان هستند.
کودکانه هایی که رنگ می بازند
پردیس نه مدرسه دارد، نه مغازه و نه پارک و نه تفریحگاه و نه زمین بازی و نه حتی کوچه آسفالت که بتوان در آن دو آجر را با دمپایی های کهنه متر کرد و روی هم گذاشت و با توپی پلاستیکی به مشکلات لگد زد، اینجا کودکان با دمپایی هایی که پنج شش سال دیگر اندازش شان می شود تنها به دنبال هم می کنند و در این بین، آن کسی برنده است که صدای خنده اش بلندتر باشد.
اگر نگاه دقیق به پردیس بیاندازیم، وجود زمین های خالی و خانه های نیمه ساز در آن مانند دندان های کودکی که به تازگی صاحب دندان های اصلی خود می شود به نظر می رسد یکی در آمده و دیگری افتاده اما محرومیت اینجا آنچنان موج می زند که گویی کیلومترها از شهر فاصله گرفته ایم این درحالی است که فاصله پردیس تا منازل مدرن شهرک همجوار تنها ۲۰۰ متر است.
اینجا تعداد خانه هایی که بدون امکانات و با وسایل اولیه ساخته شده اند کم نیستند جای انگشتان خسته اهالی محل بر خشت خشت خانه ها هک شده و آفتاب گرم تابستان به حلب های روغن نباتی که امروز دیوارهای برخی منازل این حومه را تشکیل می دهند، تازیانه می زند.
زندگی در پردیس سخت است
ابتدای شهرک پردیس اوضاع بهتری دارد اما هرچه به انتهایش نزدیک می شویم ترکیب خانه ها تغییر می کند برخی درب های منازل شان را با مَلحفه ساخته اند و برخی دیگر به جای شیشه، پلاستیک به پنجره هایشان کوبیده اند و شاید سخت باشد تصور زندگی در منزلی که دربش پارچه و پنجره اش پلاستیک باشد اما این مردم عشق در خانه هایشان می پرورانند.
همه چیز گویاست مشکلات اینجا به روشنی در مقابل چشمانت هست اما تجربه افراد در این شهرک آن چیزی است که امروز دنبالش می گردیم خانواده سیاحی نژاد نخستین افرادی هستند که با آنها هم کلام می شوم. ابوالفضل پدر این خانواده درباره مشکلات می گوید: دو سال است زمین این خانه را از فردی خریده و با اندک سرمایه موفق به بالا بردن دیوارهای آن شدم اما همچنان بدون آب، گاز، برق و تلفن زندگی می کنیم و این نخستین مشکل منزل ماست.
وقتی از او درباره دلایل عدم وجود تاسیسات می پرسم می گوید: زیر ساخت ها نیازمند داشتن پایان کار از شهرداری است اما فردی که زمین را به ما فروخت هیچگاه به ما نگفت که این اراضی اصلا پایان کار دریافت نمی کنند چراکه در طرح تفصیلی اراضی زراعی نام دارند همچنین برای رفع این مشکل بارها به شهرداری مراجعه کرده اما نه توانایی پرداخت میلیون ها تومان جریمه ساخت این بنا را داریم و نه دل دیدن تخریب خانه ای که با دستان خالی بنا کرده ایم از سوی دیگرهیچ کسی این گونه منازل را نمی خرد.
ابوالفضل با اشاره به این که اگر وضعیت این زمین را می دانست هرگز آن را خریداری نمی کرد، ادامه می دهد: در وضعیتی هستم که نه راه پیش و نه راه پس دارم نه می توانم از اینجا بروم چون تا کنون پول نیمی از زمین به علاوه ساختمان را پرداخت کرده ام و نه می توانم نسبت به تکمیل آن اقدام کنم چون نه مجوز انتقال تاسیسات را به ما می دهند و نه زمین را پس می گیرند از طرفی همچنان شش میلیون تومان به صاحب زمین بدهکار هستم.
اوضاع زندگی در پردیس دشوار است
همسر ابوالفضل از سختی های زندگی بدون آب، گاز و برق می گوید: برای استحمام و امورات معمول بهداشتی یا به منزل خواهر ابوالفضل می رویم ویا مجبوریم یک تانکر آب را برای ۱۵ روز استفاده به قیمت ۷۵ هزار تومان با کرایه حمل و نقل بخریم که این خود کاری طاقت فرسا می نماید، چرا که همسرم نگهبان یکی از مراکز درمانی است و حقوقش با بدهکاری ها و مخارج جور در نمی آید.
خانم سیاحی از مشکلات به وجود آمده برای فرزندانش می گوید: نزدیک ترین مدرسه به منزل ما بیش از شش کیلومتر در مسیر خاکی فاصله دارد و دختر ۱۴ ساله من در این میان که باید آن را پیاده طی کند با مشکلاتی روبرو است از جمله آنها می توان به تردد مردان مجرد و بزهکاران در منطقه، خریداران مواد مخدر و مسیر سنگلاخ و همچنین سگ های ولگرد اشاره کرد و خدا می داند در دل این دختر نوجوان زمانی که خود و خانه مان را با دیگر همکلاسی هایش مقایسه می کند چه می گذرد.
مشکلات خانواده سیاحی تمامی ندارد ابوالفضل در این باره می گوید: پسر هفت ساله ام دچار بیماری تشنج است و در هنگام ترس با مشکل مواجه می شود پزشکان می خواهند او را درمان کنند اما هزینه درمان سربه فلک می کشد همچنین ترس بیماری سجاد را تشدید می کند حال شما بگویید بدون برق در شب های این شهرک که دور از شهر و درمیان بیابان ساخته شده چگونه می تواند دچار ترس نشود او نیز مثل دیگر همسالانش از عقرب، سگ ولگرد و اجسام در تاریکی شب می ترسد که بدبختانه همه آنها یکجا در خانه ما جمع هستند چرا که هنوز در و دیوار منزل ما تکمیل نشده است.
آرزوهایی که برآورده نشده اند
مانند مشکلات ابوالفضل در پردیس شاهرود زیاد است زندگی بدون برق، آب و گاز دشوار تر می نماید وقتی بدانیم بسیاری از این منازل به دلیل مشکلات مالی دیوار و در مناسب محروم اند و حضور حشرات و جانوران موذی در این خانه ها به پدیده ای روزمره تبدیل شده است.
از دختر ابوالفضل می پرسم چه آرزویی داری و او در جواب می گوید: آرزوی سلامتی برای خانواده و مخصوصا برادرم و همچنین ساخت خانه ای مناسب برایم کافی است سمیرا با مشکلات پیش رو سال تحصیلی قبل را به سختی به اتمام رسانده و بنا به گفته مادرش نیمکت او در سال تحصیلی جدید خالی خواهد ماند چرا که نه توانایی جسمی و نه توانایی فکری ادامه تحصیل را ندارد زیرا مدرسه جدید دوبرابر مدرسه قبلی فاصله دارد و برای پیاده روی تا رسیدن به آن باید ۸۰ دقیقه وقت گذاشت و این یعنی ۱۶۰دقیقه رفت و برگشت برای تحصیل، بازی کردن، در کنار خانواده بودن، مطالعه و مواجه با مشکلات پیش رو.
ابوالفضل ها در شهرک پردیس نیازمند کمک مالی نیستند تنها مساعدت مسئولان برای انتقال زیر ساخت ها برایشان کافی است بسیار از آنها حتی به تسهیلات کم بهره نیز راضی اند و تنها به برق، گاز، آب و امنیت در شهرک محل زندگی شان قانع هستند.
زندگی در اوج نا امیدی
دیگر شهروند ساکن پردیس معتقد است مردم در خرید این زمین ها فریب خورده اند چرا که عمدتا جوان و تازه عروس داماد و عمدتا پس از بروز خشک سالی های اخیر مهاجر از روستاها هستند و اوضاع مالی چندان خوبی ندارند پس نخستین پیشنهاد وسوسه انگیز شامل پرداخت بهای زمین مسکونی در سه قسط همه آنها را مجذوب پردیس کرد اما این تنها خیالی باطل برای جوانانی پرامید بود چراکه صاحبان زمین ها که برخی می گویند تنها سه نفر هستند با علم به فقدان زیرساخت ها این زمین ها را به مردم فروختند.
علی جبله ادامه می دهد بسیاری از این مردم اگر امروزشان را در دو سال پیش می دیدند هیچ گاه خانه و زندگی و سرمایه خود را وقف این اراضی نمی کردند که امروز شهرداری شاهرود در اعطای ماده ۱۰۰ به آنها خودداری کند در این شهرک زوجی زندگی می کنند که پنج سال بدون آب و برق فرزندان خود را بزرگ کرده اند و تنها دو سال است که سقف و دیوار های منزلشان کامل شده است کدامیک از مسئولان می توانند تصور زندگی حاشیه نشینی آن هم در این مدت طولانی را برای خود و خانواده اش داشته باشد.
وی معتقد است مردم در این بین گناهی ندارند و شهرداری می تواند با تسهیلاتی مانند اقساطی کردن جریمه ساخت و ساز غیر قانونی و هزینه ماده ۱۰۰ و پایان کار مشکل را حل کرده و این مردم را از محرومیت بیرون بیاورند، امروز عده ای در این شهرک با پرداخت مبالغ عوارض به شهرداری صاحب زیرساخت ها شده اند و عده دیگری که از این نعمت بی بهره اند هر روز با عبور از مقابل منازل آنها حسرت می خورند متاسفانه هستند منازلی که برق و آب را مایه فخر خود می دانند و استفاده تعمدی از آنها مقابل دیدگان افراد محروم، آنها را آزار می دهند.
مشکلات پردیس تاثیری شگرف دارد
یکی دیگر ازبانوان ساکن این شهرک می گوید: امروز منازلی که آب و برق دارند نیز حال و روز بهتری برایشان نمی توان متصور شد چراکه اینجا نه مغازه ای وجود دارد و نه امکاناتی برای تهیه لبنیات، دارو، اغذیه، مایحتاج روزمره، شوینده و ... و شهرداری نیز تنها امکان خرید این مردم بی بضاعت، یعنی جمعه بازار را به مکانی دورتر منتقل کرده است.
کارشناس علوم اجتماعی و مدرس دانشگاه درباره عوارض اجتماعی زندگی بدون امکانات اولیه به خبرنگار مهر می گوید: زمانی که نوجوانانی مانند فرزندان خانواده سیاحی که بدون امکانات اولیه زندگی می کنند، خود را با سایر دوستان و همکلاسی ها مقایسه می کنند شرایطی برایشان پیش می آید که تنفر از کانون خانواده و سرخوردگی یکی از عوارض آن است.
محمدرضا بنی هاشمی معتقد است زمانی که نوجوانی در این شرایط زندگی رشد می کند کم کم اعتماد به نفس خود را نیز از دست می دهد چراکه ذهن جستجوگر او مدام زندگی اش را در مقام مقایسه با دیگران قرار می دهد و این مشغولیت ذهنی باعث می شود تا نوجاون دچار مشکلات عدیده اجتماعی شود تحقیقات نشان می دهد کمبود ئر زندگی یک نوجوان می تواند محرکی برای رفتار ناهنجار او در آینده باشد.
وی می گوید: در این اما خانواده ها مقصر نیستند اما می توانند با اقداماتی کوچک اما مفید احساس حقارت فرزند را کاهش دهند تا مشکلات زندگی شان به مرور رفع شود از جمله این اقدامات می توان به اعطای مسئولیت های کوچک به فرزندان اشاره کرد به عنوان مثال می توان به کودک همراهی در تهیه آب یا مراقبت از خواهر و برادر کوچکتر را سپرد تا او نیز احساس شراکت در زندگی و به نوعی بزرگی کردن کند اما هیچکدام از این موارد جای رفع مشکلات و موانع مانند امکانات اولیه زندگی را نمی گیرند.
ساخت و ساز در پردیس غیر قانونی است
قریب به یکسال از نصب بنر اخطاریه شهرداری شاهرود نسبت به جلوگیری از ساخت و ساز در شهرک پردیس می گذرد بنری که بر روی آن نوشته شده بود اراضی این شهرک، کشتزار، کشاورزی و فاقد کاربری مسکونی است لذا شهروندان از ساخت و ساز در این مکان خودداری کنند.
اما نکته اصلی در اینجاست که بنر زمانی نصب شد که برای ۷۰درصد این شهرک نشینان کار از کار گذشته و زمین های فاقد کاربری خریداری شده بود حال معضل پیش آمده در این شهرک آن است که برخی از مردم امروز در اراضی کشاورزی فاقد کاربری و برخی دیگر در اراضی پلاک دار مسکن و شهرسازی ساخت و سازهایی انجام داده اند که محکوم به شکست هستند اما باید در نظر داشت که عمده این خانواده ها از قشر کم درآمد جامعه هستند و به ناچار در این شهرک ماوی گزیدند و به گونه ای ساده تر با پولی که داشتند جز اینجا، مکانی دیگر قادر به خرید زمین نبودند.
نکته قابل توجه دیگر در این بین آن است که قریب به ۷۰درصد ساکنان اراضی متصرفه می پذیرند که در این اراضی به صورت غیر قانونی سکونت دارند اما بسیاری شان مدعی هستند که در روز معامله زمین، از تغییر کاربری آن اطلاعی نداشته اند همچنین حال که این اراضی ساخته و با مشکلات فراوان به چهار دیواری هایی محقر بدل شده است باید چاره ای برای آن اندیشید چرا که کودکان این خانواده ها گناهی ندارند که در منازلی بدون آب، گاز، برق و تلفن روز را به شب برسانند.
مسئولان پاسخگو نیستند
پس از بررسی مشکلات شهرک پردیس نوبت به مسئولان رسید تا درباره آن سخن بگویند مسئولانی که بعضا از مشکلات آگاهی دارند اما شهرک پردیس مدت هاست در فراموشی به سر می برد با وجود اینکه تلاش های ما برای مصاحبه با شهردار شاهرود بی فایده ماند و تنها اطلاعاتی که در این مجموعه به دست می آید نگاهی به نقشه طرح تفصیلی و تفکیک اراضی شاهرود است که در قربتی خاص بر دیوار شهرداری شاهرود نقش بسته و بر روی آن شهرک پردیس به دو بخش اراضی کشاورزی، کشتزار و مسکونی دارای پروانه تقسیم شده است.
حال باید گفت، درست است که عوارض و پایان کار رکن اصلی اعطای امکانات به واحدهای مسکونی است و ادارات آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات بدون پایان کار مجاز به ارائه خدمات به شهروندان نیستند اما مشکل ساکنان شهرک پردیس بسیار حاد است و مسئولان می بایست فکری به حال این مجموعه کنند.
نکته قابل تامل در این بین آن است که با اصرار شهرداری شاهرود بر عدم اعطای پایان کار و مشکلات عدیده زیرساختی همچنان بر ساکنان شهرک پردیس افزوده می شود شاید اینجا منزلگاه امید کسانی باشد که کوله بار بر دوش به سوی آینده گام برمی دارند.
نظر شما